Bændablaðið - 15.03.2012, Qupperneq 4

Bændablaðið | fimmtudagur 15. mars 20124
Fréttir
Kjötmeistari Íslands krýndur
Fagkeppni Meistarafélags kjötiðn-
aðarmanna var haldin um síðast-
liðna helgi. Bar Elmar Sveinsson
frá Norðlenska matborðinu
sigur úr býtum og var krýndur
Kjötmeistari Íslands árið 2012.
Hann hlaut flest stig fyrir fimm
stigahæstu vörur sínar.
Keppnin fór þannig fram að
kjötiðnaðarmenn sendu inn vörur
með nafnleynd til dómarahóps sem
dæmdi vörurnar efitr faglegum
gæðum. Hver keppandi mátti senda
inn allt að 10 vörur til keppninnar.
Vörur í keppninni voru 98 og fengu
80 þeirra verðlaun.
Stigahæstu einstaklingarnir voru
Elmar Sveinsson frá Norðlenska
matborðinu, Jón Þorsteinsson frá
Sláturfélagi Suðurlands, Anton S.
Hartmannsson frá Krás ehf., Helgi
Jóhannesson frá Kjarnafæði, Stefán
Einar Jónsson frá Norðlenska mat-
borðinu, Friðrik Þór Erlingsson
frá Esju – Gæðafæði, Kristján R.
Arnarson frá Fjallalambi og Hörður
Reynisson frá Esju – Gæðafæði.
Grafnar folaldalundir og
lambabeikon
Að auki voru veitt verðlaun í sér-
flokkum, en í flokknum athyglis-
verðustu nýjunginni sigraði Jón
Þorsteinsson frá SS með lamba-
beikon og besta varan úr nautakjöti
var kálfapaté með ólívum, fetaosti
og chili frá Helga Jóhannessyni í
Kjarnafæði.
Lamba-, alifugla-, hrossa-
svínakjöt og líka fiskur
Lambaorðuna hlaut Stefán Einar
Jónsson frá Norðlenska mat-
borðinu en hann sendi inn þurr-
verkaðan lambavöðva í keppnina.
Hermann Rúnarsson frá SS sigraði
í flokki bestu vöru úr alifuglakjöti
með kjúklinga-bratwürst, en Helgi
Jóhannesson frá Kjarnafæði sendi
einnig inn pylsur að nafni Kielbasa
og sigraði í svínakjötsflokknum.
Besta varan unnin úr hrossa- eða
folaldakjöti og besta hráverkaða
varan voru grafnar folaldalundir
frá Antoni S. Hartmannssyni frá
Krás ehf., en Anton var ansi sigur-
sæll og vann einnig verðlaun fyrir
bestu lifrarkæfuna, grafinn silung
og reyktan lax. Steinar Þórarinsson
sigraði í flokknum hráar og soðnar
kjötvörur með grafið lambainnralæri.
/ehg
Reglugerð um merkingar erfðabreyttra matvara:
Reglum ekki framfylgt
– Ekkert markvisst eftirlit af hálfu eftirlitsaðila
Í dag eru tveir og hálfur mánuður
liðinn síðan reglugerð um merkingu
erfðabreyttra matvæla og fóðurs
tók að fullu gildi hér á landi. Þann
1. september sl. tók fóðurhluti
reglugerðarinnar gildi og um sl.
áramót ákvæði um matvæli.
Í þessu felst að merkja skal allar
matvörur og allt fóður sem inniheldur
erfðabreytt efni sem erfðabreytt.
Slíkar reglur hafa verið í gildi í
Evrópusambandinu (ESB) sl. níu ár
en engar reglugerðir í þessa veru eru til
staðar í Bandaríkjunum. Því hafa mat-
vörur sem koma til Íslands frá ESB
verið merktar með einhverjum hætti,
ef þær hafa verið erfðabreyttar, en ekki
hefur verið hægt að sjá á umbúðum
bandarískra matvara hvort þær inni-
halda erfðabreytt efni.
Merkingarnar varla að finna
Blaðamaður hefur á síðustu tveimur
vikum farið á stúfana til að skoða
umræddar merkingar og litið inn
í flestar af stærri verslununum á
Höfuðborgarsvæðinu. Er skemmst
frá því að segja að einungis í einni
verslun var að finna merkingar á inn-
fluttri vöru þar sem tiltekið innihalds-
efni var tilgreint sem „erfðabreytt“
– og einungis á fáeinum tegundum
morgunkorns. Hér skal það tekið fram
að hér er eingöngu átt við innfluttar
vörur, en ljóst er að innlendir framleið-
endur – í það minnsta einn sælgætis-
framleiðandi – eru nú að einhverju
leyti farnir að merkja vörur, sem
innihalda erfðabreytt efni, sem slíkar.
Samkvæmt reglugerðinni er það
á höndum heilbrigðisnefnda sveitar-
félaga (HES) að hafa eftirlit með
að ákvæðum reglugerðarinnar um
erfðabreytt matvæli sé framfylgt
í verslunum, en Matvælastofnun
fer með eftirlit vegna erfðabreytts
fóðurs.
Hjá Heilbrigðiseftirliti Reykja-
víkur borgar (HR) fengust þær upplýs-
ingar að það væri Matvælastofnunar
(MAST) að samræma eftirlit með
erfðabreyttum matvælum þannig að
framkvæmdin sé með sama hætti á
landinu öllu.
