Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1996, Qupperneq 182

180 Árbók VFÍ/TFÍ 1994/95
Skilningur á nútíö og fortíö Breytur
\ Skipulagning
• Breytingar / \ Hliðarskipulag
á stefnu /
\ ^ Fyrirtækismenning
• Aörar meiri- /
háttar breytingar / /' rekstri / \ Menntun og þjálfun
\ Mæling árangurs
\ Hvatning
\ imvnd
Tækni
Mynd 9 Breylur.
fyrirtækismenningin. Hún náði ekki fótfestu sem mikilvægur þáttur stjórnunar fyrr en á 9.
áratugnum en nú er það almennt talið mikilvægasta verkefni yfirstjórnenda að stýra henni á
þann veg að hún stuðli að sem mestum árangri í fyrirtækinu.
Hér skal aðeins getið eftirfarandi atriða þrátt fyrir þá staðreynd að hún er það flókið og
viðamikið fyrirbæri að erfitt er að gera henni skil í stuttu máli.
Allt sem virðist þurfa til þess að fyrirtækismenning myndist er eftirfarandi: Hópur manna
dvelst eða vinnur lengi saman. Hann nær árangri. Þær lausnir sem endurtekið virðast leysa
vandamálin verða hluti menningarinnar. Því lengur sem lausnirnar virka því dýpri rótum skjóta
þær í menningunni. Hún gerir það að verkum að fjöldi ákvarðana og aðgerða eru í raun nánast
„vélrænar“ og ganga því miklu betur fyrir sig en ella. Hið hættulega við þetta á tímum vax-
andi breytingahraða er tilhneiging til þess að nota þessar sömu lausnir jafnvel löngu eftir að
þær eru orðnar úreltar. Fyrirtækismenningin breytist nefnilega oftast nú orðið hægar en
breytingahraðinn. Hún stuðlar jafnvel að því að skynsömustu stjórnendur „ganga í fylkingu
fram af bjargbrún“. Hún er þess valdandi að hugmyndir og upplýsingar, sem ekki eru í sam-
ræmi við hana, séu annaðhvort sniðgengnar eða komi róti á tilfinningar manna.
Þeir stjórnendur, sem á annað borð fást við þessa hluti enn sem komið er, reyna að vega
þetta upp með því að gera breytinguna jafn sjálfsagða og stöðugleikann og innprenta það fyrir
starfsliðinu. Þetta er langtímaverkefni sent einna best virðist ganga upp með því m.a. að skapa
jafnvægi í umhyggju fyrir hagsmunum fyrirtækisins og starfsliðsins. Þeir nýta hana auk þess
til þess að taka skjótar ákvarðanir í mikilvægum málum og til þess að koma belur á framfæri
hugmyndum og upplýsingum með því að setja þær í búning sem er í samræmi við menninguna.
Þetta sýnir m.a. að ákveðin röð og regla í hegðun og starfi er manninum nauðsyn. í þessu
sambandi má benda á að allar þjóðir og þjóðfélagshópar eiga sér sögu, m.ö.o. uppruna sem