Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1998, Blaðsíða 38

36
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 36
samkvæmt Hagskinnu. Faraldursár var skilgreint
sem ár með minnst 100 skráðum tilfellum. Ekki var
staðfest að einstaklingur hefði fengið veirusýkingu
heldur einungis reiknað hvað hann hafði lifað
marga einstaka eða samtímisfaraldra fram að sex
ára aldri.
Niðurstöður: Áhætta á að fá þarmabólgusjúk-
dóm var ekki marktækt aukin ef einstaklingur var
aðeins útsettur fyrir einni veirusýkingu á ári. Ef
einstaklingur var útsettur fyrir mislingum og hettu-
sótt á sama ári jókst áhættan marktækt fyrir Crohns
sjúkdómi (p<0,0001) vaxandi að þriðja ári. Fyrir
svæðisgarnabólgu var áhætta einnig marktækt auk-
in (p<0,0001), en ekki var munur á öðru og þriðja
ári. Hlaupabólufaraldrar höfðu engin áhrif á
áhættu. Niðurstöður styðja tilgátu um að samtímis-
sýking mislinga og hettusóttar auki áhættu á
þarmabólgusjúkdómum og gefa tilefni til að hug-
leiða áhrif samtímisbólusetningar við mislingum,
hettusótt og rauðhundum.
E-25. Gæði heilbrigðisþjónustu. Sameig-
inleg ábyrgð
Hans Jakob Beck*,**, Björn Guðbjörnsson*
Frá *Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri, **Reykja-
lundi
Inngangur: Gæði heilbrigðisþjónustunnar ráð-
ast ekki einvörðungu af gæðum hvers þáttar heldur
einnig af tengslum mismunandi þátta, upplýsingu
sjúklinga og almennings. Við gæðarannsókn á
bráðadeild lyflækningadeildar FSA var leitað þátta
í starfi lækna sem bæta mátti, en jafnframt athugað
hvort misbrestur varð í lækniseftirliti eða samskipt-
um milli lækna innan og utan sjúkrahússins. Jafn-
framt var kannað hvort sjúklingarnir sjálfir hefðu
getað haft áhrif á gang sjúkdóms.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á
slembiúrtaki úr þriðjungi innlagna á bráðalyflækn-
ingadeild FSA árið 1995. Utanaðkomandi lyflækn-
ir, með reynslu af aðferðinni las sjúkraskrárfærslur
um 226 innlagnir og voru aðfinnslutilfelli síðar
endurmetin og flokkuð sameiginlega af fyrri dóm-
ara og sérfræðingum af deildinni. Auk atriða sem
lýstu heilsuvanda sjúklingahóps og fyrri samskipt-
um við lækna var metið hvort eftirlit hefði getað af-
stýrt innlögn, hvort aðgerðir læknis eða sjúklings
hefðu getað haft áhrif á gang sjúkdóms og hversu
greiðlega gekk að hefja virka meðferð.
Niðurstöður: í sex tilfellum (2,6%) var talið að
aukið eftirlit hefði geta forðað innlögn og í 21 til-
felli (9,3%) að aðgerðir læknis hefðu getað haft
áhrif á sjúkdómsgang. Algengustu misbrestir voru
yfirsjón læknis, afleiðing meðferðar og seint við-
bragð. í 29 tilfellum (12,8%) hefðu aðgerðir sjúk-
lings getað mildað gang sjúkdóms, en algengast var
að sjúklingar brugðust ekki við einkennum eða
duttu úr eftirliti. í 15 tilfellum dróst lengur en tvo
sólarhringa að hefja virka meðferð, en þar af var
töfin talin eðlileg í 11 tilfellum.
Ályktanir: Gæðaeftirlit með innra starfi deildar
gæti aðeins bætt úr hluta óæskilegra tilvika þegar
bæði er horft á atburðarás fyrir innlögn og á legu-
tíma. Til að bæta gæði heilbrigðisþjónustu þarf að
styrkja samstarf milli sjúkrahúsa, heilsugæslu og
læknastofa og virkja sjúklinga betur til ábyrgðar á
eigin heilsu.
E-26. Fyrstu skrefin að samfelldri gæða-
stjórnun á sjúkradeild
Hans Jakob Beck*,**, Björn Guðbjörnsson*
Frá *Fjórðungssjúkrahúsinu áAkureyri, **Reykja-
lundi
Inngangur: Mikið er fjallað um nauðsyn gæða-
eftirlits í heilbrigðiskerfinu, en það krefst breyttra
vinnuaðferða lækna. Áhrifamikið gæðaeftirlit felst
í viðvarandi hringrás reglubundinna mælinga, úr-
vinnslu og breytinga. Á lyflækningadeild FSA var
gerð rannsókn til að kanna hverju breyta þyrfti í
vinnulagi lækna svo hægt yrði að koma á stöðugu
gæðaeftirliti.
Efniviður og aðferðir: Gerð var afturskyggn
gæðakönnun af utanaðkomandi sérfræðingi sem las
sjúkraskrárfærslur slembivalins úrtaks þriðjungs
allra bráðainnlagna á lyflækningadeild FSA árið
1995. A staðlaðan hátt voru læknisfræðilegar
ákvarðanir metnar og hvort sjúklingur lá lengur á
bráðadeild en nauðsyn krafði. Tilfelli sem þóttu at-
hugaverð voru lögð fyrir sameiginlegan fund allra
sérfræðinga deildarinnar sem mat hvort athuga-
semdirnar þættu réttmætar og hvað væri til úrbóta.
Tillögur að samfelldu gæðaeftirliti voru byggðar á
niðurstöðunum.
Niðurstöður: Upplýsingar skorti í sjúkraskrár til
að meta hvenær virkri meðferð lauk og tímasetn-
ingar ákvarðana við innlögn voru ónákvæmar. Eng-
ir kerfisbundnir gæðabrestir í starfi lækna fundust.
I 11 tilfellum (4,9%) voru gerðar athugasemdir við
aðgerðir lækna, en algengustu ástæðurnar voru af-
leiðingar meðferðar, yfirsjón við skoðun/rannsókn
og snemmbær útskrift. Á grundvelli niðurstaðna
voru eftirfarandi tillögur gerðar: skrá við komu,
tímasetningu læknisskoðunar, upphaf meðferðar og
innlögn á deild auk fyrstu sjúkdómsgreiningar; skrá
samdægurs þegar sjúklingur er talinn útskriftarhæf-
ur af bráðadeild.
Ályktanir: Sjúkraskrárkönnun leiðir vel í ljós
misbresti í skráningu og gæti leitt í ljós kerfis-
bundna misbresti í starfi deildar. Fyrsta skrefið að
sífelldri gæðastjórnun getur verið einföld, stöðluð
sjúkraskrárfærsla, sem farið er yfir við útskrift og
mælir til dæmis viðbragðsflýti við innlögn, rétt-
mæti fyrstu greiningar og biðtíma eftir að virkri
meðferð er lokið.