Vísir - 24.12.1939, Side 14

8
VlSIR
Er þeir nálf'iiðiist Jerúsalem var fólksstraumurimi þéttari á
þjóðveginum, og alt var þetta fólk að fara á páskahátíðina. Ýms
tungumál voru töluð og mállýskur, en mest bar á liinni lirjúfu
mállýsku Galileanna. Mai'gir töluðu grísku, cnda sóttu margir
Gyðingar frá Grikklandi páskahátíðina, og svo virtist sem flestir
í Palestinu skildu grisku. í liópi ferðamannanna voru l)æði fyrir-
menn, — prestar, embættismenn og auðkýfingar, sem báru flax-
andi kápu ermalanga, — en auk þess alþýða manna, sem var
klædd í úlpu, sein á voru göl fvrir höfuð og hendur. Allir voru
Jjeir í hvítum kirtlum undir úlpunum, sem Iialdið var saman
með breiðu og mjög löngu belti, er var vafið mörgum sinnum
um mittið og var notað einnig sem vasi. Konurnar voru í svipuð-
um klæðum, en þau voru siðai'i. Á fótum höfðu allir ylskó og
vefjarhött á höfði, það var mjög skemtileg sjón að sjá alla þessa
ferðalanga, gangandi, akandi eða ríðandi á ösnum, alstaðar á
veginum svo langt sem augað eygði, enda veitli ekki af þvi að fá
einhverja tillneytni í nágrenni Jei'úsalem, scm aðallega var grýlt
og sendin eyðimörk, með einstaka olífuviðarlundum.
Nú sáu þeii' Jerúsalem greinilega. Frammundan þeim snai’-
liallaði veginum niður á við, en þvínæst lá hann álíka brattur
upp að borginni sjálfri. Nokkrum árum síðar stóð þarna róm-
verskur her, og hlakkaði yfir öllu þvi mikla herfangi, sem biði
hans í borginni. í vestri gnæfði höll Herodesar og turnarnir þrír
risu liátt vfir bæinn, en liöll ])essa hafði hann byggja látið í þvi
augnamiði að hún vitnaði um mikilleik hans og veldi og stæðist
alla skemdastarfsemi. Það, sem mesta athvgli vakti var þó gullna
musterið í austurhluta bæjaiins, sem lá mjög liátl, og svo voru
marmaraveggirnir gulli skreyttir að musterið líktist frekast djásni
ofan á konungskórónu.
Stuttu seinna þeystu þeir í gegnum bæjarhliðið og inn i borg-
ina. Hinar þröngu og bröttu götur voru fyltar ótölulegum mann-
grúa, en alt fékk fólk þetta húsaskjól, enda stóðu allar dyr opnar
og J)orgararnir gerðu sér engan mannamuri eða tóku tillit til þess
hvort i lilut átli fátækur cða ríkur. Landsstjórinn bjó í höll Hero-
desai' og þangað hleypti Valerius hesti sínum. Höllin vai- liarla
fögur eins og allar þær byggingar, scm þessi voldugi maður lét
í'eisa. Fi'á turnunum, þremur, sem slóðu á miklum marmara-
björgum lá mikill múrveggur, en á balt við hann lá garðurinn
viðfrægi, með tilbúnum vötnum og fágætum jurlagróðri. Inni í
höllinni sjálfri var mikið af marmaratröppum og skrautlegum
súlum, en þar var Valerius leiddur fyrir Pilatus, og færði liann
honum kveðjur og bréf frá keisaranum. Þeir dvöldu saman langt
fram á kvöld og bar Pilatus sig upp við Valerius og gerði lionum
grein fyrir vandræðum sínum, og þeim crfiðleikum, sem voru
])vi samfara að halda uppi lögum og reglum meðal Gyðinga.
Ávalt urðu einhverjir árekstrar, og liófust þeir mcð því, að er
hann kom þangað i fyrstu lét hann herdeildirnar halda inn í borg-
ina undir arnarfánanúm, og olli það mestu æsingum meðal Gyð-
inga. Þá var gullinn örn settur á musterið, en það leiddí til óeirða
og klögumála til Rómar. Altaf braut hann i bága við trú Gyðinga,
en keisarinn var svo undanlátssamur við þá, að aðstaða lians varð
enn erfiðari, enda kvaðst liann stundum eklci vita livað lil l)ragðs
skyldi taka.
Daginn eftir skoðaði VaJerius borgina Í fylgd með höfuðsmann-
inum. Þeir fóru upp i kastalann, Antonie, sem lá norðanvert við
musterið, en á honum voru fjórar turnbyggingar i hornunum, og
var þarna setuliðsstöð, en einmitt liér gátu hersveitirnar haft
musterið á valdi sínu, en musterið var miðsetur bæjarins. Að öll-
um görðum meðtöídum liafði musterið 7 ekrur lands til umráða.
