Sveitarstjórnarmál - 01.06.2000, Blaðsíða 23

STJÓRNSÝSLA
tískra fulltrúa verða óljósari en annars væri.
Nánar er fjallað um verksvið framkvæmdastjóra í 55.
gr. Hann er prókúruhafí sveitarsjóðs og er honum heim-
ilt að veita öðrum starfsmanni sveitarfélagsins prókúru,
að fengnu samþykki sveitarstjómarinnar. Hann undirrit-
ar skjöl varðandi kaup og sölu fasteigna sveitarfélagsins,
lántökur, ábyrgðir o.s.frv. Þá er hann æðsti yfirmaður
annars starfsliðs sveitarfélagsins, sbr. 5. mgr. 55. gr.
I lok 55. gr. er tekið fram að í samþykkt um að stjóm
sveitarfélagsins skuli setja nánari reglur um verksvið
framkvæmdastjóra og mörk milli þess og ákvörðunar-
valds sveitarstjómar/byggðarráðs. Það ákvæði verður að
túlka svo að slíkar reglur um verksvið framkvæmda-
stjóra verði einungis settar innan þeirra marka sem að
ffaman greinir.
í samþykktum um stjóm sveitarfélaga er almennt að
fínna ákvæði um verkefni framkvæmdastjóra. í sam-
þykkt um stjóm Reykjavíkurborgar og fúndarsköp borg-
arstjórnar nr. 60/1985, með síðari breytingum, eru
ákvæði um borgarstjóra, sbr. 5. kafla. Samkvæmt 30. gr.
hefúr hann á hendi framkvæmd ákvarðana þeirra sem
borgarstjóm tekur og framkvæmd málefna borgarinnar
yfirleitt að því leyti sem borgarstjóm hefúr ekki ákveðið
annað urn tiltekin mál. Þá getur borgarstjóri falið borg-
arritara meðferð tiltekinna málaflokka í umboði sínu,
sbr. 34. gr., og jafnframt falið öðmm aðilum meðferð
ákveðinna málaflokka í umboði sínu samkvæmt nánari
reglum borgarstjórnar. Alykta verður af því sem að
framan segir að hér sé átt við aðra aðila innan embættis-
mannakerfisins.
Ákvæði sem varða kjöma fúlltrúa, nefndir og ráð er
m.a. að finna í III. og IV. kafla sveitarstjómarlaga.
Samkvæmt 39. gr. fer byggðarráð, ásamt fram-
kvæmdastjóra sveitarfélagsins, með framkvæmdastjóm
þess og fjármálastjóm að því leyti sem þau mál em ekki
öðmm falin. Það hefúr umsjón með stjómsýslu sveitar-
félaganna almennt og fjárstjóm þess sérstaklega, undir-
býr fjárhagsáætlanir o.fl.
Samkvæmt 40. gr. kýs sveitarstjóm fúlltrúa í nefndir,
ráð og stjómir eftir því sem íyrir er mælt í lögum og
samþykkt um stjóm sveitarfélagsins og veitir þeim lausn
frá störfum. Slíkar nefndir eru svokallað fjölskipað
stjómvald, þar sem fleiri menn annast saman stjóm-
sýslu, nefndir, ráð og stjómir. Fjölskipuð stjómvöld em
ekki starfhæf nema á fúndum. I stjómsýslulögum er að
finna ákvæði um stjómsýslunefndir en það hugtak er í
lögunum notað um fjölskipuð stjórnvöld. Þar sem
stjómsýslunefndir em ekki starfhæfar nema á fúndum
þurfa þær að uppfylla vissar gmndvallarreglur, s.s. um
fundarboðun, ályktunarhæfi nefndarinnar og um það
hversu margir nefndarmenn verði að gjalda tillögu já-
yrði sitt svo að hún teljist samþykkt. Af þessu leiðir að
einstakir fúlltrúar stjómsýsluneftidarinnar fara ekki sem
slíkir með sjálfstætt vald að lögum.21
í III. kafla sveitarstjómarlaga um réttindi og skyldur
sveitarstjómarmanna er eingöngu fjallað um rétt þeirra
sem kjörinna fúlltrúa í nefndir og ráð, en ekki er þar gert
ráð fyrir embættislegu hlutverki þeirra eða framkvæmda-
valdi, sbr. það sem að framan segir.