Ása Þorkelsdóttir, heilbrigðis-
fulltrúi hjá Heilbrigðiseftirliti
Reykjavíkurborgar, segir að eftirlitið
sé hafið og fari þannig fram að merk-
ingar varanna séu skoðaðar, en ekki
sé hægt að skoða hverja einustu vöru
sem til er í hverri verslun. Ef það eru
einhverjar athugasemdir þá eru kröfur
til úrbóta gerðar við ábyrgðaraðila
vörunnar eða ef hann er eftirlitsþegi
hjá öðrum opinberum eftirlitsaðila þá
er málið framsent þangað. Það er yfir-
leitt ekki sjáanlegt á vörunni hvort
hún sé rétt merkt hvað þetta varðar.
Því þarf að afla upplýsinga frá fram-
leiðendum eða innflytjendum um
hvort að matvæli frá þeim falli undir
reglugerðina.“
Hún segir engar markvissar
aðgerðir séu farnar af stað vegna þess
að heilbrigðiseftirlitssvæðin hafi ekki
fengið leiðbeiningar frá MAST.
Mast segir ábyrgðina hjá HES
Helga M. Pálsdóttir, sérfræðingur
hjá MAST, segir að ákvæðið um
samræmingarhlutverk þeirra sé
í raun nánari skilgreining á þeirri
yfirumsjón sem stofnunin hafi með
öllu matvælaeftirliti í landinu, ekki
bara hvað varðar erfðabreytt mat-
væli. „Þó MAST sé með yfirumsjón
yfir HES þá segir MAST ekki HES
hvernig þær eigi að haga eftirliti
sínu – og því geta þær farið í eftir-
lit og athugað hvort merkingar séu
réttar og beðið framleiðanda/inn-
flytjanda um viðeigandi uppýsingar
eftir þörfum, s.s. rekjanleika, rann-
sóknavottorð o.s.frv.
Hins vegar er vert að taka það fram
að framleiðandi/innflytjandi er ábyrg-
ur fyrir því að sín vara sé rétt merkt
og hef ég vitneskju um stóra innflytj-
endur matvæla frá Bandaríkjunum
sem bæði eru að láta greina matvælin
sín á rannsóknastofum til að athuga
með erfðabreytt hráefni, sem og að
breyta uppskriftum til að forðast erfða-
breytta efnisþætti. Svo að vissulega
eru innflytjendur meðvitaðir um þessa
reglugerð og eru að bregðast við með
þeim hætti sem þeim telja bestan fyrir
sig.“ /smh
Fríður hópur meðlima í Meistarafélagi kjötiðnaðarmanna.
Elmar Sveinsson frá Norðlenska matborðinu var krýndur Kjötmeistari Íslands í fagkeppni Meistarafélags kjötiðnaðar-
manna á dögunum. Myndir / EGH
Anton S. Hartmannsson frá Krás ehf.
var sigursæll í keppninni en hann fór
Sala á æðardúni yfir 3 tonn
annað árið í röð
Heimskreppan og náttúruham-
farir í Japan bitnuðu ekki á
útflutningi æðardúns árið 2011.
Seld voru 3050 kg og er það afar
góður árangur eftir metsöluár
2010 en þá voru flutt út 3.662 kg
fyrir tæpar 400 milljónir króna.
Verðmæti útflutts æðardúns í
fyrra voru 375 milljónir kr. en kíló-
verðið hækkaði jafnt og þétt út árið
og er enn á uppleið. Aðalmarkaður
íslensks æðardúns er Japan og
bjuggust útflytjendur við miklum
samdrætti í kjölfar náttúruham-
faranna þar fyrir ári síðan. Annað
kom þó á daginn og eftirspurnin
hefur verið mikil. Árið 2012 fer
einnig mjög vel af stað. Sængur og
vörur fylltar æðardúni eru vinsælar
hjá efnuðum einstaklingum sem
greiða 2-5 milljónir ísk. fyrir sæng
og heyrst hefur af enn hærri upp-
hæðum. Sala til Evrópu var einnig
mjög fín en algengt er að dúnninn
sé settur þar í sængur sem síðan eru
seldar áfram m.a. til Japans.
Uppbygging markaðarins hér
heima heldur áfram en æðarbændur
hafa unnið ötult starf síðastliðið ár
við að kynna æðarrækt og full-
vinna sængur. Mikil aðsókn var á
Æðarsetur Íslands í Stykkishólmi
og Hlunnindasafnið á Reykhólum.
Æðarræktarfélag Íslands er með
nýtt kynningarefni á lokastigi
framleiðslu. KVIK sá um gerð nýs
17 mínútna kynningarmyndbands
og Porthönnun sér um umbrot og
hönnun á bæklingi sem er væntan-
legur. Þá mun innan skamms opna
vefsíða á slóðinni icelandeider.is
þar sem hægt verður að nálgast upp-
lýsingar um æðarrækt, æðardún og
söluaðila. Kynningarefni verður í
fyrstu atrennu gefið út á íslensku
og ensku en í framhaldi er stefnt á
útgáfu efnisins á fleiri tungumálum,
s.s. þýsku og japönsku. Enn frekari
þróun og verkefni eru í gangi til
að auka fullvinnslu á æðardúni á
Íslandi, en gífurleg tækifæri eru
til að margfalda virði dúnsins og
skapa atvinnutækifæri í ýmsum
atvinnugreinum með æðarfuglinn
sem viðfangsefni. /GHJ
Guðrún Gauksdóttir formaður Æðar-
ræktarfélags Íslands heilsar upp á
Mynd / GHJ