Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1996, Síða 131
7-2
Hreinn Frímannsson
Nesjavallavirkjun
1 Inngangur
Nú eru 5 ár síðan 1. áfangi Nesjavallavirkjunar var tekinn í notkun. Það er því komin nokkur
reynsla á rekstur virkjunarinnar og er lærdómsríkt að líta til baka og bera upphaflegar for-
sendur saman við reynslu í rekslri.
Árið 1964 keypti Hitaveita Reykjavíkur (HR) jörðina Nesjavelli í Grafningi. Tilgangur með
kaupununr var að tryggja Hitaveitu Reykjavíkur rétt til að virkja jarðhitasvæði jarðarinnar.
Þaðan átti að fá heitt vatn til að fullnægja aukningu á vatnsþörf vaxandi byggðar á veitu-
svæðinu. Þar sem um háhitasvæði er að ræða, þá gefur virkjun þar möguleika á framleiðslu
rafmagns, á hagkvæman hátt, samhliða vatnsframleiðslunni.
Fljótlega eftir kaupin, hóf HR rannsóknir á jarðhitasvæðinu og eiginleikum þess og seinna
vinnslurannsóknir til að leggja grunn að hönnun virkjunar. Hönnun hennar var síðan byggð á
niðurstöðum rannsókna þessara og reynslu frá líkum virkjunum. Fyrirkomulag virkjunarinnar,
eins og því var lýst á ráðstefnu VFl 28. janúar, 1987 (1) gerði ráð fyrir, að alköst hennar gætu
orðið allt að 400 MW í varma og 80 MW í raforku.
í desember, 1986 ákvað borgarstjórn Reykjavíkur að hefja byggingu 1. áfanga virkjunar á
Nesjavöllum. Virkja skyldi 4 holur og skyldu afköst virkjunarinnar vera 100 MW í varma, án
rafmagnsframleiðslu. Framkvæmdir hófust vorið 1987 og var virkjunin gangsett í septenrber,
1990. Strax árið eftir var aflið aukið í tæp 130 MW. Eftir tengingu 5. holunnar á árinu 1994
eru afköst virkjunarinnar komin í 150 MW. Afstöðumynd af Nesjavallvirkjun sést á mynd 1.
2 Þróun afl- og orkuþarfar
Við gerð áætlana á árunum 1985 og 1986
var gert ráð fyrir að aukning á aflþörf HR
fram að aldamótum yrði um 20 MW á ári.
Það var byggt á aukningu um meir en 300
MW undanfarin 15 ár og engin teikn voru
þá um neinar breytingar á notkunarmynstri.
Reyndin hefur orðið önnur. Á mynd 2 er
sýnt framleitt vatn í dreifistöðvum HR frá
1964-1995. Sjá má, að framleiðslan hefur
nánast staðið í stað í 7 ár, frá 1987, þó aukn-
ing tengds húsnæðis hafi verið nálægt 1
milljón rúmmetra á ári. Á mynd 3 er sýnt
framleitt vatn á rúmmetra hitaðs húsnæðis á
sama tímabili. í skýrslu Verkfræðideildar
Háskóla íslands (2) er sýnt fram á, að
Hreinn Frímannsson varö stúdent frá MR
1964, lauk f.hl. prófi í verkfræði frá HÍ1967
og prófi í vélaverkfræði frá NTH í
Þrándheimi 1969. Verkfræðingur hjá Vermi
hf. frá 1970 og meðeigandi frá 1980. Hefur
unnið við undirbúning
og byggingu gufuafl-
stöðva í Kröflu og í
Kenya, hitaveitna á
ýmsum stöðum o.fl.
Stundakennari við verk-
fræðideild HÍ 1970-
1975. Yfirverkfræðing-
ur hjá HR frá 1988.