Læknablaðið - 15.06.1998, Qupperneq 31

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
481
Fig 2. Annual value of imports in CIF-values in thousands of krónur by tariff number 68.12 which are defined: fabricated asbestos
fibres; mixtures with a basis of asbestos or with a basis of asbestos and magnesium carbonate; articles of such mixtures or of as-
bestos (for example thread, woven fabric, clothing, headgear, footgear, gaskets), whether or not reinforced, other than goods of
heading No. 68.11 or 68.13.
tíma er samsvarandi nýgengi hér á landi sam-
kvæmt þessari rannsókn 7,5 fyrir karla og 2,7
fyrir konur. í norskri rannsókn voru samsvar-
andi tölur 16 karlar (14), sem er um tvöfalt
hærra en í Finnlandi og hér á landi og er svip-
að og í Bandaríkjunum, 14 tilfelli hjá körlum
og þrjú hjá konum (11). Krabbamein í lungum
er einnig talið orsakatengt asbestmengun og
talið er að fyrir hvert eitt tilfelli af illkynja
mesóþelíóma í íbúahópi komi fram nokkur til-
felli af öðrum tegundum asbesttengdra krabba-
meina (11,13-15).
Ljóst er að greining mesóþelíóma er enn oft
vandaverk og ekki er hægt að treysta með öllu
dánarmeinaupplýsingum. Þegar greiningar frá
fyrri rannsókn voru endurmetnar (26) var eitt
tilfelli álitið ranglega greint sem illkynja
mesóþelíóma, en annað tilfelli ranglega útilok-
að, þannig að heildarfjöldi greindra tilfella af
illkynja mesóþelíóma var sá sami á tímabilinu
fram til 1982. Vanskráning illkynja mesóþel-
íóma í dánarmeinaskrá er ekki einungis vegna
ágalla í ritun dánarvottorða, heldur líka vegna
þess að þau eru ekki tölumerkt sem slík, þó að
greiningarinnar illkynja mesóþelíóma sé getið
á dánarvottorðunum.
Bann við innflutningi og notkun asbests var
sett hér á landi 1983, sem er talsvert seinna en
varð í Finnlandi, Svíþjóð og Noregi, þar sem
komið var á svipuðum höinlum á asbestnotkun
á árunum 1976-1978 (14,15). Mikil loftmeng-
un asbests verður þegar asbestblandaðri steypu
er sprautað til þess að einangra byggingar, skip
eða vélar og hefur þetta verið lagt af í flestum
iðnþróuðum löndum (11,14,15). Þetta var gert
hér á landi áður fyrr. Hættan á asbestmengun
nú er einkum bundin við viðhald mannvirkja
og véla sem innihalda asbest í misjafnlega
miklu magni. Æskilegt væri að við viðhald og
endurnýjun væru notuð önnur efni en asbest, en
erfiðast er frá tæknilegu sjónarmiði að koma
því við þegar um er að ræða vélaþéttingar. Eins
og kemur fram í skýrslum eru fluttar inn as-
bestvörur ætlaðar til annarra hluta, sem engin
þörf er á, og er hér átt við fatnað, skófatnað og
höfuðbúnað. Reyndar er hér um lítið magn að
ræða, en þó mjög varasamt, þar sem menn
klæðast fatnaðinum og eru því í náinni snert-
ingu við asbestið. Asbestfatnaður er óþarfur og
hættulegur og er einmitt það sem bann hefði átt
að ná til (5,6). í nýjustu reglum um asbest eru
gerðar strangar kröfur um mengunarvarnir við
viðhald og niðurrif í byggingum og búnaði
(30), enda er nú talið að þar komi mengun helst
fyrir (11,14,17).
Banvænir sjúkdómar fá oft mikla athygli,