Sagnir - 01.06.1994, Blaðsíða 74

Ölafur talaði litla sem enga ensku og
átti ekkert nerna örfáar danskar krónur
sem voru einskis nýtar á þessum af-
skekktu eyjum. Þrátt fyrir það kom hann
undir sig fótunum sem læknir, eignaðist
vini á eyjunni og varð frægur i þessu litla
samfélagi. Ólafur ávann sér svo gott orð
að hann vitjaði jafnvel hefðarmanna. Fór
hann eitt sinn í vitjun til baróns í vestar-
legri Rosssýslu á meginlandi Skotlands.l')
Mackenzie minnist fyrst á Ólaf í bréfi til
Sir Joseph Banks 20. maí 1809 og voru
þeir því orðnir kunnugir þegar Ólafur
fékk inngöngu í frímúrararegluna. Erfitt
er hins vegar að fullyrða hvort innganga
Ólafs í regluna hafi verið orsök eða af-
leiðing kynna þeirra.
Ólafur sneri aftur til Lewis til að ganga
frá sínum málum og kveðja vini og sjúkl-
inga. Sumrinu eyddi hann síðan hjá
Mackenzie á sveitasetri barónsins, Coull,
í Ross-sýslu.20 Mackenzie segir söguna
svona: . . ég ákvað að gera hvað ég gat
til að aðstoða hann. Eg sendi hann í há-
skólann hér og létti honuni lífið á allan
þann hátt er hann gat óskað.“21 Við nán-
ari eftirgrennslan kom í ljós að nafn Ólafs
má finna í skólaregistri Edinborgarhá-
skóla fýrir skólaárið 1809-10. Bæði þar
og i bekkjarkladda hjá eðlisfræðiprófess-
ornum James Gregory22 er Ólafur nefnd-
ur William Lopston en auk eðlisfræðinn-
ar sótti Ólafur tíma í efnafræði. Hann var
einungis þetta eina ár í skólanum og út-
skrifaðist ekki. Svo virðist sem eðlis- og
efnafræðitímar hafi verið þeir einu sem
Ólafur sótti en þó ber þess að geta að á
þessum tínia var ekki skylda að halda
registur.23 Ekki er ólíklegt að Mackenzie
hafi með áhrifum sínum komið Ólafi
undan skólagjöldum sem væntanlega
voru of há fyrir skipbrotsmann og stríðs-
fanga. Ólafur vakti mikla athygli í skól-
anutn vegna tengsla sinna við
Mackenzie. Henry Holland gat þess
seinna að honum hefði fundist sagan af
þvi hvernig Ólafur hafði orðið stranda-
glópur á Lewis og síðar kynnst Mac-
kenzie öll hin lygilegasta og verið ævin-
týri líkust.24
Mackenzie skrifaði íslandsvininum Sir
Joseph Banks bréf 20. mai 1809 og sagði
honum frá þessum Islendingi sent hann
hafði kynnst og gekk undir nafninu
William Leptsen23 í Skotlandi. I bréfinu
segist Mackenzie halda að Ólafur ætti að
geta aðstoðað við að þýða handrit sem
Banks hafði ánafnað British Museurn
enda kunni Ólafur nú bæði gelisku og
ensku, skv. Mackenzie.
Mackenzie og Banks áttu það sameig-
inlegt að vilja báðir innlima ísland í riki
Englandskonungs. Mackenzie sagði
Banks að Ólafur hefði gefið sér upplýs-
ingar sem ættu að gera það enn áhuga-
verðara að innlima landið. Sagði
Mackenzie að hann hefði strax skrifað
Castlereagh lávarði, sem sá um utanríkis-
mál Bretlands, bréf þar sem hann kynnti
hugmyndir sínar um þetta. Mackenzie
bauðst til þess að fara og hertaka landið i
nafni konungs og ntyndi Ólafur fara með
til aðstoðar. „. . .Loptsson fullvissar mig
um að danska stjórnin hefur lengi van-
rækt eyjuna og haldið íbúunum i heljar
greipunt.“ Ahugi Mackenzies var af vís-
indalegum toga en hann hafði þó mikinn
áhuga á landstjórastöðu hér á landi. Með
bréfinu til Banks var hann að leita að-
stoðar við að sannfæra Castlereagh lávarð
um nauðsyn þess að hertaka landið.
Banks gerði honurn hins vegar ljóst að
enska stjórnin hefði ekki í hyggju að
hertaka Island.2<’
72 SAGNIR