Félagsbréf - 01.07.1956, Blaðsíða 16

14
FÉLAGSBRÉF
bændaflokkinn í marz 1946 og litlu
síðar Jafnaðarmannaflokkinn. Stýrði
þáverandi forsætisráðherra Szakasits,
þeim arminum, sem ekki vildi segja
slitið að öllu samstarfi við komm-
únista.
I desember hóf Rakosi eitraða
árás á Smábændaflokldnn, sem allir
áróðursmenn kommúnista berg-
máluðu um gervallt landið. Síðasta
dag ársins voru 250 menn teknir
liöndum fyrir „samsæri", meSal
þeirra var einn af þekktustu hers-
höfðingjum landsins. Og síðan hófst
árið, sem Rakosi nefndi „ár úr-
slitanna“ og var jafnan mjög hreyk-
inn af.
Ár úrslitanna rann upp yfir Ung-
verjaland með miklum ugg og ógn-
um. Verið var að gera nýja hreins-
un í óSa önn vegna síðasta „sam-
særisins". ASstaða lýðræðissinna til
að láta að sér kveSa var orðin mjög
veik. Eina röddin, sem ósmeyk virt-
ist að tala máli þjóðarinnar og
mannlegs frelsis og kristilegra hug-
sjóna var Mindszeuty kardináli. Lét
hann ekkert tækifæri ónotaS til þess
að fletta ofan af glæpaferli Laslo
Rajks innanríkisráSherra og kiunp-
ána hans.
En nú voru kommúnistar búnir að
koma svo ár sinni fyrir borð, að
þeir gátu látið til skarar skríSa gegn
Smábændaflokknum. Skyldi sókninni
stefnt að einum allra vinsælasta og
atorkusamasta foringja hans. ÞaS
var Bela Kovacs, aðalritari flokks-
ins, og sá leiðtogi hans, sem talið
var, að myndi eiga mestu fylgi aS
fagna.
4. janúar 1947 tilkynnti innan-
ríkismálaráðherrann, Laslo Rajk,
aS komizt hefði upp um nýtt „sam-
særi, sem stefnt var gegn lýðveld-
inu“. Skömmu síðar var það látiS
uppi, að um eitt hundrað þingmenn
Smábændaflokksins væru við þaS
riðnir, þar á meSal viðreisnarmála-
ráðherrann Misteth og Bela Kovaes,
sem nefndur var foringi samsæris-
manna. Þingið, sem nú hafði tapaS
einurS sinni fyrir ógnum og ofbeldi
kommúnista, felldi úr gildi friShelgi
hinna ákærðu þingmanna, sem
þegar voru teknir höndum af ör-
yggislögreglu Gabors Peter.
Þegar kommúnistar kröfðust þess,
að friShelgi Kovacs yrði einnig úr
gildi felld, risu bændaþingmenn þó
upp til öflugrar andstöðu. Sam-
þykktu þeir einum rómi að standa
sem einn maður gegn hverri tilraun
til þess aS eyðileggja Smábænda-
flokkinn með ofbeldi. En. nú kom
sú sorglega staSreynd í ljós, að Smá-
bændaflokkurinn var ekki svo sterk-
ur sem Zoltan Tildy hafði ætlað.
Hann reyndist þvert á móti veikur
eins og hálmsstrá fyrir vélræðum
kommúnista og alls ófær um að
verja líf sinna eigin þingmanna.
Nú tóku aðgerðir Moskvumanna
á sig það, sem kommúnistar kalla
form hinnar snöggu valdbeitingar á
úrslitastund. 26. febrúar tóku Sovét-
agentar Kovacs höndum og höfSu á
brott með valdi, þar sem hann af
frjálsum vilja hafði fallizt á aS
mæta til yfirheyrslu hjá lögregl-
unni. Hann var þvínæst af Sovét-
herruniun ákærður fyrir „að hafa
á virkan hátt tekiS þátt í að mynda
andsovétískar ógnarsveitir, og skipu-
leggja njósnir gegn Sovétríkjunum".
Þótt merkilegt megi heita var nú