Sagnir - 01.06.1994, Blaðsíða 8

Sagnir - 01.06.1994, Blaðsíða 8
v V. .JÉtiá • jV- ' » * ■ fi' ■ J]mh Je t- . ■*.’ * .'l t ttÍ#M * 'SSSSm ÆSEmsEm ;r t*- 11 mT ■ . l . rv „Disparu en mer d’ Island" — Minninsarskildir um látna Islandssjomenn i kirkjugarðinum i Plou- bazlanec í Frakklandi. Magnússon, kóngl. Matj. sýslumann yfir Isa§arðarsýslu.“ Svo er að sjá að Ari hafi tekið þeim frönsku betur en fýrri daginn er hann skar Spánverja-Frakkana niður við trog. Þeir ensku eltu Jóhann og hans menn til Ara og var þá sest á rökstóla og reynt að fá botn i það hvort enskum leyfðist að ræna franska í danskri lögsögu Islands. Að endingu var málinu vísað til Bessa- staða upp á höfuðsmanns náð og misk- unn og voru valdir til að bera honum fréttirnar þeir Jóhann franski og Jón In- díafari.18 Þegar svo þeir ferðalangar komu til Bessastaða dagaði málið eiginlega uppi þar sem virðulegur höfuðsmaður Holger Rosenkranz treysti sér ekki til að skera úr í rnálinu enda önnum kafin við að skipu- leggja varnir og flóttaleíðir í Tyrkjaráninu sem þá stóð sem hæst.l', I formála að bók Jóns lærða Guð- mundssonar um Spánverjavígin hefur Jónas Kristjánsson eftir Conway að bask- neskur skipstjóri Virolicq að nafni hafi árið 1631 fengið leyfi Frakkakonungs til hvalveiða við Svalbarða en verið ári síðar hrakinn þaðan af Hollendingum og hafið þá veiðar við ísland.2" Hér hefur líklega verið um franskan Baska að ræða ef marka má umsókn leyfisveitingar. I Vatnsfjarðarannál hinum elsta er sagt frá því að enskir hafi vegið kóng sinn ár- ið 1649 með hjálp annarra þjóða, þar á meðal Frakka „svo ekki kornu út dugg- arafor, sem vön eru að sigla til íslands."21 Þess er ennfremur getið neðanmáls að hér sé aðallega átt við hollensk og frakknesk fiskiskip. Næsta áratuginn og rúmlega það segir lítið af ferðum franskra hér við land. Þó má ætla að Frakkar hafi eitthvað komið hingað til lands ef marka má frásögn Ballarárannáls við árið 1660. Þar segir frá tveimur frönskum mönnum sem „lágu í Bjarnareyjum um veturinn til að taka blautan fisk og salta.“ Til þess arna lögðu þeir undir sig hús það sem smíðað var „um haustið fýrir að forlagi Jonas Tre- lund.“22 Þessar fréttir virðast sýna að Frakkar hafi haft hér nokkra útgerð því ætla má að ef þeir hafi gengið svo langt að skilja hér eftir menn við að verka fisk hafi meira legið að baki en strjálar skipakom- ur. Reyndar er þess getið við árið 1661 að þá hafi ótilgreindur fjöldi franskra skipa brotið í hafis norður af landinu en skipveijar haft hér vetursetu.2’ Franskir galdrastrákar bregða á leik Hvalveiðar Frakka hér við land virðast hafa dregið nokkum dilk á eftir sér. 1 Vallholtsannál segir að árið 1662 hafi hvalur er þeir frönsku höfðu skutlað, sökkt báti úti fýrir Skagaströnd og fórust þar fjórir menn en Frakkarnir björguðu tveimur. Á svipuðum slóðum kom upp furðuleg blinda í sauðfé og „urðu bæði augun hvít á þeim sauðum, er hana fengu, og varð að skera af.“ Vildu menn um kenna frönskum galdrastrákum „þvi sunrarið fýrir höfðu Strandarmenn djarfir verið að ná sér nokkru af hvalreitunr þeirra." Síðar samsumars reyndu frans- menn að gefa bónda nokkrum lamb sér samlent en hann vildi ekki þiggja.24 Þessi atburður sýnir að töluverð sam- skipti virðast hafa verið milli franskra sjó- manna og landans. Hugsanlega má rekja þessa fjársýki til einhvers sauðfénaðar Frakkanna enda ekki óþekkt að erlendir dilkar hafi borið hingað ýmsa sjúkdóma. Hitt er svo annað mál að sjúkleikinn minnir um margt á gláku sem hæpið er að segja smitandi. Samskipti virðast ekki alltaf hafa verið jafn vinsamleg. Sýnt þykir að hvalveiðar þeirra og annarra þjóða hafi farið fýrir brjóstið á Islendingum því í alþingisbók- um eru til skjöl sem varða mótmæli ís- lendinga gegn hvalveiðum.2" íslendingar virðast alla jafna taka frönskum skipbrotsmönnum vel eftir smá örðugleika í byrjun. Annálum er tíðrætt um strand fransks hvalveiðiskips í Bol- ungarvík á Ströndum árið 1663. Átta Frakkanna drukknuðu en hinurn, um þrjátíu að tölu, var skipt niður á bæina í kring til vetursetu.2" Árið eftir getur Sjávarborgarannáll um strand fransks skips á ísafirði en hugsanlegt er að um sama skip sé að ræða.27 Það verður að telja líklegt í ljósi þess að á alþingi sumar- ið 1664 er rætt um „þá frönsku menn sem í Isafirði eftir voru hér í landi og ís- lenzkir bjargað hafa og kostnað fýrir haft.“2h Hugsanlegt er auðvitað að skip hafi farist við ísafjörð snemrna árs 1664 en þó má telja ólíklegt að íslendingar hefðu þurft að hafa ofan af fýrir þeirn skipbrotsmönnum í einhvern tíma þar eð að þeir hefðu að öllum líkindum getað komið sér í önnur skip. Eins hafa sigling- ar varla verið miklar hingað til lands sök- um lítillar veðursældar á þessum árstíma. Fyrstu skipin hafa þó líklega lagt upp frá Frakklandi um miðjan febrúar og er því varlega áætlað að þau hafi komið hingað til lands um mánaðamótin mars-apríl eða síðar.29 Á ýmsu hefur gengið í viðskiptum ís- lenskra og franskra. Á meðan Stranda- menn aðstoðuðu franska skipbrotsmenn í 6 SAGNIR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.