Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.02.1999, Síða 85

Læknablaðið - 15.02.1999, Síða 85
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 173 Gagnagrunnur Quo vadis? Frumvarpið um miðlcegan gagnagrunn á heilbrigðissviði hefur verið afgreitt sem lög frá Alþingi Islendinga. Þar með hefur sú virðulega stofn- un skapað sér sess í sögu heil- brigðisvísinda, ekki aðeins hér á landi heldur unt allan hinn siðmenntaða heim. Lík- lega geta allir verið sammála um að lagasmíð sem þessi, ekki aðeins að gerð heldur einnig hvernig til hennar var stofnað, hefði hvergi annars staðar komist gegnum lög- gjafarsamkundu lýðræðis- þjóðar. Því hljótum vér að spyrja, nú og í framtíðinni, hvernig er þetta hægt? Hvað er það í íslenskri þjóðarsál, sem gerir það kleift að pranga inn á Islendinga jafn fjar- stæðukenndri hugmynd og frumvarpið byggir á og það í andstöðu við flesta fræði- menn, sem um það hafa fjall- að, bæði hér og erlendis? Það að frumvarpið var af- greitt eftir flokkslínum, segir nokkra sögu. Aðeins einn stjórnarþingmaður þorði að greiða atkvæði gegn því, tveir aðrir, sem vitað var að voru því andvígir, tóku þá hetjulegu afstöðu að vera fjarverandi við atkvæðagreiðsluna. Hér var um að ræða vísindalega, vís- indasiðfræðilega og þjóðfé- lagssiðfræðilega ákvörðun, sem augljóst var að ekki var hægt að taka málefnalega af- stöðu til útfrá flokkspólitísk- um sjónarmiðum, nema draga þá ályktun að íslenskir stjórn- málamenn séu heilaþvegnir taglhnýtingar foringja sinna, sem svo aftur séu taglhnýting- ar hagsmunaafla, innlendra Tæpitungu- laust ✓ Arni Björnsson skrifar eða erlendra. Þeir geta að vísu skýlt sér bakvið fáfræði og fjárhagslega og atvinnuauk- andi gulrót en ekki hækkar risið við það. En það var ekki afstaða ís- lenskra stjórnmálamanna, sem kom ekki á óvart, sem hug- myndin var að ræða í þessum pistli, heldur afstaða eða af- stöðuleysi fjölda lækna í mál- inu. Læknar hafa nefnilega ekki leyfi til til að standa álengdar, þegar hagsmunaað- ilar í þjóðfélaginu, pólitískir eða fjármálalegir, brjóta á skjólstæðingum þeirra, hvað þá að stuðla að slíkum brot- um. Það er brot á læknisfræði- legri siðfræði. Flestir læknar sem tekið hafa afstöðu með lögunum um miðlœgan gagnagrunn á heil- brigðissviði hafa notað þau rök að læknisfræðilegur ávinn- ingur sé svo mikill að hann réttlæti áhættuna. Þeir hinir sömu vita, eða ættu að vita, að árangur af genalækningum er ennþá mjög lítill eða nánast enginn. Þeir ættu líka að vita að erfðabreytingar af manna völdum á lífríki jarðarinnar hafa þegar valdið skaða sem ekki er séð fyrir endann á. Flestar þessara breytinga hafa verið gerðar á vegum alþjóða- auðhringa, þar á meðal lyfja- fyrirtækja. Er líklegt að önnur siðfræði muni ráða hjá sömu eða hliðstæðum fyrirtækjum þegar farið verður að erfða- breyta mönnum? Það er þó allrar athygli vert að nauðafáir þeirra lækna sem hallir eru undir gagnagrunn- inn, og ekki hafa beinna hags- muna að gæta, hafa opinber- lega lýst sig meðmælta því að veita á honum einkaleyfi, en slíkt bendir til að grunnt sé á efanum. Hvað lækna varðar þá er slík tvíhyggja í sjálfu sér ósiðleg, þótt stjórnmálamenn geti leyft sér að ganga í ber- högg við sannfæringu sína ef það þjónar flokkshagsmunum. Miðað við þann stutta tíma sem liðinn er síðan málið kom til álita hjá íslensku lækna- stéttinni og þann gengdar- lausa áróður, sem rekinn hefur verið því til framdráttar, verð- ur að líta svo á að að afstaða margra lækna byggist á þekk- ingarskorti og því viðhorfi að forðast að vera á móti fram- förum sem hugsanlega geti einhvern tímann komið sjúk- lingum til góða. Ennþá er tími til að afla sér þekkingar og skapa sér rökstudda þekkingu á því hvort það sé siðferðilega réttlætanlegt af læknum að af- henda (selja) þriðja aðila upp- lýsingar um sjúklinga sína, án þess að til komi upplýst sam-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.