Læknablaðið - 01.06.1965, Síða 63

LÆKNABLAÐIÐ
33
Við partiella stíflu getur eitt-
hvert lítilræði af skuggaefni
sloppið fram hjá, en sjaldan í
nægum mæli til þess að sjást
á röntgenmyndum. Við lifrar-
gulu getur gallvegarannsókn
með skuggaefnum í æð (in-
travenös biligrafi) verið eðli-
leg, enda þótt sjúldingur sé
sýnilega enn þá talsvert gulur.
Þá eru líka próf á starfsemi lifr-
arinnar, eins og alkaliskur fos-
fatasi og biliruhin í serum,
greinilega tekin að færast í eðli-
legt horf. Það leiðir af sjálfu
sér, að við hæmolytiska gulu er
yfirleitt ekki ástæða til þess að
ætla, að niðurstöður þessara
rannsókna séu annað en eðli-
legar.
Ég vil aftur minna á tvær
mikilvægar skuggaefnisrann-
sóknir i sambandi við stíflugul-
una og þá fyrst og fremst þá
algengustu kírúrgisku: vegna
steinstiflu í ductus liepaticus
communis eða choledochus;
cholangiografi, meðan á aðgerð
stendur, og framhaldsrannsókn
hennar, cliolangiografi eftir að-
gerð gegnum kerarör. Allir, sem
til þekkja, vita, að það er allt
að því vonlaust verk að skola
svo og sleifa i gallganga, að
öruggt sé að hafa náð öllum
steinum eða steinmulningi.
Menn verða auðvitað aldrei al-
gerlega öruggir, en ég held, að
skurðlæknirinn hljóti að sofa
betur, liafi verið gerð cholan-
giografi, á meðan á aðgerð stóð,
og síðan skilið eftir kerarör, svo
að liægt sé að endurtaka rann-
sóknina að nokkrum dögum
liðnum.
Ég ætla rétt að stikla á nokkr-
um rannsóknum: Retropneu-
moperitoneum í greiningu á
briskirtilssjúkdómum, explora-
tiv cholangiografi við lokun á
gallvegum; hepatografi, annað-
hvort í sambandi við cæliaco-
eða splenoportografi, í grein-
ingu á lifrarsjúkdómum.
Loks vil ég enn minna á það,
sem þegar hefur verið marg-
sinnis hent á af læknum, að
þrátt fvrir talsverða sérliæfni
og úrval þeirra kemísku rann-
sókna, sem við höfum ráð á,
koma þó alltaf fvrir einstöku
tilfelli, þar sem mjög erfitt er
að greina milli stíflu- og lifrar-
gulu. Þar ráðum við yfir enn
einni röntgenrannsókn, sem
veitir mjög verðmætar upplýs-
ingar. Það er perkutan trans-
hepatisk cholangiografi. Eins
og nafnið bendir til, er hér gerð
ástunga á gallvegum gegnum
lifrina án frílagningar. Með
þeirri rannsókn má per exclu-
sionem greina lifrarguluna frá
stíflugulunni. Stíflurnar, sem
maður á þennan liátt getur sýnt
fram á, eru hinar sömu og þeg-
ar hafa verið upptaldar: steiu-
ar, krabbamein í gallvegum og
briskirtli eða vaxandi yfir frá
maga, stricturur eftir aðgerð
og bólgur.