I lögum um réttindi og skyldur starfsmanna rikisins nr.
70/1996, sbr. einnig reglur um réttindi og skyldur starfs-
manna ýmissa sveitarfélaga, er að finna sérstakan kafla
um skyldur starfsmanna og lausn frá störfum vegna
brota i starfi og af öðmm orsökum. Af sjálfú leiðir að
þessi ákvæði ná eingöngu til starfsmanna, embættis-
manna en á engan hátt til kjörinna fúlltrúa.3’
Þá er vakin athygli á ákvæðum 14. kafla almennra
hegningarlaga nr% 19/1940, þar sem fjallað er um brot í
opinberu starfi. Á sama hátt og áður er rakið ná þessi
ákvæði eingöngu til starfsmanna en ekki til kjörinna fúll-
trúa.
Ekki er að finna í sveitarstjómarlögum eða samþykkt-
um fyrir sveitarfélög beina skilgreiningu á valdsviði
embættismanna annars vegar og kjörinna fulltrúa hins
vegar. Af einstökum ákvæðum, sem vitnað hefúr verið
til, verður hins vegar að ráða að kjömum fúlltrúum verði
tæpast falið framkvæmdavald að því er varðar stjómsýsl-
una sjálfa. Aftur á móti verður að telja eðlilegt að nefnd-
arformaður sé talsmaður nefndarinnar um allt sem varðar
stefnumörkun hennar eftir því sem við á.
Framkvæmdastjómin er hins vegar í höndum viðkom-
andi forstöðumanns sem heyrir undir ffamkvæmdastjóra
sem æðsta yfirmanns hinnar embættislegu stjómsýslu.
Þannig fer forstöðumaðurinn með daglega stjórn og
rekstur, fjármálastjóm, starfsmannamál og aðra mála-
flokka sem tengjast rekstri.4'
III. Sérlög
Með þessa niðurstöðu í huga er fróðlegt að skoða lög-
gjöf ýmissa málaflokka sem sveitarfélögin varða.
Lög um félagsþjónustu sveitarfélaga nr. 40/1991 hafa
að geyma skilgreiningu á verkefnum félagsmálanefnda.
Samkvæmt 11. gr. skulu nefudir m.a. veita upplýsingar
til almennings, gera tillögur að fjárhagsáætlun, beita sér
fyrir forvömum og svo mætti lengi telja. Allt em þetta
verkefni sem falla undir embættisfærslu. Að vísu segir í
8. gr. laganna að heimilt sé að fela sérstakri félagsmála-
stofnun að sjá um framkvæmd félagsþjónustu undir
stjóm félagsmálanefndar. Samkvæmt þessu lýtur emb-
ættismaðurinn, félagsmálastjóri, stjóm nefndarinnar en
ekki framkvæmdastjórans eða svo mætti a.m.k. ætla.
Lög um húsnæðismál nr. 44/1998 em einnig athyglis-
verð hvað þetta varðar. Samkvæmt 14. gr. em verkefni
neíudarinnar m.a. að leggja mat á þörf einstaklinga sem
búa við erfiðar aðstæður á viðbótarláni, veita almennar
upplýsingar og ráðgjöf og aðstoða aldraða og fatlaða við
öflun húsnæðis. Við lestur laganna mætti ætla að lög-
gjafmn hafi haft í huga að húsnæðisnefndin, hin pólitískt
kjöma nefhd, lifði sjálfstæðu lífi sem framkvæmdavald
án húsnæðisskrifstofú og embættismanna. Svipað er upp
85