Læknablaðið - 15.09.1999, Blaðsíða 44

708
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Krabbamein í blöðruhálskirtli
Ættartengsl íslenskra karlmanna
Eiríkur Jónsson1, Guðríður Ólafsdóttir2, Helgi Sigvaldason2, Hrafn Tulinius23
Jónsson E, Ólafsdóttir G, Sigvaldason H, Tulinius H
Adenocarcinoma of the prostate. Familial risk in
Icelandic males
Læknablaðið 1999; 85: 708-10
Objective: To invesigate the familial risk of prostate
cancer in Icelandic males.
Material and methods: In the years 1983 and 1984
a total of 146 Icelandic males were diagnosed with
adenocarcinoma of the prostate. Family trees were
constructed to the third degree relation (first degree
male relatives are father, brother/s, and son/s, et
cetera). Relatives with prostate cancer were found
using the centralized Icelandic cancer registry. Ex-
pected number of cases was calculated from relatives
age and the population risk of the disease.
Results: The relative risk of prostate cancer was
markedly increased for the first and second degree
relatives 1.7 (CI: 1.2-2.3) and 1.5 (CI: 1.1-2.2) re-
spectively.
The mean age for the probands was 74 years and
there was no significant difference in the cumulative
familial risk (first, second and third degree relatives)
after dividing the probands into two groups; younger
or older than the mean age.
Conclusions: Risk of prostate cancer is significantly
elevated in relatives of Icelandic males diagnosed
with the disease. Family history is therefore of value
in screening for prostate cancer.
Keywords: prostate cancer, adenocarcinoma prostate,
familial risk.
Frá 'þvagfæraskurðdeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
zkrabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands, 3Háskóla
íslands. Fyrirspurnir, bréfaskipti: Eiríkur Jónsson þvag-
færaskurðdeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, 108 Reykjavík.
Netfang: eirikjon@shr.is
Lykilorð: krabbamein í blöðruhálskirtli, ættartengsl.
Ágrip
Tilgangur: Að kanna ættartengsl krabba-
meins í blöðruhálskirtli hjá íslenskum karl-
mönnum.
Efniviður og aðferðir: Árin 1983 og 1984
greindust á íslandi alls 152 karlmenn með
krabbamein í blöðruhálskirtli (prostate cancer).
Tveir þessara manna voru af erlendum uppruna
og fjórir höfðu aðra meingerð en kirtilkrabba-
mein í blöðruhálskirtli (adenocarcinoma pro-
statae). Eftir voru ættir 146 manna sem raktar
voru og samkeyrðar við íslensku krabbameins-
skrána. Hver þessara karlmanna varð ættvísir
(proband) sinnar ættar og kannað var hversu
margir karlar í ættinni höfðu greinst með
krabbamein í blöðruhálskirtli.
Niðurstöður: Samanborið við íslenska karl-
menn var áhætta fyrsta stigs ættingja nær tvö-
föld (áhættuhlutfall (relative risk, RR) = 1,7
(öryggismörk (confidence interval, CI) 1,2-
2,3)) og áhætta annars stigs ættingja var einnig
marktækt aukin (áhættuhlutfall 1,5 (öryggis-
mörk 1,1-2,2)). Þriðja stigs ættingjar höfðu
ekki marktækt aukna áhættu. Sautján ættir
(13%) reyndust leggja til mestan hluta um-
framtilfellanna. Meðalaldur við greiningu var
74 ár og ekki var marktækur munur á saman-
lagðri áhættu fyrsta, annars og þriðja stigs ætt-
ingja eftir því hvort ættvísir var yngri eða eldri
en 74 ára.
Ályktun: Ættingjar karlmanna sem greinast
með krabbamein í blöðruhálskirtli hafa aukna
áhættu á að fá samskonar sjúkdóm. Ættarupp-
lýsingar eru því gagnlegar ef skima á fyrir
krabbameini í blöðruhálskirtli.
Inngangur
Krabbamein í blöðruhálskirtli (prostate can-