Læknablaðið - 15.09.1999, Blaðsíða 8

680
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
herra og landlæknis og hefur verið gengið svo
langt að kalla nefndina Vísindasiðanefnd ríkis-
stjórnarinnar. Heilbrigðisráðherra hefur vísað
gagnrýni á nýskipan Vísindasiðanefndar á bug
í fjölmiðlum og fram hefur komið hjá ráðherra
að breytingarnar hafi meðal annars verið gerð-
ar að tillögu landlæknis.
Heilbrigðisráðherra hefur sagt að leitast
verði við að skipa vandaða og hæfa einstak-
linga í nýju nefndina án þess að skilgreina nán-
ar hvaða eiginleikum hver og einn þeirra eigi
að vera gæddur. Nýja reglugerðin kveður ekki
á um þátttöku leikmanna. Eru þetta ásættanleg
svör við ásökunum gagnrýnenda um að tilnefn-
ingarferlið í nýju nefndina virðist ótrúverðugt?
Þess er að minnast að heilbrigðisráðherra lét
svipuð orð falla þegar til umræðu var hugsan-
legt vanhæfi formanns gömlu Vísindasiða-
nefndarinnar og tók fram að hann nyti virðing-
ar í starfsstétt sinni án þess að segja nokkuð um
stöðu hans í nefndinni. Er nú búið að vega og
meta hvort fjarvera hans frá nefndarstörfunum
hafi til dæmis tafið fyrir?
I samskiptum manna þar sem aðstæður gera
þá innbyrðis háða hvern öðrum er gagnkvæmt
traust nauðsynlegt. Traust í heilbrigðisþjónust-
unni er hornsteinn samskipta milli læknis og
sjúklings, milli heilbrigðisstétta innbyrðis og
milli heilbrigðiskerfisins og almennings.
Trausts er víðar þörf en í heilbrigðisþjónust-
unni til dæmis í líf- og læknavísindum þar sem
almenningur og vísindamenn mætast. En hverj-
ar eru forsendur þess að trúnaðartraust eflist
manna á meðal? Talið er að traust ríki á meðal
aðila þegar hvorir tveggju fullnægi að mestu
eða öllu leyti væntingum hins og þessar
væntingar snúast um að viðkomandi' sé hæfur,
staðfastur og skýr í skilaboðum og að hann sé
sanngjarn og heiðarlegur. Traust manna til
hvers annars byggist yfirleitt upp á löngum
tíma og er ekki einungis háð orðum heldur
miklu fremur gerðum manna, en trúnaðartraust
er viðkvæmt og getur auðveldlega skaðast.
I framhaldinu skiptir mestu máli hvort menn
treysta hinni nýju Vísindasiðanefnd. Af fram-
ansögðu leiðir að hin leyndardómsfulla flýti-
meðferð við að setja nýskipan á Vísindasiða-
nefnd Heilbrigðisráðuneytisins virðist hafa
brotið mörg grundvallaratriði trúnaðartrausts-
ins. Ef breytingarnar á skipan nefndarinnar
hafa verið gerðar til að auka traust sjúklinga,
almennings og vísindasamfélagsins á nefnd-
inni hefur það að líkindum mistekist og er það
slæmt.
Vilhjálmur Rafnsson