Læknablaðið - 15.06.1998, Qupperneq 54

504
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
arra, er lækningaleyfi hafa og
um skottulækningar nr. 47 23.
júní 1932, eru ítarleg ákvæði um
skottulækningar í 3. kafla lag-
anna (15., 16. og 17. gr.). Hug-
takið skottulækningar er ekki
skilgreint í lögunum. 115. gr. eru
hins vegar sjö skýringardæmi
um hvað séu skottulækningar, og
eiga þau öll nema hið fyrsta (sem
á við gjörninga ólæknislærðra
við lækningar) við ávirðingar
lækna í starfi. Hefur mér hér
ætíð verið hugstætt fjórða dæmið
um lækna, sem ráðleggja eða
ávísa eða selja mönnum lyf í þýð-
ingarlausu óhófi og svo fram-
vegis. Akvæði 16. gr. taka sér-
staklega til skottulækninga, er
tengjast kunna meðferð á til-
greindum sjúkdómum, og ákvæði
17. gr. taka einkum til auglýs-
inga.
Vilmundur Jónsson (1889-
1972), sem var nýlega orðinn
landlæknir árið 1932, var flutn-
ingsmaður frumvarps til fyrr-
greindra laga og hann var án efa
einnig höfundur þeirra. í greinar-
gerð við 15. gr. frumvarpsins
segir hann svo: „Hér er leitast
við að skilgreina skottulækning-
ar, og varð ekki komizt hjá því
að láta sumt framferði, sem
hugsanlegt er, að læknar geri sig
seka um, heyra þar undir.
Læknafélagið hefði kunnað bet-
ur við að tvískipta greininni og
kalla þessi brot læknanna ein-
hverju öðru nafni en tilsvarandi
brot ólærðra eða lítt lærðra
manna. Læknadeildin hefir ekki
gert neina athugasemd þar við,
en bar fram nokkrar tillögur um
breytingar á greininni, sem tekið
var tillit til“ (7). Eins og áður
segir, tel ég, að Vilmundur skil-
greini ekki skottulækningar, held-
ur skýri með dœmum, og á þessu
tvennu er verulegur munur.
Á öðrum stað (8) rekur Vil-
mundur ýmis dæmi um starfsemi
ólæknislærðra skottulækna
(„skottulækningastarfsemi gegn
starfsemi hinna lærðu lækna“)
og fjölyrðir um karl og konu,
sem fengið höfðu sekt „fyrir það
að stunda lœkningar án leyfis “
(leturbreyting V.J.). I þessum
skrifum ræðir Vilmundur einnig
um skottulækningar miðla og þar
er sömuleiðis að finna stórmerki-
lega umræðu um skottulækning-
ar í samræðuformi við skipstjóra
undir heitinu: Lækningar og sigl-
ingar. Allir, sem fjalla vilja um
skottulækningar, verða að lesa
um skipstjórann „hans Vilmund-
ar“ og hversu illa honum gekk að
leggja skipstjórafræðin og lækn-
isfræðin að jöfnu!
Eg er alveg sammála Vilmundi
Jónssyni í því að láta skottulækn-
ingar ná til leikra sem lærðra.
Raunar er mín reynsla sú, að
hættulegustu skottulæknarnir
Bókarfrétt
Þjáningin þarfnast
Andardráttur umhyggjunnar,
bók eftir Caroline Krook verð-
andi biskup af Stokkhólmi er
komin út á íslensku.
Hjá Skálholtsútgáfunni, út-
gáfufélagi þjóðkirkjunnar er
komin út bókin Andardráttur
umhyggjunnar - Ur samræðu og
í einrúmi eftir Caroline Krook,
verðandi biskup í Stokkhólmi, í
þýðingu sr. Jóns Bjarman. Höf-
undurinn hefur starfað sem
prestur í sænsku kirkjunni um
árabil og nýverið var hún kjörin
biskup í Stokkhólmi, önnur
kvenna til að hljóta biskups-
vígslu í sænsku kirkjunni. Hún
er vel þekkt í heimalandi sínu og
hafi verið læknislærðir og séu
það væntanlega enn. Hinir
ólæknislærðu hafa að mínu viti
oft verið hvimleiðir, derringsleg-
ir eða ómerkilegir eða þetta allt
þrennt fremur en hættulegir. Hér
undir flokka ég hiklaust suma
sálfræðinga, sem ekki sjást fyrir
í sínum fræðum - og það gildir
ekki síst derring í garð lækna.
Rannsóknastofu í lyfjafræði,
29.04.98,
Þorkell Jóhannesson
HEIMILDIR
1. Árni Björnsson. Um skottulækning-
ar. Læknablaðið, 1998; 84: 334-8.
2. Cassell’s New English Dictionary
(15. útg.). London: Cassell and
Company Ltd. 1949.
3. Sigfús Blöndal. ísldnsk-dönsk orða-
bók. Reykjavík: 1920-1924.
4. Jón Ámason. fslenzkar þjóðsögur
og ævintýri. Leipzig: 1862-1864:
(360-362).
5. Ásgeir Blöndal Magnússon. Islensk
orðsifjabók. Reykjavík: Orðabók
Háskólans, 1989.
6. Orðabók Háskólans (persónulegar
upplýs., apríl 1989).
7. Alþingistíðindi 1932. Fertugasta og
fimmta löggjafaþing A. Þingskjöl
með málaskrá. Reykjavík: Ríkis-
prentsmiðjan Gutenberg 1932.
8. Vilmundur Jónsson. Straumur og
skjálfti og lögin í landinu. Ritað
gegn hjátrú (I-VI). Með hug og
orði. Af blöðum Vilmundar Jóns-
sonar. Síðara bindi (bls. 121-163).
Reykjavík: Iðunn 1985.
orða
hefur gefið út nokkrar bækur,
meðal annars um sálgæslustörf.
Þessi bók kostar kr. 1200,- og
fæst hún í Kirkjuhúsinu Lauga-
vegi 31 og öllum helstu bóka-
verslunum á landinu
Fréttatilkynning frá Skálholts-
útgáfunni - útgáfufélagi
þjóðkirkjunnar. 7. maí 1998