Sveitarstjórnarmál - 01.06.2001, Blaðsíða 32

Menningarmál
sóknir þar sem þær eru ekki gerðar af einni ákveð-
inni ástæðu og ekki alltaf hægt að benda á ijár-
hagslegan ávinning alveg á næstunni.
Verkefni á þessu sviði eru óteljandi á Vestíjörð-
um, en ijármögnun þessara rannsókna er alltaf
erfið og vinna í grunnrannsóknum er háð því hve
mikið ijármagn fæst.
Hornstrandir og Breiðafjörður
A Vestijörðum eru nokkur svæði sem eru
sérstaklega vernduð. Þar eru stærst verndarsvæði
Breiðaijarðar og Hornstrandafriðland.
Nýlega var gerð verndaráætlun fyrir Breiðafjörð.
Þar munu Náttúrustofa Vestfjarða, Náttúrustofa
Vesturlands og Náttúrufræðistofnun íslands
væntanlega vinna að rannsóknum á næstunni eins
og gert er ráð fyrir í lögunum um vernd Breiða-
ijarðar.
Hornstrandafriðland var stofnað árið 1975, en
í framhaldi af friðuninni fóru rnjög litlar rann-
sóknir fram eins og hefði þurft að gera. Það var því
brýnt að hefja samræmdar rannsóknir í friðlandinu
og aðliggjandi svæðum og árið 1998 fékk
Náttúrustofa Vestfjaröa fé til að hefja rannsóknir
á svæðinu.
í Hornstrandafriðlandi eru refir friðaðir og það
gaf rnikla möguleika til að skilja betur alla lífshætti
refsins. Það voru einnig miklar umræður um
réttmæti þessarar friðunar og útflutning refa af
svæðinu, sem studdi það að hefja rannsóknir á
refurn á svæðinu.
Fyrsta verkefni Nátúrustofa Vestijarða á Horn-
ströndum voru því rannsóknir á lífsháttum og
atferli refa. Rannsóknirnar voru unnar í samstarfi
við Pál Hersteinsson, prófessor á Líffræðistofnun
Háskóla Islands, og frá hvorri stofnun vann líf-
fræðingur að verkefninu.
Vorið 1998 fóru líffræðingarnir Ester Rut
Unnsteinsdóttir frá Náhúrustofa VestQarða og
Hólmfríður Sigurðardóttir frá Líffræðistofnun
í Hlöðuvík og voru þar um sumarið. Þetta sumar
söfnuðust miklar upplýsingar og er úrvinnslu
á þeirn ekki lokið,
Gagnasöfnun hefur líka verið haldið áfram;
þannig var farið á öll þekkt greni í friðlandinu og
skráð hvort grenið væri í ábúð eða ekki. Þetta gaf
möguleika á að reikna út stofnstærð refa í frið-
landinu.
Jafnframt rannsóknum á refum var farið í undir-
búning rannsókna á fjölbreytileika gróðurs á Horn-
ströndunr og þær rannsóknir eru stöðugt að aukast
og einnig er verið að skipuleggja vöktunarkerfi svo
hægt sé að fylgjast með breytingum.
Árið 2000 var enn öðrum lið bætt í rannsóknir í
friðlandinu þegar skipuleg könnun á smádýralífi
á svæðinu hófst. Smádýralíf er kannað í beinu
samhengi við könnun á gróðri.
Öllum þessum rannsóknarþáttum verður haldið
áfrarn á árinu 2001, en auk þess fleirum bætt við,
t.d. verður lífríki vatnakerfisins í Fljótavík kannað
í samvinnu við Veiðimálastofnun.
Eins og sést á þessari upptalningu er verið að
byggja upp samhæft rannsóknarverkefni á hinum
ýmsu þátturn náttúrunnar á Hornströndum og
nálægum svæðum. Að þessum rannsóknum vinnur
Náttúrustofan með mismunandi aðilum eftir því
hvað við á hverju sinni.
Framtíðin
Náttúrustofa Vestijarða er án efa komin til að
vera. Hlutverk stofunnar eru óendanleg og þeim
„bráðnauðsynlegu" Qölgar með hverju ári.
Það er ekki spurning að mikinn hluta þeirra nátt-
úrufræðirannsókna sem þarf að gera á Vestijörðum
er hægt að framkvæma á svæðinu.
Það hefur aldrei staðið til að náttúrustofur hefðu
sérfræðinga á öllum sviðum innan stofnunarinnar,
en þær leita eftir samstarfi við aðrar stofnanir og
einstaka sérfræðinga eftir þvi sem við á. Það er
aftur á móti mikilvægt að það sé einn aðili sem
fylgist með öllum rannsóknum á svæðinu og geti
þannig stuðlað að samstarfi ólíkra aðila til að
tryggja að unnið sé með langtímamarkmið í huga.
Til að tryggja þessi markmið þarf Náttúrustofan
að ráða yfir getu til að takast á við þau verkefni
sem berast. Þetta er einungis hægt með því að
nægilegt starfsfólk sé fastráðið og ekki þurfi að
útvega hæft fólk með litlurn fyrirvara því það er
mjög erfitt og oft ómögulegt.
Eins og áður sagði standa náttúrustofúmar ekki
einar og óstuddar, heldur hafa samstarf við þær
stofnanir og sérfræðinga sem færastir eru á hverju
sviði.
Stofnun sem er staðsett á því svæði sem hún á að
rannsaka og aðstoða hefúr mun meiri tengsl við al-
menning á svæðinu. Fólkið á svæðinu fer að vita af
stofnuninni og getur stutt hana með upplýsingum.
Á þessum fjórum árum sem Náttúrustofa
Vestfjarða hefur starfað hefúr hún fengið mikinn
stuðning frá almenningi á svæðinu.