Sveitarstjórnarmál - 01.10.1993, Side 54

STJÓRNSÝSLA
ríkjanna hefur verið tekið án þess að
tvenns konar skilyrði væru fyrir
hendi: Annars vegar pólitísk sam-
staða milli aðildarríkjanna um frek-
ari takmarkanir á sjálfsákvörðunar-
rétti þeirra og hins vegar tiltölulega
gott efnahagsástand, sem hefur gert
aðildarríkjunum kleift að mæta
skammtíma áföllum af frekara sam-
starfi, sem til lengri tíma litið hefur
verið talið skila meiri árangri. í þessu
sambandi er vert að minnast þeirra
erfiðleika sem Evrópubandalagið
hefur gengið í gegnum við að koma
í framkvæmd Maastrichtsamningn-
um. Strax frá byrjun komu fram
miklar efasemdaraddir frá l'lestum
aðildarríkjum, enda efnahagsástand
bágborið og ljóst að nokkrar fórnir
hlytu að fylgja þeim nýju reglum sem
mótaðar eru með samningnum.
Efling héraðs- og sveitar-
stjórna í Evrópu
Þróun sveitarstjórnarmála í Evr-
ópu er athyglisverð nú þegar umræða
um sameiningu sveitarfélaga hér á
landi stendur sem hæst. í mörgum
Evrópulöndum varð umtalsverð
sameining sveitarfélaga á árabilinu
frá 1960 til 1975. Ástæðan var sú
sama og nú er fyrir sameiningu
sveitarfélaga á Islandi; breyttar
þjóðfélagsaðstæður, flutningur fé-
lagslegrar þjónustu til sveitarfélag-
anna og breytt efnahagsþróun. Sam-
eining varð umtalsverð í Þýskalandi,
Skandinavíu, Belgíu og á Bret-
landseyjum. Frakkar héldu á hinn
bóginn fast við hina gömlu skipan og
í Frakklandi eru enn mörg og fámenn
sveitarfélög.
Þar sem samruni varð hefur honum
víðast hvar verið fylgt eftir á þann
hátt að vald sveitarstjórna og hér-
aðsstjórna í ákveðnum málaflokkum
hefur aukist. Áberandi undantekning
í þessu efni er Bretland, en þar hefur
markvisst verið unnið að því að
veikja sveitarstjórnir allan níunda
áratuginn. Ástæða þess er þó fyrst og
fremst flokkspólitísks eðlis, þar sem
Ihaldsflokkurinn hefur fyrst og
fremst litið á sveitarstjórnir sem
valdagrunn Verkamannaflokksins.
Sterk og valdamikil sveitarfélög
eru álitlegur kostur. Þau eru betur í
stakk búin til að taka á sínar herðar
mikilvæga málaflokka og skapa
þannig forsendur fyrir auknu lýð-
ræði, þar sem mikilvægar ákvarðanir
fyrir borgarana eru teknar nær þeim.
Þau stuðla að meiri sveigjanleika og
betri nýtingu fjármuna til félagslegr-
ar þjónustu, þar sem svigrúm er betra
til að mæta þörfum tiltekinna hópa,
sem geta verið misfjölmennir eftir
svæðum. Allir þekkja þessar rök-
semdir úr umræðunni hér á landi um
sameiningu sveitarfélaga. En það
sem ef til vill er mest um vert í evr-
ópsku samhengi er sú staðreynd að
efling sveitar- og héraðsstjórna á
kostnað miðstjórnarvaldsins hefur
verið mikilvæg fyrir ríkisstjórnir
margra Evrópuríkja til að skapa frið
um ríkin sjálf, hvert fyrir sig.
Það gleymist oft þegar rætt er um
Evrópuríki og Evrópuþjóðir í sömu
andránni að einungis tvö Evrópuriki
geta talist þjóðríki, þ.e. ísland og
Portúgal. Önnur Evrópuríki eru að
meira eða minna leyti sett saman af
H-Laun
■HBui
Heildarlausn sem einfaldar
Launabókhald
Og það máttu bóka!
TÓLVUmrÐLUn
Tölvumiðlun hf, |
Grensásvegi 8,
Sími:68 88 82 |
300