Sagnir - 01.06.1996, Page 53

..lyiMxísK.ms.ý.N.
Tilvísanir
1 Halldór Laxness: Vefarinn miklifrá Kasnu'r. Reykjavík 1986, bls. 100.
2 Sjá: Fukuyama, Francis: The End oj History and the Last Man. Chicago 1992.
3 Marx, Karl: „Greinar um Feuerbach". Urvalsrit I. bindi. Reykjavík, bls. 328.
4 Carver, Terrell: „Reading Marx: Life and works". The Cambridge Companion to Marx.
Ritstj.: Terrel Carver. Cambridge 1991, bls. II.
5 Kristján Arnason: „Arfur Hegels". Skírnir. Tímarit hins íslenska bókmenntafélags. 161.
árg. Ritstj.: Vilhjálmur Árnason. Reykjavík, vor 1987, bls. 294.
6 Halldór Laxness: „Leiklist í Moskvu". Skáldatimi. Reykjavík 1963, bls. 290.
7 Solomon, Robert C.: Continental Philosophy since l 750: The Rise and Fall of the Self.
Oxford 1988, bls. 96.
8 Kolakowski, Leszek: Main Currents of Marxism. Its Rise, Growth, and Dissolution. 1. The
Founders. Oxford 1978, bls. 371.
9 Solomon, Robert C.: Continental Philosophy since 1750, bls. 97.
10 Nietzsche, Friedrich: Handan góðs og ills. Reykjavík 1994, bls. 241. Tekið skal
fram að Nietzsche taldi hugsýnina lágkúrulega.
11 Marx, Karl og Friedrich Engels: Kommúnistaávarpið. Sverrir Kristjánsson þýddi.
Reykjavík 1990, bls. 53. Varðandi formið má nefna „... hin listofnu lénsbönd"
sem Marx ræðir um. I íslenskri þýðingu er freistandi að álykta að Marx hafi verið
á höttunum eftir stuðlasetningu. Ef hugað er að innihaldi orðanna er list ekki
efst í huga. Þetta er eitt dæmið um það að Kommúnistaávarpið lýtur, að nokkru,
lögmálum skáldverks.
12 Marx, Karl og Friedrich Engels: Kommúnistaávarpið, bls. 59.
13 Sama rit, bls. 53.
14 Síðari tíma túlkendur hafa gjarnan skilið á milli sögulegrar efnishyggju og
stéttakenningar Marx. M.M. Bober ræðir um mikilvægi þess að líta á þessar
kenningar sem eina heild sjá: Bober, M.M.: Karl Marx’s Interpretation of History.
Harvard Economic Studies, XXXI. Cambridge 1948, bls. 111-I2
15 McLellan, David: The Thought of Karl Marx, An Indtroduction. London 1971, bls.
151.
16 Sama rit, 153-154. (Vísað er í rit Marx: Theories of Surplus Value. Vol. II. Moskva
1969, bls. 573.) Sjá einnig: Miliband, Ralph: Marxism and Politics. Oxford, 1977,
bls. 20-21.
17 Marx, Karl og Friedrich Engels: Þýska hugmyndafrœðin: Feuerbach-Andstceður efnishyggju
og hughyggju. I. hluti I. bindis. Gestur Guðmundsson þýddi og gaf út. Reykjavík
1983, bls. 58.
18 Marx, Karl: „Átjándi Brumaire Lúðvíks Bonaparte." Urvalsrit 2. bindi. Reykjavík
1968, bls. 195-96.
19 McLellan, David: The Thought of Karl Marx, bls. 156.
20 Bober, M.M.: Karl Marx’s Interpretation of History, bls. 95.
21 Marx, Karl: „Átjándi Brumaire Lúðvíks Bónaparte", bls. 144.
22 Auður Styrkársdóttir: „Hvernig skapast stéttavitund." Tímarit Máls og menningar.
44. árg. 2. hefti. Reykjavík apríl 1983, bls. 143.
23 Ball, Terence: „History: Critique and irony“. The Cambridge Comapanion to Marx.
Ritstj.: Terrel Carver. Cambridge 1991, bls. 132.
24 Marx, Karl og Friedrich Engels: Kommúnistaávarpið, bls. 54-55.
25 Marx, Karl: „Átjándi Brumaire Lúðvíks Bonaparte", bls. 152.
26 Marx, Karl og Friedrich Engels: Þýska hugmyndafrceðin, bls. 31-32.
27 Marx, Karl og Friedrich Engels: Kommúnistaávarpið, bls. 60-62.
28 Hook, Sidney: From Hegel to Marx. Studies in the Intellectual Development of Karl Marx.
Michigan 1950, bls. 18-19.
