Félagsbréf - 01.07.1956, Blaðsíða 31

FÉLAGSBRÉF
29
ana á meðal jafnaðarmanna, en þá
dundi á liann sú ógæfa, að sjálfur
varð hann að grípa til fyrstu „stór-
hrcinsunarinnar“ innan eigin vé-
banda, samkvæmt fyrirskipun frá
Moskvu — sem vitanlega tjóaði ekki
undan að færast. Wladislaw Gom-
ulka, einum af svæsnustu og harð-
vítugustu starfsmönnum Politburo, var
skyndilega vikið úr stöðu sinni sem
vara-utanríkisráðherra, rekinn úr
flokknum og litlu síðar tekinn hönd-
um og ákærður fyrir Titoisma. Hann
er að vísu nú kominn aftur til mik-
illa valda í Póllandi og baðar sig
í náðarsólinni frá Moskvu. En þrátt
fyrir þá sóldýrð hvílir skugginn af
fyrirlitningu pólsku þjóðarinnar á
manninum og öllum ferli hans. Hann
verður pólsku þjóðinni alltaf Gom-
ulka úr Politburo — og það er meira
en nóg.
Eftir samsteypu flokka jafnaðar-
manna og kommúnista voru enn
gerðar gagngerðar breytingar á
stjórninni. Hver einasta staða, sem
nokkru máli skipti, var nú skipuð
kommúnista. Þó fékk forsætisráð-
herrann Cyrankiewicz að halda stöðu
sinni. Þótti hentugt og hagkvæmt út
á við að geta bent á hann sem tákn
þess, hve lýðræði væri í hávegum
haft í Póllandi. Vera má og að hann
hafi notið þess, hve ómetanlega þjón-
ustu hann hafði láfcið Moskvu í té.
Gersamleg undirokun Póllands var
fullkomnuð árið 1949, þegar Sovét-
marskálkurinn Konstanty Rakos-
sovskv var fluttur til Póllands og
gerður að landvarnaráðherra og yfir-
manni pólska hersins. 13. nóv. 1956
kom sú fregn, að hann hefði sagt af
sér. Sennilega verið lítt vart síðan
Posnan uppreisnin var bæld niður
fyrr á árinu, og frá fornu fari hat-
ursmaður Gomulka, sem nú er for-
sætisráðherra.
Cyrankiewicz lieilsar húsbónda sínum
Mototov.
Stanislaw Mikolajczyk og nokkrum
öðrum lýðræðissinnuðum stjórnmála-
leiðtogum tókst að flýja land 1947,
og losnuðu þannig úr því þjóðar-
fangelsi, sem lýðveldið pólska var
þá orðið. En langflestir andstæð-
ingar kommúnista áttu ekki því láni
að fagna að sleppa úr landi. Þeir
voru „likvideraðir" af pólitísku lög-
reglunni, eins og það heitir á hinu
fína máli kommúnista. Það þýðir,
að þeir voru sjálfir ásamt þúsundmn
af fylgismönnum sínum hundeltir,
telcnir höndmn, píndir, hengdir eða
skotnir eða fengu að dragast upp
í þrælabúðum, þar sem Sovét-Rúss-
land, „föðurland verkamannsins",