Sveitarstjórnarmál


Sveitarstjórnarmál - 01.06.2001, Blaðsíða 18

Sveitarstjórnarmál - 01.06.2001, Blaðsíða 18
Þjóðlegur fróðleikur Því taldi sýslumaður réttast að leigja skóginn hjáleigubændum Þingvallastaðar - og eins mikinn skóg og þeir kæmust yfir. Þar væri fremstur í flokki Kristján hreppstjóri Magnússon í Skógarkoti, enda öðrum áhugasamari fyrir því að skógurinn eyddist ekki. „En Einarsen prestur er hér þekktur fyrir að vera lítill fjárgæslumaður og sem embættismaður getur hann ekki gefið sér nægan tíma til að hafa þá umsjón með skóginum sem nauðsynleg er.“U) Prestur skoðar atferli sóknarbarna sinna Nú brá séra Einar á Þingvöllum geiri sínum í aðra átt, að annexíu sinni í Grafningshreppi, sem var Úlfljótsvatnssókn. Á þeim árum var búið þar Villingavatn. 14 búum á 13 bæjurn og voru bændur býsna samhentir í lífsbaráttu sinni. Ekki er vitað hvenær slettist fyrst upp á vinskapinn við hinn nýja Þingvallaprest, en forboði þess er eftirfarandi saga frá fyrsta embættisári séra Einars: „Þegar séra Einar messaði í fýrsta sinn á Úlf- ljótsvatni og var að þjóna fyrir altari, vildi það einkennilega atvik til, að tittlingur flaug inn um glugga, sem var fyrir ofan altarið, lenti beint í höfuð presti og festist þar með klær og nef. Meðhjálparinn, Gísli hreppstjóri á Villingavatni, stóð þá upp og losaði fuglinn úr hárinu á presti.“l2> Gísla hreppstjóra fannst þetta vera fyrirboði þess að nokkuð yrði embættisferill séra Einars óvenju- legur. En nú bar það við að sóknarbóndi einn í Grafningnum, Eyjólfur Ásgrímsson á Torfa- stöðurn, bar það í prest að Grafningsbændur svikju meira eða minna undan tíundina. Þar í var prests- tíundin fjórði partur og kom við Þingvallaprest. Átaldi hann sóknarbændur úr prédikunarstóli fyrir þessi ætluðu tíundarsvik, en á móti skoruðu þeir á prest að leitast við að sanna þennan áburð og kæra hann síðan til sýslumanns. Séra Einar stóðst ekki frýjunarorðin og þann 31. desember 1826 reit hann Þórði Sveinbjörnssyni, sýslumanni í Hjálmholti, bréf það sem hér er upphafið að: „Talaði ég til þeirra af prédikunarstól“ „I Grafningshreppi eru eins og annars staðar menn, sem eiga að svara tíund af fénaði sínum. Þegar ég um árið varð sóknarprestur þeirra, heyrði ég það í ræmi meðal fólks, að engir menn legðu í vanda sinn að svikja eins tíundargjörð sína eins og þeir, og þó væri hreppstjórinn hvað lak- astur. Síðan er ég kominn að þráfaldri raun um sannleika þessa alræmis ... og talaði ég til þeirra af prédikunarstól þann 20. sunnudag eftir trini- tatis seinastliðinn varúðarorð um það efni framvegis ... En sunnudaginn þar næstan er ég flutti messugjörð hjá þeim, eður þann 25. sunnu- dag eftir trinitatis, veittust bændur að mér eftir tíðagjörðina inni í húsum kirkjubóndans og hreppstjórinn í fararbroddi.“ Séra Einar taldi að Gísla hreppstjóra hefði þótt „orð mín svæsin, eins og ósönn, og tilhélt mér að ákæra, að mér fremur virtist, orð mín sjálfs en tíundargjörð þeirra“. Tilnefndi prestur síðan 10 Grafningsbændur sem hann ákærði fyrir ranga fénaðarframtölu til tíundar haustið 1826. En þeir voru: Þorleifur Guðmundsson á Nesjavöllum, Grímur Þorleifsson á Nesjum, Þórður Magnússon á Ölvesvatni, Gisli Gíslason, hreppstjóri á Villingavatni, Þórður Gíslason á Úlfljótsvatni, Guðmundur Þorvaldsson í Hlíð, Bjarni Kolbeinsson á Stóra-Hálsi, Magnús Bjarnason á Litla-Hálsi, Guðmundur Jónsson á Torfastöðum og Ólafur Jónsson í Tungu. Séra Einar undanskildi flóra bændur, þá Sigurð Jónsson í Hagavík, Þorvald Ingjaldsson í Króki og Eyjólf Ásgrímsson á Torfastöðum, „sem varla munu eiga meira en talið er, því bæði hafa þeir að undanfornu verið hinir fátækustu og ekkert mátt missa til undanskota". Hinn fjórði var efnabóndinn Ögmundur Jónsson á Bíldsfelli, „hjá hverjum vafalaust er allsnotur tíundargjörð“.13)
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Sveitarstjórnarmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sveitarstjórnarmál
https://timarit.is/publication/1063

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.