Læknablaðið - 15.03.1999, Blaðsíða 32

220
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Læknisfræðileg gögn í dómsmálum
Sigríður Ingvarsdóttir héraðsdómari
Ingvarsdóttir S
Mcdical documents in court cases
Læknablaðið 1999; 85; 220-39
I. Inngangur
II. Sönnunarfærsla
1. Hvenær eru læknisfræðileg gögn notuð í dóms-
málum?
l.a. Skaðabótamál vegna líkams- eða heilsutjóns
l.b. Rannsókn sakamála og mat á geðrænu sak-
hæfi
l.c. Lögræðissviptingarmál
1 .d. Dómsmál vegna faðernis barna
1. e. Forsjárdeilur
2. Helstu aðferðir við að afla læknisfræðilegra sönn-
unargagna
2. a. Mat á örorku
2.b. Beiðni um sérfræðirannsókn eða sérfræði-
lega athugun
2.c. Rannsókn á brotum gegn börnum
2.d. Beiðni um læknisvottorð
2.e. Dómkvaddir matsmenn
2.f. Umsögn læknaráðs
3. Hverjir eru sérfræðingar?
III. Þagnarskylda og ineðferð trúnaðarupplýsinga
1. Lagaákvæði sem geta komið í veg fyrir að gagna
verði aflað
2. Meðferð gagna
IV. Sjónarmið varðandi gerð læknisfræðilegra
gagna
1. Efni og innihald
2. Tilgangur og markmið
3. Forsendur
4. Rökstuðningur
Höfundur er dómari við Héraðsdóm Reykjavíkur.
Lykilorð: læknisfræðileg gögn, dómsmál.
Key words: forensic medicine, court cases.
V. Mat á sönnunargildi gagna
1. Orðalag og túlkun
2. Upplýsingar vantar
3. Misræmi í gögnum
I. Inngangur
I dómsmálum er sönnunargagna aflað í þeim
tilgangi að færa sönnur fyrir umdeildum máls-
atvikum eða öðrum atriðum sem skipta máli
þegar leyst er úr slíkum málum. Læknisfræði-
leg sönnunargögn eru oft mikilvægur þáttur í
sönnunarfærslu fyrir dómi og þau geta haft
verulega þýðingu fyrir úrslit málsins.
I réttarlæknisfræði er fjallað um gerð læknis-
fræðilegra gagna sem ætluð eru til nota í dóms-
málum svo og í öðrum málum þar sem beita
þarf þekkingu og aðferðum læknisfræðinnar.
Meðferð og öflun læknisfræðilegra gagna fer
fram samkvæmt viðeigandi lagareglum og í
samræmi við markmiðin sem þeim er ætlað að
þjóna. Segja má að þannig tengist fræðigrein-
arnar lögfræði og læknisfræði og að þær séu á
þennan hátt háðar hvor annarri.
Þegar nota á læknisfræðilega þekkingu í
þágu dómsmála geta risið ýntis lagaleg og sið-
ferðileg álitamál sem vandasamt er að leysa úr.
I því sambandi geta til dæmis vaknað spurning-
ar um hvort lagareglur komi í veg fyrir að tiltek-
inna læknisfræðilegra gagna verði aflað og enn
fremur hvernig með slík gögn verði farið. Einn-
ig getur verið vandasamt að leysa úr því hvemig
læknisfræðileg gögn verði túlkuð, hvort þau
veiti fullnægjandi sönnun um tiltekin atriði og
loks hvort eitthvað og þá hvað gæti hugsanlega
veikt gildi þeirra sem sönnunargagna.
Réttarfarsreglur og aðrar lagareglur taka
stundum á þessum og öðrum sambærilegum
vandamálum. Lagareglur eru þó ekki alltaf fyrir
hendi og jafnvel þótt svo sé eru þær í sumum til-
fellum ekki nægjanlega skýrar til að leysa á við-