Læknablaðið - 15.03.1999, Blaðsíða 83

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
261
ln memoriam
Bjarni Jónsson dr. med.
1909-1999
Bjarni Jónsson lézt á heim-
ili sínu að Gnitanesi í Skerja-
firði 15. febrúar 1999 og átti
þá tæpa eitt hundrað daga í ní-
rætt, en hann var fæddur á Isa-
firði 21. maí 1909. Hann kom
ungur til Reykjavíkur og ólst
upp í Þingholtunum, Grjóta-
þorpinu og á Bráðræðisholt-
inu.
Stúdent varð hann 1929 frá
stærðfræðideild Menntaskól-
ans í Reykjavík og lauk emb-
ættisprófi í læknisfræði frá
læknadeild Háskóla Islands
vorið 1935.
Hann hóf aðstoðarlæknis-
störf á Sánkti Jósefsspítala 1.
janúar 1936, fyrstur kandídata
á Landakoti. Varð það upphaf
rúmlega fimmtíu ára tengsla
við sjúkrahúsið og skyldi eng-
an furða að vitnað hefir verið
til hans, fyrr og síðar, sem
Bjarna á Landakoti.
Framhaldsnám í bæklunar-
skurðlækningum stundaði
hann í fjögur ár, fyrst á Epp-
endorf í Hamborg, síðan í
Berlín og síðast í Kaupmanna-
höfn.
Arið 1940 kom hann heim
ásamt eiginkonu sinni, Þóru
Amadóttur (kaupmanns og
leikara Eiríkssonar), eftir
sögufræga ferð með Esjunni
frá Höfn, um Petsamo á Kola-
skaga, til Reykjavíkur. Ekki
gat hann snúið sér að lækn-
ingum með það sama, þar sem
Bretar, sem höfðu hertekið
landið þá um vorið, þóttust
eiga eitthvað sökótt við hann
vegna námsdvalarinnar á Epp-
endorfer Krankenhaus. Dvöl
sinni í dýflissu Hans hátignar
Georgs konungs fimmta í
Lundúnum hefir Bjami lýst á
frábæran hátt í Virkinu í
norðri.
Endanlega heimkominn hóf
hann störf á Landakoti 1941
og gerðist jafnframt heimilis-
læknir í Reykjavfk, eins og þá
þótti sjálfsagt.
Viðurkenning á bæklunar-
skurðlækningum sem sérgrein
innan handlækninganna kom
ekki af sjálfu sér. Bjarna seg-
ist svo frá, að landlækni hafi
fundizt að greinin hefði ekki
næga burði til þess að standa
ein. Bjarna fannst hún það
viðamikil að henni væri
minnkunn gerð með því að
gera hana að fylgifiski ann-
arrar greinar, en landlæknir
bauð viðurkenningu í hand-
lækningum með bæklunar-
lækningarnar sem aukagrein.
Bjami sat fast við sinn keip og
að lokum fékkst viðurkenn-
ingin 3. júní 1941, en þá hafði
þrefið við landlækni staðið í
hálft ár. Bæklunarlækningar
hans þarf ekki að mæra. Al-
menningur gaf honum sæmd-
arheitið Beina-Bjarni.
Eftir stríð fór hann til
Bandaríkjanna í hálft annað ár
(1947-9) í framhalds- og við-
haldsnám í sérgrein sinni og
árið 1954 varði hann doktors-
ritgerð sína um spengingar við
hryj>gskekkju.
Árið 1953 fórst dr. Bjarni
Oddsson í bílslysi, fyrsti ís-
lenzki taugaskurðlæknirinn.
Þá varð læknum ljóst, að þeir
áttu hvergi athvarf með höf-
uðslys. Ráðamenn lögðu hart
að Bjarna Jónssyni að leysa
vandann og var honum boðinn
árs styrkur frá Heilbrigðis-
stofnun þjóðanna, en ekki
þótti heilbrigðisstjórninni
ástæða til að greiða honum
nein laun meðan á náminu
stæði. I bókinni „Á Landa-
koti“ segir hann:
„Kunningjum mínum mörg-
um þótti þetta óráð og sumum
glapræði. Styrkurinn var ætl-
aður einum manni til fram-
færslu og þó í hóf stillt, en ég
var fjölskyldumaður með tvö
börn, orðinn 47 ára og ekki
kominn úr skuldum. Konan
mín var fús að taka aftur upp
stúdentalíf og neita sér um
þægindi, og ég lét slag standa.“
Þá sem ávallt fyrr og síðar
voru þau samhent hjónin,
Þóra og Bjarni.
Bjarni Jónsson var í læri hjá
prófessor Eduard Busch á Rík-
isspítalanum í Kaupmanna-