Nýjar kvöldvökur - 01.01.1947, Blaðsíða 60

46
BÆKUR
inu. sem nauðsynlegt var, því að margt er
tekið að fyrnast. AUmargar myndir prýða
bókina, og eru sumar til skýringar efni. Að
óllu samtöldu er Éiríkur á Brúnum kosta-
bók og í íremmstu röð þeirra, sem út hafa
komið um þjóðleg fræði á síðustu árum.
Jón J. Aðils: Islandssaga, 3. útg. Vil-
hjálmur Þ. Gíshison sá um útg. Ryík
1946. Útg. ísafoldarprentsmiðja.
Þá er Irin vinsæla kennslubók Jóns Aðils
í Islandssögu komin út í þriðja sinn í all-
mjög breyttum búnaði. Er liún prýdd 160
myndum, og er að þeim öllunr liin mesta
bókarbót. Vilhjáhnur Þ. Gíslason Iiefur og
bætt í söguna um ‘50 nýjum köflum og sam-
ið ltana upp að nýju síðan 1874, en þeim
kafla sögunnar var rnjög ábótavant í fyrri
útgáfum Irennar. Ýmsar aðrar breytingar
liefur hann og gert. Nýjung, og hún góð,
er og skrá y.fir helztu rit um Islands sögu,
en vel hefðu sarnt titlar bóka mátt vera
fyllri. Þá er einnig ártalaskrá yfir Iielztu
atburði í sögu Islands og almennri mann-
kynssögu.
Gisli Konráðsson: Sagnaþœttir. Finnur
Sigmundsson bjó til prentunar. Rvík
1946. Útg. ísafoldarprentsmiðja.
Því verður víst eigi með rökum neitað,
ag Gísli Konráðsson Iiafi verið einn afkasta-
mesti böfundur þeirra, er fengizt lrafa við
að skrásetja íslenzk, þjóðleg fræði. Hafa
vmsir sagnaþátta hans verið gefnir út, ýrnist
sjálfstæðir eða í öðrum rituni, t. d. Huld.
En mjög hefur verið misjafnlega vandað til
þeirra útgáfna. Þá Iiafa og flestir þjóðsagna-
satfnendur tekið meira og minna hrafl úr
einstökum þáttum og gefið út í söfnum sín-
•um, oft steypt saman við sagnir annarra
manna.
Nú hefir IsafoldarprenLsmiðja hafizt
handa um heildarútgáfu af Sagnaþáttum
Gísla að því er skilja má af formálsorðum
heftis þess, sem hér um ræðir. Hefur Finnur
N. Kv.
Sigmundsson lándsbókávörður, tekið að sér
að annast útgáfuna. í þessu fyrsta hefti eru
8 þættir, ogiiefur enginn þeirra verið prent-
aður fyrr í heild, en bútar úr sunmin i ýms-
um j)jóðsagnasöfnum.
Um sagnaþætti Gísla má segja almennt
að þeir eru misjafnir að gæðum, bæði um
frásagnarstíl og sann.fræði. En margan fróð-
leik. er J>ar að finna, sem hvergi er annars
staðar að fá. Og ekki er það nema maklegt,
að hinum merka fræðimanni yrði sá sómi
sýndur að gefa út myndarlegt heildarsafn
jrátta hans. Má þá vera, að jreirn óvanda
linni að hrifsa úr jreim búta hingað og
jrangað, til að skreyta rit annarra manna.
Svava, 2. útg., Svanhvít, 3. útg. Rvík
1946. Útg. ísafoldarprentsmiðja.
Það var vel til fallið, að gefa nú út ljóða-
bækurnar Svövu og Svanhvít í framhaldi út-
gáfunrii af Snót, sem kom út 1945. Þessi
þrjú kvæðasöfn áttu öll á sínurn tíma drjúg-
an þátt í að glæða smekk almennings á fögr
um Íjóðum, enda voru vinsældir þeirra
miklar, og jiað að verðleikum, þv.í að Jrær
hafa að geyma mörg hin ifegurstu íslenzkra
Ijóða, fruntsaminna og þýddra.
Svava var fyrst prentuð 1860. Höfðu jreir
Benedikt Gröndal, Gísli Brynjólfsson og
Steingrímur Thorsteinsson safnað þar sam-
an nokkru af kvæðum sínum, en jreir vortt
þá allir í broddi lífsins og höfðu birt nokk-
uð af kvæðum, en kalla má að þeir fyrst
k\eðji sér hljóðs fyrir alvörti á skáldaþingi
jíjóðarinnar með Svövu. Er hún að því leyti
merkisrit í íslenzkri bókmenntasögu. Kostn-
aðarmaðurinn var Páll Sveinsson bókbind-
ari. hinn mesti nytjamaður íslenzkum bók-
ménhtum, sem allt: of hljótt hefur verið um-
Svava seklist fljótt og var lesin og lærð. Hef-
ur hún verið næsta torfengin nú um langt
skeið. Eftir alla höfunda hennar komu síðar
út sjálfstæðar kvæðabækur, og þeir Gröndal
og SteingTÍmur voru lengi lesnir einna mest