Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1998, Blaðsíða 40

38
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 36
Niðurstöður: Þátttaka upphaflega þýðisins var
72% og var afdrifum 105 manns (35 karla og 70
kvenna) fylgt eftir til september 1997 en þá höfðu
103 (98%) látist. Meðalaldurinn við upphaf rann-
sóknarinnar var 87 ár og meðalgildi kólesteróls
mældist 6,1 mmól/1. Meðallifun var 4,7 ár. Mat á
áhættu leiddi í ljós lækkaða dánartíðni um 52%
(95% CI 23-70%) fyrir kólesteról >6,5 mmól/1 og
um 28% (ekki marktækt) fyrir kólesteról gildi <5,0
mmól/1 miðað við kólesterólgildin 5,0-6,5. Þegar
áhættutíminn er reiknaður frá einu ári eftir að mæl-
ingin var gerð, mælist lækkun dánartíðni 55% (Cl
26-72%) fyrir kólesterólgildi >6,5 mmól/1 og 49%
(CI 5-73%) fyrir gildi <5,0 mmól/1. Það urðu engar
marktækar breytingar þótt tekið væri tillit til kyn-
ferðis, efra marks blóðþrýstings og þn'glýseríðs í
sermi. Af 11 einstaklingum með kólesterólgildi í
sermi 4,5 mmól/1 eða lægri, dóu sex úr blóðrásar-
sjúkdómum og illkynja sjúkdómur varð aðeins ein-
um að aldurtila.
Ályktanir: Þessi rannsókn sýnir að samband
dánaráhættu við heildarmagn kólesteróls í sermi
hefur öfugt U-laga form þar sem lífslíkur fara vax-
andi við hærri og lægri kólesterólgildi. Þetta sam-
band verður sterkara ef sleppt er fyrsta árinu. Skýr-
ingar gætu legið í hinu mikla náttúruvali eftir að
háum aldri er náð og einnig ef efnafræðileg afildun
á blóðfitum og burðarefnum þeirra færi fram með
öðrum hætti. Ekki fannst samband á milli lágra kól-
esterólgilda í sermi og illkynja æxla og getur það
að hluta til skýrt þá auknu lifun, sem fram kom í
þessari rannsókn.
E-30. Þátttakendur í öldrunarrannókn
Hjartaverndar bornir sarnan við þá sem
ekki tóku þátt í rannsókninni
Björn Einarsson*,**, Anders Wallin***, Pálmi V.
Jónsson**, Nikulás Sigfússon*
Frá *Rannsóknarstöð Hjartaverndar, **Sjúkrahúsi
Reykjavíkur, ***Institute of Clinical Neuroscience,
Dpt. of Psychiatry and Neurochemistry Gautaborg
Inngangur: Þegar metnar eru niðurstöður far-
aldsfræðilegra rannsókna er mikilvægt að gera sér
grein fyrir, hvort sá hópur sem ekki mætti til rann-
sóknarinnar sé að einhverju leyti frábrugðinn þeim
hópi sem mætti.
Efniviður og aðferðir: í sjötta áfanga hóprann-
sóknar Hjartaverndar voru mögulegir þátttakendur
á aldrinum 70-85 ára, 1165 karlar og 1707 konur.
Til skoðunar mættu 71,5% karla og 70,9% kvenna.
Hringt var í þriðjung þeirra sem ekki höfðu mætt
og bjuggu utan stofnana, alls 103 karla og 142 kon-
ur. Fyrir þetta úrtak voru lagðar valdar staðlaðar
spurningar úr öldrunarrannsókninni. Þátttaka eldri
aldurshópa var hlutfallslega meiri í símakönnun-
inni en í öldrunarrannsókninni og því voru niður-
stöður símakönnunarinnar aldurs- og kynstaðlaðar.
Niður-stööur: I símakönnuninni náðist í 82%
kvenna en 61% karla. í samanburði á símakönnun
og öldrunarrannsókn hvað lyf varðar voru fleiri
konur sem notuðu engin lyf í símakönnun, en eng-
inn rnunur var á hjarta-, æða-, geð- og svefnlyfja-
notkun. hvorki meðal karla né kvenna.
Enginn munur var á algengi hjartakveisu,
kransæðastíflu eða háþrýstings. Hjartabilun og
heilablóðföll voru algengari meðal beggja kynja í
símakönnun (14,3% á móti 4,9% og 13,1% á móti
6,6%). Sykursýki var algengari meðal beggja kynja
í símakönnun (20% á móti 5,8%) og var munurinn
meiri meðal karla (28,2% á móti 6,8%).
Göngufærni var lakari meðal þátttakenda í síma-
könnun og voru í þeint hópi fleiri sem þurftu meiri
aðstoð en staf (9,8% á móti 1,5%). í símakönnun
kvörtuðu færri konur um slæmt minni (2,8% á móti
12,4%), sjóndepru (17,9% á móti 44,0%) og heyrn-
ardeyfu (19,5% á móti 37,4%). Enginn munur var á
þunglyndis- eða kvíðakvörtunum.
Ályktanir: Munur kom fram milli hópanna í
nokkrum atriðum en sá munur var misvísandi,
þannig að ekki verður fullyrt að annar hópurinn sé
betri eða verri hvað heilsufar varðar en hinn.
E-31. Áhrif apoE gens á kólesteról,
hjartaáföll og vitræna starfsemi
Vilmundur Guðnason*, Björn Einarsson*,**,
Manjeet Bolla*, Guðrún Karlsdóttir***, Halldór
Kolbeinsson***, Pálmi V. Jónsson**, Helgi Sig-
valdason*
Frá *Hjartavernd, **öldrunarsviði og ***geðdeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Starfrænn breytileiki í apoE prótíni
er vel þekktur með þrjú set; E2, E3 og E4 sem
greina má með DNA prófi. Áhrif apoE á plasma-
styrk kólesteróls er allvel skilinn og er apoE4 tengt
hækkun á kólesteróli. Því hefur verið reynt að
tengja apoE4 áhættu á kransæðasjúkdómi og nota
sem forspárþátt um þróun sjúkdómsins. ApoE4 hef-
ur nýlega verið tengt áhættu á heilabilun aðallega
af Alzheimersgerð og hefur í þeim rannsóknum
umtalsvert forspárgildi. Vegna þessa er mikilvægt
að greina framlag gensins til þessara sjúkdóma svo
unnt sé að meta hvort hugsanleg gagnsemi apoE
sem forspárþátts fyrir (hugsanlega fyrirbyggjandi)
kransæðastíflu sé að engu gerð vegna sterks for-
spárgildis fyrir heilabilun sem enn er ekki unnt að
fyrirbyggja.
Efniviður og aðferðir: ApoE erfðabreytileikinn
var rannsakaður í fjórum hópum; 320 einstaklingar
frá almennu þýði, 450 þátttakendur í hóprannsókn
Hjartaverndar sem lifað hafa af hjartaáfall, 2200