Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1998, Blaðsíða 22

22
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 36
Líknarmeðferð, líknardeild
Siguröur Árnason, Nanna Friðriksdóttir
Á síðustu árum hefur þverfagleg líknandi
meðferð, sérstaklega sérhæfð verkjameðferð,
rutt sér til rúms hér á landi sem og annars stað-
ar á Vesturlöndum. Annars staðar á Norður-
löndum var byrjað á því að setja á stofn líknar-
deild eða líknareiningar tengdar krabbameins-
deildum en á Stór-Reykjavíkursvæðinu og á
Akureyri hefur þróast fjölbreytt heimaþjónusta
við krabbameinssjúklinga og fjölskyldur
þein'a. Þessi þjónusta hefur gert það að verkum
að nú fær um það bil helmingur þeirra sjúk-
linga, sem eru með krabbamein á lokastigi,
heimaþjónustu lækna og hjúkrunarfræðinga
allan sólarhringinn. Um helmingur þessara
deyr heima í faðmi fjölskyldunnar, hinn hlutinn
á almennum deildum sjúkrahúsanna.
Viðhorf lækna og hjúkrunafræðinga til líkn-
armeðferðar var kannað á vegum líknarráð-
gjafateymis Landspítalans. Tuttugu og átta
læknar og 54 hjúkrunarfræðingar svöruðu 82
spurningum á spurningalista. Meira en helm-
ingur beggja hópanna taldi andlegum stuðningi
ekki sinnt nægilega vel, meðan 70-90% töldu
vel séð fyrir líkamlegum þörfum. Mikill meiri-
hluti aðspurðra taldi aðstöðu einstaklinga sem
njóta líknarmeðferðar ekki nægilega. Nánast
allir töldu sig hafa ónógan tíma til að sinna
deyjandi sjúklingum og fjölskyldum þeirra.
Nú er stefnt að því að opna í haust líknarein-
ingu á svæði endurhæfingardeildar Landspítal-
ans í Kópavogi. Þarna er áætluð 10-12 rúma
sérdeild í einkennameðferð, svo sem verkja-
meðferð. Er ætlað að deildin verði til þess að
létta álagi af almennum deildum sjúkrahús-
Frá krabbameinslækningadeild og líknarteymi Landspítal-
ans.
anna, ásamt því að vera stuðningsdeild fyrir þá
sjúklinga í heimaþjónustu krabbameinssjúkra
sem ekki eiga vísan samastað á sjúkrahúsi eða
kjósa að vistast ekki á öðrum deildum. Enn-
fremur er gert ráð fyrir að læknar geti vísað
þangað sjúklingum í einkennameðferð ein-
göngu. Gert er ráð fyrir að þarna þróist miðstöð
heimaþjónustu við ofangreinda sjúklinga og
dagdeild þar sem sjúklingar utan úr bæ geta
komið í dagvist nokkra tíma á dag og þannig
létt álagi af heimili.
Þótt einingin verði í upphafi staðsett á Ríkis-
spítulunum þá er mikilvægt að hún verði sem
sjálfstæðust. Þannig verður best tryggt að allir
sjúklingar geti haft jafnan aðgang að þessari
stofnun hvar sem þeir greinast og hver sem er
þeirra meginlæknir. Til þess að svo geti orðið
verður stofnunin þegar í upphafi að skapa góð
tengsl við sérfræðinga, heimilislækna, hjúkrun-
arfræðinga svo og aðrar þær heilbrigðisstéttir
sem stunda einkennameðferð. Einnig verður að
hafa breiðar brýr í öll sjúkrahús og heilsu-
gæslustöðvar á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Þetta verður best gert með því að ganga svo frá
í upphafi að sá sem sækist eftir þjónustu ein-
ingarinnar eigi valmöguleika á því hve mikla
þjónustu hann kýs úr hendi starfsfólks eining-
arinnar: vistun, dagvistun og endurhæfingu,
stuðning við heimaþjónustu, fylgd, ráðgjöf og
fræðslu.