Freyr - 01.02.2001, Page 21

Stefnubreyting í þýskum landbúnaði
Ríkisstjórn Þýskalands hefur
ákveðið að breyta landbúnaðar-
stefnu sinni í grundvallaratriðum. I
framtíðinni verður lögð áhersla á
lífrænan og vistvænan landbúnað.
Vegna þrýstings í kjölfar þess að
kúariða kom upp í Þýskalandi
neyddust bæði landbúnaðarráð-
herrann, Karl-Heinz Funke, og
heilbrigðisráðherrann, Renate Kún-
ast, til að segja af sér. Ríkisstjóm-
in hyggst vinna aftur traust neyt-
enda á þýskum matvælum, en það
er erfitt verk eins og nú er komið,
þar sem jafnt og þétt berast fregnir
af nýjum kúariðutilfellum og því er
spáð að miðað við fjölda þeirra að
undanfömu geti þau orðið allt að
500 á árinu. Hingað til hafa land-
búnaðarráðherrar í Þýskalandi
komið frá landbúnaðinum en nú
skipar embættið kona úr Flokki
græningja sem segist ekkert þekkja
til landbúnaðar sem atvinnuvegar
en hefur það að meginstefnumáli
að vemda neytendur fyrir óhollum
matvælum.
Nú er tekin stefnan á lífrænan
landbúnað, að vísu ekki á einni
nóttu, en eins hratt og kostur er.
Kjörorðið er að neytendur geti
krafist þess að frá landbúnaðinum
komi hollar vömr. Akveðið er að
verja 500 milljón mörkum til að
byggja upp lífrænan landbúnað til
að leysa hefðbundinn landbúnað af
hólmi. Þar með ættu hlutfall líf-
rænna bújarða að aukast frá 2%
allra býla í 20% árið 2010 sem
þýðir jafnframt það snúið er baki
við núverandi „verksmiðjufram-
leiðslu“ á ódýram búvörum.
En jafnvel fólk sem starfar innan
lífræns landbúnaðar efast um að
þessar áætlanir séu raunhæfar og
benda á að það sé mikið átak að
breyta yfir í lífrænan rekstur. Þetta er
m.a. skoðun sérffæðinga og ráðu-
nauta Eco Region, rannsóknar- og
leiðbeiningamiðstöðvar í lífrænum
landbúnaði en þeir telja raunhæfara
að stefna að því að árið 2010 verði
lífræn býli 10% allra þýskra býla.
Þýskir búnaðarhagfræðingar vara
einnig við þessum hugmyndum. í
sameiginlegri ályktun 42 sér-
fræðinga við búnaðarhagfræðideild
Háskólans í Göttingen er því hald-
ið fram að lífrænn búskapur hafi
sáralítil áhrif í þá átt að vemda
neytendur. Orsök kúariðunnar
liggur ekki í hefðbundnum land-
búnaði heldur liggur sökin hjá
stjórnvöldum. Hagfræðingarnar
ásaka ríkisstjómina fyrir að hafa
ekki áttað sig í tæka tíð á þessu
vandamáli sem sjá mátti fyrir og að
eftirlit hafi verið vanrækt. Þeir
benda jafnframt á að unnt sé að
auka lífrænan landbúnað ef neyt-
endur óska þess. Hins vegar megi
nýta ótvíræða kosti lífræns land-
búnaðar í hefðbundnum landbúnaði
á mun ódýrari hátt. Einhliða stuðn-
ingur við lífrænan landbúnað getur
spillt samkeppnisstöðu hans og leitt
til þess að býlin verði varanlega
háð opinbemm styrkjum. Þýskur
Frh. á bls. 21
Garðar á Möðruvöllum
Enda þótt næringarstandið virðist
í flestum tilvikum vera ákvarðandi
um hlutdeild fífla virðist fleira
koma til. Sums staðar eru fíflar ráð-
andi í landi sem fær lítinn eða eng-
an áburð. Þetta á til dæmis við um
kirkjugarðinn á Möðruvöllum, þar
sem aldrei er borinn áburður og allt
hey er flutt burt eftir slátt. Einnig
em fíflar víða til vandræða í görð-
um umhverfis íbúðarhús. Þess
vegna vom haustið 2000 tekin jarð-
vegssýni í kirkjugarðinum á
Möðruvöllum og einnig úr túnbletti
við íbúðarhús tilraunastjórans, en á
báðum þessum svæðum er talsvert
af túnfífli.
Niðurstöðumar eru eftirfarandi
(tafla 5).
í báðum tilvikum er næringar-
ástand gott, en þó er P-tala kirkju-
garðsins mjög lág, en þess ber að
geta að þar er svörður fremur opinn
vegna skyggingar frá trjágróðri.
Sýnir þetta að fíflar geta náð sér
upp enda þótt P-talan sé lág.
Lokaorð
Niðurstöður þessara litlu könn-
unar virðast í megindráttum hníga í
þá átt að túnfífill sé sækinn í tún í
mjög góðu næringarástandi þar
sem efnamagn og sýrustig er hátt.
Einkum virðist þessi tegund sækin í
tún með hátt kalímagn, en einnig
virðist há Ca-tala (og hátt sýmstig)
ráða einhverju. Er þetta í samræmi
við fyrrgreindar erlendar niðurstöð-
ur. En aðrir þættir virðast einnig
ráða útbreiðslu túnfífils í túnum. Ef
svörður er opinn til dæmis eftir tví-
slátt og mikla beit hefur fræið góða
möguleika á að ná fótfestu. Það er
því hugsanlegt að sláttunánd og
sláttufjöldi geti átt þátt í útbreiðslu
túnfífils í túnum á Islandi.
í upphafi var spurt hvort halda
mætti túnfífli í skefjum með
áburðargjöf. Spurningunni er hér
svarað játandi. í flestum tilvikum
virðist mega draga úr K-áburði í
fíflatúnum og þar ætti heldur ekki
að kalka eða bera á kalkríkan
áburð.
Heimildarrit
Annie Simon Moffat, 1999. New,
nonchemical pest control proposed.
Science, 284, 1249-1250.
Elizabeth A. Tilman, David Tilman,
Michel J Crawley & A. E. Johnston,
1999. Bilogical weed control via
nutrient competition: Potassium limita-
tion of Dandelion. Ecological Applica-
tions, 9, 103-111.
FR€VR 1/2001 - 17