Freyr - 01.04.2004, Qupperneq 45

Meðferð hevsins: Heyát g þe./kg lif.þunqa Vöxtur kg/dag
Saxað hey 15 0,68
Vagnskorið hey 16 0,68
Rúlluhey 17 0,71
Vart reyndist nokkur munur á
milli aðferðanna. Ætti vöxtur
nautanna einn að greiða fyrir vél-
ar og vinnu mætti því hvorki vera
munur á fjárfestingunni, sem á
bak við aðferðimar liggur, né
heldur rekstrarkostnaði þeirra
(vinnu, eldsneytis- og plastnotk-
un, viðhaldi...). Ekki má útiloka
að aðrir tekjuþættir gætu skipt
máli, svo sem vinnuléttir, vinnu-
hraði o.fl. Meðfylgjandi dæmi
(II. dæmi) er einnig ætlað að
skýra þá matsaðferð sem hér má
nota.
Áhrif nýtingarinnar
Verkun heys, geymsla og fóðr-
un á því ræðst af nýtingu fjöl-
margra þátta: nýtingu vinnuafls
og tíma, nýtingu heys af velli og
úr geymslu, nýtingu mikilvægra
afl- og vinnuvéla. Til einföldunar
getum við gefið okkur að nýting-
artölumar (ri) liggi á bilinu 0,6-
1,0. Heildamiðurstaða heyskapar-
ferilsins ræðst af margfeldi allra
nýtingartalnanna, t.d.:
rii * íl2 * ^3 = Tia|is
Eigi að ná hámarksárangri má
nýtingartala lykilþátta ekki víkja
að ráði frá 1,0. Máli skiptir hvort
95% af heyinu nýtist úr geymslu
til fóðmnar eða aðeins 75%; einn-
ig hvort 97% af vinnslubreidd
sláttuvélarinnar nýtast eða aðeins
85%. Það vegur líka þungt í
kostnaði hvort 20% af ársafkasta-
getu rúllubindivélar nýtast eða
heil 40%. Skoðum dæmi úr ný-
legri danskri rannsókn á votheys-
öflun, þar sem dregin em fram
áhrif nýtingar vinnuafls og véla á
fóðurkostnaðinn; heyjað var með
múgsaxara (ak-saxara, 6):
100%nýting 24,00 d.aurar/FE
75% nýting 32,13 d.aurar/FE
60% nýting 40,17 d.aurar/FE
Áhrif stjómunar vega þungt en
ekki má gleyma ytri aðstæðum
svo sem tíðarfari, sprettu, o.fl.
túnstærð, flutningsvegalengdum
ofl. í þriðja lagi getur munurinn
legið í ýmsum fyrri ákvörðunum,
svo sem um skipulag túna og
flutningaleiða, um byggingar, um
kaup einstakra véla ofl.
í þeirri hagkvæmnileit, sem ein-
kenna mun hefðbundna búvöm-
framleiðslu næstu árin í enn meira
mæli en fyrr, er nauðsynlegt að
hafa heildarsýn á framleiðsluferl-
ana í huga, fremur en tilviljana-
kennda áherslu á einstaka tækni-
eða líffræðiþætti þótt oft kunni að
vera áhugaverðir.
Heimildir:
1. Ásdís B. Geirdal og Ingibjörg Sig-
urðardóttir 2004. Niðurstöður úr
vinnuskýrslum 2003. Ársskýrsla
Molar
Nafn Á LÍFRÆNUM
AFURÐUM Á ÝMSUM
TUNGUMÁLUM
Auðkenning þess að afurð sé
lífræn hefur verið með ýmsum
hætti í löndum ESB. Sambandið
hefur því gefið út reglugerð nr.
392/2004 sem mælir fýrir um það
hvað lífræn matvæli nefnast á
ýmsum tungumálum innan ESB.
Á ensku skulu þau nefnast organ-
ic en á sænsku, dönsku og spæn-
sku ekologisk. Á frönsku, ítölsku,
portúgölsku, hollensku og þýsku
nefnast þau biologisk, en bæði bi-
ologisk og ekologisk ganga á hin-
um stóra þýska markaði.
En á finnsku? Já, einmitt, þú
átt kollgátuna, þar nefnast lífræn
matvæli luonnonmukainen.
2003. Hagþj. landbúnaðarins. Rit
1:2004, bls. 56-67.
2. Kristján Kristjánsson (ábm.) 2001.
Staða og þróunarhorfur í nautgripa-
rækt á íslandi. Rannís. 170 bls.
3. Daði Már Kristófersson og Bjami
Guðmundsson 1998. Vinna og
vélakostnaður við heyskap - at-
hugun á 23 búum. Ráðunautafund-
ur 1998, bls. 20-29.
4. O'Kiely, R 2001. Producing grass
silage profitably in Northem Eur-
ope. Production and Utilization of
Silage NJF-seminar no 326. Lille-
hammer 27-28th September 2001,
18 bls.
5. Þóroddur Sveinsson, Louise
Molbak og Gunnar Ríkharðsson
2002. Heilfóður fyrir mjólkurkýr.
Ráðunautafundur 2002, bls. 113-
124.
6. Maegaard, E. 2003. Grovfoder-
hándtering med fokus pá ensiler-
ing af græs.
(http://www.lr.dk/lr/informations-
serier/prodoek/07-1 -17pjece2003-
5.htm 07.01.04).
Brátt mun verða tilkynnt hvað
þau munu nefnast á tungumál-
um hinna 10 nýju landa ESB.
(Internationella Perspektiv,
nr. 11/2004).
Færri en stærri kúa-
bú í Danmörku
Kúabúum í Danmörku fækkar
jafnt og þétt. Hinn 1. apríl í ár er
áætlað að kúabúum hafi fækkað
um 1100 á einu ári. Eftir eru þá
6100 bú sem framleiða tæplega
4,5 milljarða lítra mjólkur á ári,
eða 735 þúsund lítra hvert bú
að meðaltali. Búist er við að
meðalframleiðsla á bú nái einni
milljón lítrum eftir 2-3 ár.
(Bondevennen nr. 9/2004).
Freyr 3/2004 - 451