Umhverfis musterið lá múr mikill, en er komið var inn um lilið
eitt mikið tók við forgarður lieiðingjanna, en þar voru mikil
súlnagöng fagurlega skreytt. Hér voru fórnardýrin seld, — dúfur
fátældingunum. Hér var peningum sldft og musteristollur greidd-
ur. Hér komu hinir skriftlærðu saman, — rahbinárnir, — læri-
sveinar þeirra, sem lærðu fjölþættar skýringar á ritningunni, við-
auka og trúarlegar siðareglur. Hér voru Farisearnir, sem héldu
fastast við siðareglurnar. horaðir af föstum, og hér fluttu þeir
bænir sínar horfandi lil himins. Ræðumenn náðu hér lil eyrna
fólksins, og oft héldu þeir 'harðvítugar æsingaræður gegn hinu
rómverska valdi, eða hvötlu lýðinn ti! ]>ess að þreyja þolinmóðan
eftir Messiasarríkinu. Inuan um allan þennan sæg gengu svo varð-
menn úr musterisvarðliðinu, aftur og fram. Þeir voru allmargir,
enda höfðu þeir með liöndum umsjá musterisins og lokuðu lilið-
unum á kvöldin, cn hurðirnar i stóra hliðinu að framanverðu
voi’u svo þungar að 20 menn þurfti til þess að loka þeim. Frá for-
garði musterisins lágu breiðar tröppur að steingirðingu, cn á lienni
voru hlið slegin gulli og silfri, Allr þeir, sem ekki voru Gyðingar
fengu ekki að fara lengra, og þar stóð lctrað: „Enginn, sem óum-
skorinn er, má fara inn á svæðið innan viðgirðinguna.Brotáþessu
varða dauðarefsingu.“ Innan við þessa girðingu var forgarður
kvennanna og þar innan við Israelilanna, en allra inst og í enn
einni múrgirðingu lá musterið, en þangað máttu prestarnir einir
fara. Þar var brennifórnaraltarið, en bak við það gnæfði musterið,
bygt úr marmara og skrevtt með gullplötum.
Frá öllu þessu skýrði höl'uðsmaðurinn og ennfremur frá því að
20.000 prestar þjónuðu þarna (il skiftis nokkurar vikur á ári
liverju, en á öðrum tímum ársins unnu þeir eins og rabbinarnir
að landbúnaði eða iðnaði. Á hverjum morgni gengu þeir fram á
riðið við forgarðinn, klæddir síðum þrestabúningi, báru fram
brennifórnir og blessuðu lýðinn. Alt ])elta fór fram nákvæmlega
eftir siðareglunum, með því að ella varð þvi takmarki ekki máð
að musterið væri ósáurgað, þannig að guð gæti búið þar meðal
barna sinna.
Nú sá Valerius að fölkið vék með lotningu til bliðar, og liann
féklv strax skýringu á þessu, með þvi að æðstu prestarnir koinu
yfir lorgið með liði sínu. í rauninni var æðsti presturinn að eins
cinn, en Rómverjar höföu vikið svo mörgum þeirra frá störfum,
að um þetta leyti voru þeir margir. Þeir áttu sæli i ráðinu ásaint
öldungunum og fulltrúum liinna skriftlærðu, en ráðið var í raun-
inni stjórn landsins, háð yfirráðum Pílatusar. Einu sinni á ári fór
æðslipresturinn í fullum skrúða einn i liið' allrahelgasla og dreifði
þar blóði friðþægingarfórnarinnar. Búningur æðsta preslsins var
nú einnig saurgaður með ])ví að Rómverjar höfðu hann í sínum
vörslum, en létu hann af liendi er hátiðaliöldin fóru fram.
Þeir félágarnir héldu nú aftur í borgina og íögðu leið sína að
austurhliðinu, sem vissi að Olíufjallinu, þar sem vegurinn lil Je-
l ieho lá. Þar sáu þcir eink.enniiega sjón. Fólksfjöldi mikill var þar
saman kominn, sem Iirópaði og söng, veifaði pálmaviðargreinum
yfir höfði sér, eða slráði blómum og breiddi klæði sin á veginn,
en allra aUgu beindust að manni einum, sepi kom ríðandi á asna,
og á eftir honum gekk fagnandi inannfjöldi. Valerius heyrði að
hrópað var: „Það er spámaðurinn frá Nazareth", og óðara livarf
höfuðsmaðurinn í mannfjöldann. Seinna um kvöldið skýrði
höfuðsmaðurinn honum frá þvi, hrærður í liuga, að ekki væru það
allir i borginni, sem fögnuðu komu spámannsins, en vijdu hann
jafnvel feigan. Væru það einkum kredduföstuslu Gyðingarnir,
Farisearnir, sem sem æstu lýðinn, og reyndu nú hvorttveggja i
senn að heita æðstuprestunum og liinuin höluðu rómversku yfir-
völdum gegn honum. Höfuðsmaðurinn var hnugginn mjög og
hélt: enn út í borgina ,lil ]>ess að leita fyrir sér um livað unt væl'i
að gera honum til bjargar.
Valerius sat kyr, og hugsaði um þessa einkennilegu og öfgafullu
þjóð, sem hafðí trú að stjórnmálum og stjórnmál að trú, með þvi
að alt bygðist á trú. — Annaðhvort urðu Rómverjar að láta af
völdum í landinu eða að brjóta allan mótþróa á bak aftur með
ofbeldi og sundra þjóSinni.
Hálfri öld seinna hurfu Rómverjar að þvi ráði.
• (Lauslega þýtt).