Morgunblaðið - 28.06.2013, Blaðsíða 11

urnar eru í tveimur sundlaugum og á
sjö stöðum utandyra. „Þetta er
hugsað sem heildstæður göngutúr
þannig að vegfarendur geti byrjað
annaðhvort í gömlu sundlauginni eða
Suðurbæjarlauginni, gengið á milli
og lesið nokkrar af mínum æsku-
minningum sem tengjast viðkom-
andi stöðum. Ein sagan er til dæmis
á horninu á tónlistarskólanum og
bakaríinu. Ég var bæði í píanó- og
trommunámi og lék mér því að því að
taka saman hversu oft ég hafði farið
inn í tónlistarskólann. Ég var alltaf í
tímum þrisvar sinnum í viku þannig
að þetta voru ríflega þúsund skipti
sem ég hef gengið gegnum dyrnar á
skólanum og gífurlegur fjöldi
klukkutíma sem ég hafði varið í
þessu húsi þó að hver tími hafi að-
eins verið hálftíma langur.“
Fyrsti kossinn ratar í sögu
Þegar Björg er innt eftir því
hvort hún eigi ekki einhverja eftir-
lætisminningu segir hún svo ekki
endilega vera en ein minningin sé af-
ar persónuleg. „Ég segi mjög op-
inskátt frá því þegar ég kyssti fyrsta
strákinn en það var á einum stað í
bænum. Ég hef reyndar ekki rætt
það við hann og veit ekki einu sinni
hvort hann man eftir þessu,“ segir
Björg og hær.
Fyrsti kossinn
Þó ég hafi komið hingað ógeðs-
lega oft man ég samt mest eftir
einu skipti. Það var gamlárskvöld
og ég gekk hingað með vinkonum
mínum. Eftir matinn. Eftir
Skaupið. Eftir flugeldana. Við
vorum fjórar. Tvær með bak-
poka. Ein með farsíma. Fjórar í
þykkbotna Buffalo-skóm.
Og svo hitti ég þig hérna. Þú tal-
aðir við mig og ég talaði á móti.
Ég var búin að vera skotin í þér
allt haustið. Ég var stressuð og
þú líklegast ekki. Þú sagðir að ég
væri sæt og ég sagði ekki neitt.
Og svo kysstir þú mig á munninn.
Hérna. Þú varst fyrsti strákurinn
sem kyssti mig á munninn og ég
man að mér fannst það skrýtið.
Glæsilegur hópur Eydís stolt með meðlimum Gljúfrabúa eftir útitónleika í Prag. F.v Eydís Franzdóttir, Hinrik
Snær Guðmundsson, Harpa Dís Hákonardóttir, Sólveig Magnúsdóttir, Snæfríður María Björnsdóttir, Bryndís Guð-
jónsdóttir, Runólfur Bjarki Arnarson og Andreas Máni Helgason.
um í fyrrasumar. „Þetta voru krakk-
ar frá tíu ára upp í tuttugu og fjög-
urra og þau voru mikið með leik og
dans í sínum þjóðlagaflutningi. Við
vorum að sækjast eftir því að gera
svona mikla skemmtun úr þessu eins
og þau gerðu, en í Tékklandi er mikil
þjóðlagahefð og við getum sann-
arlega lært af þeim,“ segir Eydís og
bætir við að íslensku krakkarnir hafi
uppgötvað hvað íslensk þjóðlaga-
tónlist getur verið bráðskemmtileg.
Gljúfrabúi var aðalgestur
Tékkneski hópurinn bauð
Gljúfrabúa til Prag í júní, til að taka
þátt í þjóðlagahátíð þar. „Gljúfrabúi
var aðalgestur þetta árið og þetta
var rosalega gaman. Við spiluðum
skólatónleika að morgni, héldum
tónleika úti á torgi, spiluðum í ráð-
húsinu og á aðalhátíðinni spiluðum
við allt prógrammið okkar í stórum
sal í skólanum þeirra. Heimamenn
kunnu virkilega vel að meta íslensku
þjóðlögin og tékkneski hópurinn
spilaði með okkur Á Sprengisandi og
Krummi krunkar úti. Þau hafa líka
lært að syngja eitt og eitt lag á ís-
lensku og hafa fallið fyrir íslensku
þjóðlögunum.“
Útitónleikar í Karlovy Vary
Gljúfrabúa var einnig boðið að
taka þátt í Íslandsdegi hjá klúbbi
tékkneskra Íslandsaðdáenda. „Þetta
er stór hópur Tékka sem vill helst
eyða öllum sínum fríum á hálendi Ís-
lands. Þeim finnst Ísland æðislegt
og allt sem íslenskt er. Þetta var
mikil upplifun fyrir okkur. Við kom-
um líka fram í Karlovy Vary, þar var
þjóðlagahátíð á þeim stað sem ní-
unda sinfónía Dvoráks var frumflutt
og við spiluðum þar á útitónleikum.
Á þjóðhátíðardegi Íslendinga, 17.
júní, var Íslandskynning í borg-
arbókasafninu í Karlovy Vary, þar
sem við komum fram. Síðasta dag-
inn spiluðum við á útitónleikum í
Karlovy Vary, þar sem var mikið
fjölmenni, bæði ferðamenn og
heimafólk.“
Fólk gekk úr rúmi
Eydís segir Gljúfrabúa hafa
kunnað vel að meta gestrisni Tékk-
anna. „Við bjuggum inni á heimilum
hjá fólki og það gekk hiklaust úr
rúmi fyrir okkur. Það var virkilega
vel tekið á móti okkur og það minnti
svolítið á það sem var í sveitum á Ís-
landi hér áður fyrr.“ Gljúfrabúi er
kominn í sumarfrí og krakkarnir
byrjuð í sumarvinnu, en þau láta það
ekki stoppa sig í því að koma fram.
