Sagnir - 01.06.1994, Blaðsíða 88

Hrajnkehson
toO- "oU", hWiP»
Ut4«hni.Bto" o« . ...
“f ^ rttoV,,,> 5' ÍSÍ“
JVirluðshepn
da»» viav i«r\ fvr
veiðu Up»n,u
honunv H»nn
pójoncnura
og noWkwin
húibóndi ún
og hloúö dó'
\»72 5 1
j^ljvWðurtíg.
homm •
ir GuðUugul
bfOTiOilito'
*ípti
86SAGN1B-
Ritstjórn og efni
I ritstjórnarpistli lýsa ritstýrur blaðsins,
Sesselja G. Magnúsdóttir og Þorgcrður
Þorvaldsdóttir, þeim „tveim megin-
straumum sem kraumi undir“ í ritinu.
Það sé áhersla á konur, fortíð þeirra og
sögu og á sagnfræði sem geranda og
tengsl hennar við núið. A skemmtilegan
hátt er blandað saman greinum um
ákveðin afmörkuð efni fortíðinnar og
stuttum aðferðafræðilegum pistlum sem
Qalla um tengingar sagnfræðinnar út á
við og samvinnu við skyldar greinar.
Fyrri flokkurinn er ritaður af sagnfræði-
nemum en hinn síðari af sagnfræðingum,
ýmist kennurum við Háskólann eða öðr-
um starfandi sagnfræðingum hérlendis
eða erlendis. Gefur þetta ritinu meiri
dýpt en oft áður.
Sögulegu greinarnar eru alls þrettán
auk sjö greina um aðferðafræðileg efni
og umsagnar um síðasta árgang ritsins. Af
þessum þrettán eru um helntingur sem
fjallar sérstaklega um konur, viðhorf
þeirra eða afmarkaða þætti sem tengjast
fortíð þeirra sem hóps. Önnur efni eru
allfjölbreytt, spanna tímann allt frá 15.
öld til loka 20. aldar. Ymis svið eru tekin
fýrir og er réttarsagan nokkuð áberandi.
Hér er rneira að segja grein um mann-
kynssögu, en þær eru allajafna sjaldséðar í
Sögnum eins og öðruni íslenskum sagn-
fræðitímaritum. Er það því fremur
þröngt skilgreint hjá ritstýrum að tala unr
meginefnið sé um konur, þótt vissulega
tengist margar greinar fortíð þeirra. Efn-
isröð í heftinu er sérstaklega vel heppn-
uð. Aðferðafræðipistlunum er blandað
saman við greinarnar og verða eins og
stef í öllu ritinu. Gerir það bæði þær og
ritið í heild skemmtilegra aflestrar.
Pistlarnir um aðferðafræði og tengsl
sagnfræðinnar út á við eru mjög áhuga-
verðir. Þeir eru almennt hnitmiðaðir og
læsilega skrifaðir og taka sjaldan yfir
meira en þrjár síður. Sagnfræðin er sett í
samhengi við skyldar greinar og dæmi
tekin um hvernig samvinna við aðrar
greinar getur auðgað og eflt sagnfræðina
sem fræðigrein. Afmörkuð dæmi eru
tekin sem tengja aðferðafræðina við hinn
sögulega veruleika. Hin fýrsta af þessu
tagi er eftir Guðnrund Hálfdanarson og
fjallar um sambúð sagnfræði og félags-
fræði, sem löngum hefur mátt kenna við
kalt stríð eins og titill greinarinnar ber
með sér. Skúli Sigurðsson fjallar um vís-
indasögu, hvernig hún hefur þróast og
um þá þætti sent áhrif hafa haft á stefnu-
mótun rannsókna. Hann bendir á að
jafnvel rafmagn í leiðslu sé pólitískt. Æsa
Sigurjónsdóttir fjallar um tengsl sagn-
fræðinnar við lista—, textíl- og búninga-
sögu. Þarna er gerð góð grein fýrir sér-
stöðu þessara greina og sértækum vanda-
málum og aðferðum við athuganir á
klæðnaði og listum fortíðarinnar. Már
Jónsson skrifar unr skáldskapinn og hvað
ur mat á hvað er líkt og ólíkt nreð starfs-
aðferðunr þeirra. Að lokum fjallar Agnes
S. Arnórsdóttir um nýjar aðferðir við að
beita sjónarhorni kynferðis á heimildir
og viðfangsefni, í stað þess að skoða
kvennaveröldina og karlaveröldina senr
aðskilda heima.
Vel hefur tekist til að velja greinar í
ritið sem tengjast innbyrðis, án þess að
það hafi verið sett fram sem þemaefni.
Grein Arnar Hrafnkelssonar Hegningar-
húsið við Skólavörðustíg fjallar um nýtt
skilji hann og sagnfræðina að og varpar
því fram hvað hægt sé að komast langt í
þeirri viðleitni að þekkja fortiðina. Helgi
Þorláksson beinir sjónum sínum að
nrannfræðinni, hvernig hún nýtist við
sagnfræðirannsóknir og hvaða áhrif að-
ferðir hennar hafa haft á sagnfræðinga.
Davíð Þór Björgvinsson gerir grein fýrir
tengslum sagnfræði og lögfræði og legg-
skeið í hegningamrálunr senr hófst nreð
stofnun þess. Sagan er sögð í gegnum
fjóra fýrstu fangana. Tekst vel að tengja
sögu þeirra við alnrenna þróun refsinrála
á Islandi. Afbrot eins af þessum fýrstu
fjórum fongunr, dulsmál Kristbjargar
Björnsdóttur frá Sauðagerði í Reykjavík,
er síðan efni greinar Eiríks Páls Jömnds-
sonar „Ert þú ófrísk, telpa?" Dulsinál í
86 SAGNIR