Félagsbréf - 01.07.1956, Blaðsíða 35

FÉLAGSBRÉF
33
dóttir, í hákarlalegum, sem er sennilega eitt bezta kvæði sinnar
tegundar á íslenzku. Það er í senn ljós mynd af atvinnuháttum,
sem nú eru liðnir undir lok, og lifandi lýsing á útigangsjálk-
unum, sem stunduðu þennan atvinnuveg. Einnig nefni ég tvö
þung og markvís ádeilukvæði, Hann stal og Hjá gálganum.
En ekki má skorða þetta rabb við bókina Snæljós eina, þó að
um hana mætti tala lengi. Alls hafa komið út eftir skáldið S
ljóðabækur. Að sjálfsögðu eru kvæðin misjöfn að gæðum, en
alls staðar úir og grúir af ágætiskvæðum og perlum.
Er við lítum yfir skáldskap Jakobs Thorarensens í heild,
tökum við strax eftir því, að hann hefur ekki átt samleið með
meginstefnunni í ljóðagerð samtíma síns, og á ég þar við þá
stefnu, þar sem þá ber hæst Stefán frá Hvítadal og Davíð Stef-
ánsson. Jakob er cngu samtímaskáldi líkur. Og ef við lítum
á 19. öldina, finnum við helzt skyldleika hjá Bjarna Thoraren-
sen, frænda Jakobs, og Grími Thomsen, og vill svo til, að bæði
þessi skáld eru sérstæð á 19. öld, og okkar öld hefur minna til
þeirra sótt en annarra skálda, þó að báðir virðist ætla að verða
ódauðlegir í íslenzkum bókmenntum. Ekki virðist mér Jakob
hafa orðið fyrir miklum áhrifum frá þessum tveimur skáldum,
miklu fremur um andlegan skyldleika að ræða.
Skáldskapur Jakobs Thorarensens er ólíkur meginstefnu í
skáldskap samtímans í mörgu. Verður fyrst fyrir ytri svipur
kvæðanna. Ljóðræna, létt og lipurt málfar, auðskilin kvæði, — er
yfirleitt einkennandi fyrir jafnaldra hans. Aftur á móti eru
kvæði Jakobs fremur óaðgengileg við fyrstu sýn og listaverk
þeim einum, sem vel lesa og hafa festu til að brjótast inn úr
hrjúfu yfirborði. Málfarið er oft óþjált, en sterkt, eigi fornlegt,
heldur sver sig í ætt við málsnjalla alþýðu og orðaforði mikill.
Er skáldinu lagið að láta málið falla vel að efni, einkum er hann
lýsir barningsmönnum hversdagslífsins, eins og útigangsjálk-
unum, sem ég nefndi áðan, er ýta út í skaparans nafni með
„Andrarímur í andans nesti, en annars harðfisk og blöndukút".
Er hugur Jakobs löngum í skáldskapnum nálægur alþýðunni og
aðalatvinnuvegum hennar, fiskveiðum og landbúnaði. Kemur það
t. d. glöggt fram í myndum og líkingum. Stephan G. Stephansson