„Gljúfrabúi spilaði á Árbæjarsafni
síðastliðinn sunnudag og á föstudag-
inn kom hópurinn fram í grillveislu.
Þeim er alltaf rosalega vel tekið.
Þessi hópur er kominn til að vera, þó
það verði óhjákvæmilega manna-
skipti eftir því sem þau útskrifast,
en þetta er jú ein af skólahljóm-
sveitum skólans. Vonandi smitar til-
vist og spilamennska Gljúfrabúa
fleiri til að takast á við þjóðlaga-
tónlistina.“
Þeir sem áhuga hafa á að bóka
Gljúfrabúa í „gigg“geta haft sam-
band við Eydísi í gegnum net-
fangið ef@ismennt.is eða í síma:
863-6607
Sólskin Þau fengu líka að vera
ferðamenn og skoða sig um í Prag.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 2013
Sinn er siður í hverju landi og ég
þurfti að sækja um leyfi til manna-
nafnanefndar ríkisins til þess að
dóttir mín fengi að bera nafnið Kira.
Var það samþykkt enda féll það að
íslensku beygingarkerfi. Erlendir
vinir mínir verða oft stóreygir þegar
ég segi þeim frá tilvist mannanafna-
nefndar og að ég hafi þurft að sækja
um leyfi til hins opinbera til þess að
gefa barninu mínu þetta nafn, sem
er algengt víða um heim. Oftast líður
mér eins og ég sé frá einhverju
framandi alræðisríki. Einn spurði
mig hvort þetta væri ekki brot á
mannréttindum og hvort kæra
mætti nefndina – það var áður en
héraðsdómur tók fyrir mál Blævar
Bjarkardóttur og dæmdi henni í vil.
Réttur hennar til nafns var talinn
mikilvægari en samfélagslegir hags-
munir. Mannanafnanefnd hefur víð-
tækara verksvið en að hafa velferð
barna að leiðarljósi því hún tak-
markar einnig frelsi sjálfráða ein-
staklings til þess að heita því nafni
sem hann kýs. Íhlutun ríkisvalds í
val einstaklinga á nafni hlýtur að
vera brot á mannréttindum. Hvað á
maður ef maður á ekki eigin líkama
og eigið nafn?
Reglulega birtast fréttir um það
að einu nafni hafi verið hafnað en
annað nafn heimilað og vekja þær
fréttir jafnan mikla athygli og um-
ræðu í matsölum vinnustaða.
Mannanafnanefnd gegnir því fyrst
og fremst ákveðnu afþreyingar-
hlutverki í samfélaginu en er að
öðru leyti tilgangslaus og skað-
leg. Nöfn eru hvorki venjuleg né
óvenjuleg. Þau eru afstæð og háð
venjum, viðhorfi og tíðaranda
hverju sinni. Af hverju
Harpa en ekki
Píanó? Það er
tilviljunum háð
hvaða nafn
verður fyrir
valinu og
festist í
sessi í sam-
félögum.
Nöfn búa
ekki yfir eðl-
isbundnum eig-
inleikum öðrum
en þeim að vera sam-
sett úr ákveðinni stafa-
runu sem mynda viss
hljóð þegar þau eru
mælt. Það erum við
sjálf sem ljáum nöfnum merkingu.
Annað sem vert er að staldra við
er sú staðreynd að í lögum um
mannanafnanefnd er kveðið á um að
konur skuli bera kvenkynsnafn en
karlar karlkynsnafn. Það eru engin
rök fyrir því að nafn þurfi yfirhöfuð
að segja til um kyn einstaklings.
Með því er verið að setja fólk í nið-
urnjörvaða flokka sem býður upp á
fábreytni. Auk þess sem það getur
verið íþyngjandi fyrir það fólk sem á
erfitt með eða vill síður skilgreina
sig sem annaðhvort konu eða karl.
Lög sem þessi skerða tjáningarfrelsi
þeirra og í raun allra.
Því hefur verið haldið fram að
vernda þurfi íslenska nafnahefð með
löggjöf sem þessari og margir halda
eflaust að mannanafnanefnd hafi
alltaf verið til. Raunin er hins vegar
sú að nefndin kom ekki til sögunnar
fyrr en árið 1991. Alveg er það
merkilegt hvað Íslendingum tókst að
spjara sig ágætlega fram að
því. Það er mikil gæfa að
nefndin skuli ekki hafa
orðið til fyrr því hver
veit nema hún hefði
svipt fleira fólk þeirri
hamingju sem fylgir því
að bera það nafn sem
það vill. Eitt fórnar-
lamb nefndarinnar
er einu fórnar-
lambi of mikið.
Hefðir eru falleg-
astar sé þeim við-
haldið af fúsum og
frjálsum vilja fólks
en ekki með tilskip-
unum hins opinbera.
Látum hjartað ráða
för og leyfum fjöl-
breytninni að lifa –
leggjum niður manna-
nafnanefnd.
»Nöfn eru hvorki venju-leg né óvenjuleg. Þau
eru afstæð og háð venjum,
viðhorfi og tíðaranda
hverju sinni. Af hverju
Harpa en ekki Píanó?
Heimur Maríu Margrétar
María Margrét Jó-
hannsdóttir