Sveitarstjórnarmál - 01.03.1995, Blaðsíða 38

SKIPULAGSMAL
Á undanfömum árum hefur orðið tæknibylting í korta-
gerð. Á sama tíma liafa loftmyndavélar tekið miklurn
breylingum. Loftmyndavél Landmælinga íslands, sem er
frá árinu 1977, hefur þess vegna þurft endumýjunar við
og í framhaldi af samstarfi norrænna kortastofnana á
sviði loftmyndatökumála var síðastliðið sumar leigð til
landsins ný myndavél af gerðinni Wild Leica RC30.
Myndavélinni, sent er í eigu sænsku landmælingastofn-
unarinnar, fylgdi sérhannaður tölvubúnaður sem gerir
unnt að nota GPS tæki til flugleiðsögu og einnig til mæl-
inga samtímis myndatökunni. I stað þess að kaupa búnað
sem þennan fyrir um 35 milljónir íslenskra króna fékkst
nú nteð leigu á hagkvæmari hátt aðgangur að tækjum til
að alla gagna og mynda með nýjustu tækni. Samstarfið á
þessu sérhæfða sviði veitir aðgang að frekari úrvinnslu-
möguleikum gagna í stafrænni kortagerð. Búnaðurinn
reyndist afar vel og hafa gæði mynda aukist verulega frá
því sem áður var.
Nýjar litmyndir
Um ntiðjan ágústmánuð 1994 voru teknar litmyndir af
30 stærstu bæjarfélögum landsins en Landmælingar Is-
lands höfðu áður aðeins tekið litloftmyndir af þriðjungi
þeirra. Bæjarfélög hafa unt árabil notað loftmyndir í
ýmsum mælikvörðum fyrir stofnanir sínar, en hingað til
hafa myndirnar oftast verið svarthvítar.
Skipulagskortagerð byggir á loftmyndum og mæling-
um en notagildi myndanna er á mun fleiri sviðum, rneðal
annars auðvelda þær yfirsýn vegna skipulagsmála, urn-
hverfismála og framkvæmda. Stöðugt fleiri taka í notkun
landfræðileg upplýsingakerfi. Hægt er að fá loftmyndim-
ar skannaðar fyrir slík kerfi og vinna þær, t.d. með því að
setja inn á þær götunöfn og ömefni.
Reglubundió loftmyndaflug
Loftmyndataka Landmælinga Islands var lengst af nær
eingöngu tengd afmörkuðum verkefnum í kortagerð eða
undirbúningi framkvæmda. Þetta gerði það að verkum
að engar ntyndir voru teknar af stórum svæðum utan
byggðar og helstu framkvæmdasvæða áratugum saman.
Loftmyndir af þéttbýli voru einnig að mestu teknar sam-
kvæmt sérpöntun sveitarfélaga vegna skipulagskorta-
gerðar og tekjur af þeim greiddu kostnað við myndatök-
una.
Til þess að ná myndum af öllu landinu, án tillits til
þess hver pantaði myndatöku, var árið 1985 gerð áætlun
um reglubundið loftmyndaflug. Þar var gert ráð fyrir
svarthvítri hállugsmyndatöku af öllu landinu eftir fyrir
fram ákveðnum fluglínum og svæðum, þannig að á
hverjum fimm árum næðist að mynda byggð og láglendi
og á hverjum 10 árunt hálendi og óbyggð svæði. Áætl-
unin byggðist á reynslu nokkuna ára á undan og hefur
gengið mjög vel að fylgja henni hvað varðar myndatöku,
en fjármögnun hefur þó ekki gengið sem skyldi. Mikil-
vægasti árangurinn af þessu fyrir notendur er sá að þeir
Stækkun í mælikvaröa um 1:5000 (4,6x stækkun).
Stækkun I mælikvaröa um 1:2000 (11,5x stækkun).
Seyöisfjöröur. Loftmynd: Landmælingar íslands, 9. ágúst 1994.
Hluti snertimyndar, mælikvarði um 1:23.000.
Flughæö viö myndatöku 3500 metrar.
32