Læknablaðið

Volume

Læknablaðið - 15.02.1999, Page 85

Læknablaðið - 15.02.1999, Page 85
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 173 Gagnagrunnur Quo vadis? Frumvarpið um miðlcegan gagnagrunn á heilbrigðissviði hefur verið afgreitt sem lög frá Alþingi Islendinga. Þar með hefur sú virðulega stofn- un skapað sér sess í sögu heil- brigðisvísinda, ekki aðeins hér á landi heldur unt allan hinn siðmenntaða heim. Lík- lega geta allir verið sammála um að lagasmíð sem þessi, ekki aðeins að gerð heldur einnig hvernig til hennar var stofnað, hefði hvergi annars staðar komist gegnum lög- gjafarsamkundu lýðræðis- þjóðar. Því hljótum vér að spyrja, nú og í framtíðinni, hvernig er þetta hægt? Hvað er það í íslenskri þjóðarsál, sem gerir það kleift að pranga inn á Islendinga jafn fjar- stæðukenndri hugmynd og frumvarpið byggir á og það í andstöðu við flesta fræði- menn, sem um það hafa fjall- að, bæði hér og erlendis? Það að frumvarpið var af- greitt eftir flokkslínum, segir nokkra sögu. Aðeins einn stjórnarþingmaður þorði að greiða atkvæði gegn því, tveir aðrir, sem vitað var að voru því andvígir, tóku þá hetjulegu afstöðu að vera fjarverandi við atkvæðagreiðsluna. Hér var um að ræða vísindalega, vís- indasiðfræðilega og þjóðfé- lagssiðfræðilega ákvörðun, sem augljóst var að ekki var hægt að taka málefnalega af- stöðu til útfrá flokkspólitísk- um sjónarmiðum, nema draga þá ályktun að íslenskir stjórn- málamenn séu heilaþvegnir taglhnýtingar foringja sinna, sem svo aftur séu taglhnýting- ar hagsmunaafla, innlendra Tæpitungu- laust ✓ Arni Björnsson skrifar eða erlendra. Þeir geta að vísu skýlt sér bakvið fáfræði og fjárhagslega og atvinnuauk- andi gulrót en ekki hækkar risið við það. En það var ekki afstaða ís- lenskra stjórnmálamanna, sem kom ekki á óvart, sem hug- myndin var að ræða í þessum pistli, heldur afstaða eða af- stöðuleysi fjölda lækna í mál- inu. Læknar hafa nefnilega ekki leyfi til til að standa álengdar, þegar hagsmunaað- ilar í þjóðfélaginu, pólitískir eða fjármálalegir, brjóta á skjólstæðingum þeirra, hvað þá að stuðla að slíkum brot- um. Það er brot á læknisfræði- legri siðfræði. Flestir læknar sem tekið hafa afstöðu með lögunum um miðlœgan gagnagrunn á heil- brigðissviði hafa notað þau rök að læknisfræðilegur ávinn- ingur sé svo mikill að hann réttlæti áhættuna. Þeir hinir sömu vita, eða ættu að vita, að árangur af genalækningum er ennþá mjög lítill eða nánast enginn. Þeir ættu líka að vita að erfðabreytingar af manna völdum á lífríki jarðarinnar hafa þegar valdið skaða sem ekki er séð fyrir endann á. Flestar þessara breytinga hafa verið gerðar á vegum alþjóða- auðhringa, þar á meðal lyfja- fyrirtækja. Er líklegt að önnur siðfræði muni ráða hjá sömu eða hliðstæðum fyrirtækjum þegar farið verður að erfða- breyta mönnum? Það er þó allrar athygli vert að nauðafáir þeirra lækna sem hallir eru undir gagnagrunn- inn, og ekki hafa beinna hags- muna að gæta, hafa opinber- lega lýst sig meðmælta því að veita á honum einkaleyfi, en slíkt bendir til að grunnt sé á efanum. Hvað lækna varðar þá er slík tvíhyggja í sjálfu sér ósiðleg, þótt stjórnmálamenn geti leyft sér að ganga í ber- högg við sannfæringu sína ef það þjónar flokkshagsmunum. Miðað við þann stutta tíma sem liðinn er síðan málið kom til álita hjá íslensku lækna- stéttinni og þann gengdar- lausa áróður, sem rekinn hefur verið því til framdráttar, verð- ur að líta svo á að að afstaða margra lækna byggist á þekk- ingarskorti og því viðhorfi að forðast að vera á móti fram- förum sem hugsanlega geti einhvern tímann komið sjúk- lingum til góða. Ennþá er tími til að afla sér þekkingar og skapa sér rökstudda þekkingu á því hvort það sé siðferðilega réttlætanlegt af læknum að af- henda (selja) þriðja aðila upp- lýsingar um sjúklinga sína, án þess að til komi upplýst sam-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Læknablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.