29 Cornforth, Maurice: Historical Materialism. 2. bindi ritsins Dialectial Materialism, An
Introduction. London 1962, bls. 45-46.
30 Til þess að koma í veg fyrir misskilning er rétt að benda á að framleiðsluhættir
fela hvort tveggja í sér; framleiðsluöfl og framleiðslutengsl. Ymis orð eru notuð
yfir framleiðslutengsl t.d. félagstengsl eða eignatengsl, en merkingin er hin sama.
31 Copleston, Frederick S.J.: A History of Philosophy. Bók 3, bindi 7 - Fichte to Nietzsche.
New York 1985, bls. 326.
32 Hugo, Victor: Vesalingarnir IV Reykjavík 1989, bls. 7.
33 Hearder, Harry: Europe in the Nineteenth Century 1830-1880. A General History of
Europe. London 1988, bls. 190. Sjá einnig: Stromberg, Roland N.: European
Intellectual History since 1789, bls. 45.
34 Ef litið er til Evrópu í heild er ljóst að þjóðernishyggja hafði mikil áhrif og
teygði hún anga sína til Islands. Með vorskipunum 1848 komu Ný félagsrit með
„Hugvekju til Islendinga" eftir Jón Sigurðsson, áhrifamestu stjórnmálaritgerð
íslenskrar sögu. Þar er slegið mjög á strengi þjóðernishyggju. Sjá Jón Sigurðsson:
„Hugvekja til Islendinga", Nýfélagsrit 8. 1848.
35 Price, Roger: The Revolutions of 1848. London 1988, bls. I.
36 Hearder, Harry: Europe in the Nineteenth Century 1830-1880, bls. 194.
37 Marx, Karl: „Stéttabaráttan í Frakklandi 1848-1850“, bls. 44.
38Sperber, Jonathan: The European Revolutions, 1848-1851. Cambridge 1994, bls. 83.
Sjá einnig: Wolfe, Bertram D.: „Democracy and Dictatorship in 1848“, bls. 122.
Sjá einnig: Galbraith, John Kenneth: Öld óvissunnar, 66. Stromberg bendir einnig
á að sósíalistar hafi flestir verið óánægðir synir borgarastéttarinnar, og að
stéttavitund hafi ekki síður verið meðal þeirra sem freistuðu gæfunnar sem
athafnamenn. Sjá nánar: Stromberg, Roland N.: European Intellectual History since
1789, bls. 47.
39 Freedman, Robert: The Marxist System, Economic, Political, and Social Perspectives. New
Jersey 1990, bls. I.
40 Stromberg, Roland N.: European Intellectual History since 1789, bls. 95
41 Marx, Karl: „Átjándi Brumaire Lúðvíks Bonaparte", bls. 122.
42 Sama rit, bls. 126.
43 Sama rit, bls. 125.
44 Marx, Karl: „Stéttabaráttan í Frakklandi“, 34.
45 Sama rit, 46. Sjá einnig bls. 70.
46 Marx, Karl: „Átjándi Brumaire Lúðvíks Bonaparte", bls. 192.
47 Marx, Karl: „Stéttabaráttan í Frakldandi", bls. 104.
48 McLelIan, David: „Politics". Marx. The First 100 Years. Ritstj.: David McLelIan.
Oxford 1983, bls. 147. McLelIan vísar í „Átjánda Brumaire Lúðvíks Bonaparte."
49 Marx, Karl: „Átjandi Brumaire Lúðvíks Bonaparte", bls. 195.
50 Sama rit, bls. 195.
51 Ball, Terence: „History: Critique and irony“. The Cambridge Companion to Marx.
Ritstj.: Terrel Carver. Cambridge 1991, bls. 133.
52 Marx, Karl: „Stéttabaráttan í Frakklandi", bls. 25.
53 Sama rit, bls. 25.
54 Sama rit, bls. 46
55 Stromberg, Roland N.: European Intellectual History since l 789. 6. útg. New Jersey
1994, bls. 94. Stromberg vísar í rit Patricks Joyce: Visions of the People: Industrial
England and the Question of Class, 1840-1914.
56 Miller, Richard W.: „Social and political theory: Class, state, revolution". The
Cambridge Comapanion to Marx. Ritstj.: Terrel Carver. Cambridge 1991, bls. 63.
57 Cornforth, Maurice: Historical Materialism, bls. 46.
58 Schumpeter, J.A.: „Marx the Sociologist", bls. 58
59 Marx, Karl: „Stéttabaráttan í Frakldandi", bls. 10.
60 Sama rit, bls. 11.
61 Sama rit, bls. II.
62 Hugo, Victor: Vesalingarnir IV Reykjavík 1989, bls. 8.
63 Halldór Laxness: Heimsljós II. Reykjavík 1990, bls. 139.
53-Sagnir 1996