Læknablaðið - 15.03.1999, Síða 29

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
217
við það greindist aðeins einn af 16 einstakling-
um í okkar rannsókn með blöðrur í vélinda.
Sjúklingar okkar voru allir lagðir inn á
sjúkrahús. Þeir fengu vökva í æð vegna lélegrar
vökva- og fæðuinntöku og voru allir með-
höndlaðir með acíklóvír. Líðan þeirra batnaði
hratt og voru þeir útskrifaðir eftir einn til þrjá
daga. Sjúklingur númer 2 kvartaði um slapp-
leika tveimur vikum eftir upphaf einkenna.
Enginn sjúklinganna fékk svo öruggt sé fylgi-
kvilla eins og blæðingu eða rof á vélinda þó
þeim sé vel lýst, en blæðing greinist hjá 15-
25% einstaklinga með herpes simplex vélinda-
bólgu (4). Oft er því nauðsynlegt að leggja
þessa sjúklinga inn á sjúkrahús og þrátt fyrir að
einkenni batni fljótt, getur slappleiki tengdur
veikindum ef til vill varað í nokkrar vikur.
Allir okkar sjúklinga höfðu herpes simplex
veiru frumsýkingu og að minnsta kosti tveir af
sjúklingunum sem fundust í rituðu máli. Herpes
simplex veira-1 ræktaðist frá 10 sjúklingum.
Hjá fjórum sjúklingum var saga um nýleg
skyndikynni eða frunsur hjá maka. Erfitt er að
segja út frá sögu hvort veiran sýki fyrst slím-
húð í munni eða vélinda þó líklegt sé að í flest-
um tilfellum frumsýkingar hefjist sýking í
munni og berist niður í vélinda þegar veirunni
er kyngt. Einnig er ekki ólfklegt að hluti sjúk-
linga með slæma frumsýkingu í munni hafi vél-
indabólgu en að einkenni frá munni yfirskyggi
einkenni frá vélinda. Hins vegar gæti bakflæð-
issjúkdómur hugsanlega hjálpað veirunni að ná
fótfestu í slímhúð vélindans og leitt til verri
einkenna.
Fimm sjúklingar voru meðhöndlaðir með
acíklóvír, allir okkar (númer 1-4) og einn sem
fannst í rituðu máli (númer 14). Þeir virtust
svara meðferð með acíklóvír vel. Hafa ber í
huga að frumsýking af völdum herpes simplex
veiru batnar þó oftast án sérstakrar meðferðar.
Ekki er unnt að bera saman svörun við acíkló-
vír við aðra meðferð af fyrrgreindri ástæðu.
Auk þess eru tilfellin fá og flestum sjúkling-
anna sem voru ekki meðhöndlaðir með acíkló-
vír batnaði að lokum. Það virðist þó sem ein-
kenni þeirra sem ekki voru meðhöndlaðir með
acíklóvír hafi varað lengur. Líklegar skýringar
þess að aðeins einn sjúklingur sem lýst var í
rituðu máli var meðhöndlaður með acíklóvír
eru meðal annars að sjúkratilfellin greindust
fyrir 1988 en þá hefur notkun lyfsins sennilega
verið mun minni en síðar. Auk þess var grunur
um herpes simplex vélindabólgu kannski ekki
til staðar í upphafi og einkenni sjúklings batn-
andi þegar sjúkdómsgreining fékkst.
Að lokum, herpes simplex vélindabólgu hjá
annars heilbrigðum einstaklingum hefur sjald-
an verið lýst en sennilega er sjúkdómurinn van-
greindur. Flest tilfelli hafa greinst meðal ungra
karlmanna. Sýnileg mein í húð og slímhúð
greinast aðeins hjá tæpum helmingi sjúklinga.
Rétt sjúkdómsgreining byggir fyrst og fremst á
að læknar muni eftir sjúkdómnum og hafi lágan
þröskuld til að framkvæma vélinda- og maga-
speglun og sýnatöku. Nauðsynlegt getur verið
að leggja sjúkling inn á sjúkrahús. Einkenni
virðast svara acíklóvír meðferð vel en frekari
rannsókna er þörf til að meta virkni slíkrar
meðferðar.
HEIMILDIR
1. In: Mandell G, Bennett J, Dolin R, eds. Mandel, Douglas
and Bennett’s Principles and practice of infectious diseases.
4th ed. NY 1995:962.
2. Rosen P, Hajdu SI. Visceral herpes virus infections in
patients with cancer. Am J Clin Pathol 1971; 56: 459-65.
3. Nash G, Ross JS. Herpetic esophagitis, a common cause of
esophageal ulceration. Human Pathol 1974; 5: 339-45.
4. McBane RD, Gross JB. Herpes esophagitis: clinical syn-
drome, endoscopic appearance, and diagnosis in 23
patients. Gastrointest Endosc 1991; 37: 600-3.
5. Depew WT, Prentice RSA, Beck IT, Blakeman JM. Herpes
simplex ulcerative esophagitis in a healthy subject. Am J
Gastroenterol 1977; 68: 381-5.
6. Owensby LC, Stammer JL. Esophagitis associated with
herpes simplex infection in an immunocompetent host.
Gastroenterology 1978; 74: 1305-6.
7. Solammadevi SV, Patwardhan R. Herpes esophagitis. Am J
Gastroenterol 1982;77:48-50.
8. Deshmukh M, Shah R, McCallum RW. Experience with
herpes esophagitis in otherwise healthy patients. Am J
Gastroenterol 1984; 79: 173-6.
9. Springer DJ, DaCosta LR, Beck IT. A syndrome of acute
self-limiting ulcerative esophagitis in young adults pro-
bably due to herpes simplex virus. Dig Dis Sci 1979; 24:
535-9.
10. Desigan G, Schneider RP. Herpes simplex esophagitis in
healthy adults. Southwest Med J 1985; 78: 1135-7.
11. Ginaldi S, Burgert W, Paulk T. Herpes esophagitis in im-
munocompetent patients. Am Fam Physician 1987; 36:
160-4.
12. Wentworth BB, Alexander ER. Seroepidemiology of infec-
tions due to members of herpesvirus group. Am J Epidemiol
1971; 94: 496-507
13. Tobin JN, Wassertheil-Smoller S, Wexler JP, Steingart RM,
Budner N, Lense L, et al. Sex bias in considering coronary
bypass surgery. Ann Int Med 1987; 107: 19-25.
14. Ayanian JZ, Epstein AM. Differences in the use of proce-
dures between women and men hospitalized for coronary
heart disease. N Engl J Med 1991; 325: 221-5.
15. McDonald G. Esophageal diseases caused by infection,
systemic illness, medications, and trauma. In: Schleisinger
MH, Fordtran JS. Gastrointestinal Disease. 5th ed. Philadel-
phia: Saunders 1993.