Morgunblaðið - 28.06.2013, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 2013
SVIÐSLJÓS
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Efnahagsleg staða er afburðagóð hjá
tveimur af tuttugu og fimm sjávarút-
vegsfyrirtækjum í aflamarkskerfinu.
Skuldastaðan er erfið hjá tíu fyrir-
tækjum og mjög erfið hjá fjórum til
viðbótar.
Birkir Leósson hjá Deloitte ehf.
áréttaði þetta á fundi með atvinnu-
veganefnd Alþingis í gær og vitnaði í
greinargerð Stefáns B. Gunnlaugs-
sonar, dósents við Háskólann á Ak-
ureyri, um áhrif nýs frumvarps til
laga um veiðigjöld á rekstur og efna-
hag íslenskra sjávarútvegsfyrir-
tækja.
Fulltrúar Deloitte og talsmenn
Landssambands íslenskra útvegs-
manna voru boðaðir á fund atvinnu-
veganefndar Alþingis í gærmorgun
til þess að svara spurningum nefnd-
armanna um frumvarp um veiðigjöld
og var fundurinn opinn fréttamönn-
um.
Mismunandi afkoma
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, vísaði í fyrri um-
sagnir og ábendingar og áréttaði að
tekið yrði tillit til þeirra.
Í máli Birkis kom fram að Deloitte
hefði lagt áherslu á breytileika grein-
arinnar í umsögnum sínum um veiði-
gjöld. Ófært væri að horfa á greinina
í heild og segja að hún skilaði 74 til 84
milljörðum því afkoma fyrirtækja
væri mismunandi og þau væru byggð
upp á mismunandi hátt. Ekki gengi
að skattleggja fyrirtæki fyrir afkomu
annarra fyrirtækja. Eins væri ekki
hægt að einblína á EBITDU, þ.e.
hvað miklu reksturinn skilar fyrir
vexti, afskriftir og skatta. „Það sem
lítur út fyrir að vera lág prósenta af
ebitdunni getur verið há prósenta af
lokaniðurstöðu rekstrarreiknings,
það er að segja hagnaði,“ sagði hann.
Birkir sagði það nokkuð óumdeilt
að framlegð sjávarútvegsfyrirtækja,
sem hefðu fengið aflaheimildir, hefði
verið um 74 milljarðar 2011. Sam-
kvæmt gögnum Hagstofunnar frá
ríkisskattstjóra hefði framlegð allra
fyrirtækja í sjávarútvegi verið 76
milljarðar. Deloitte úttalaði sig ekki
um hvað skattar ættu að vera háir því
það væri pólitískt mál. Hann gagn-
rýndi Björn Val Gíslason, varaþing-
mann VG, fyrir að vitna stöðugt í
skýrslu frá 2009 en taka ekki mark á
nýrri skýrslum. Skýrslan 2009 hefði
byggst á spám fjármálaráðuneytisins
og Seðlabankans á afurðaverði og
gengisþróun. Þær spár hefðu ekki
gengið eftir.
Birkir sagði að skýrsla Stefáns
væri fróðleg en hann væri ekki sam-
mála niðurstöðunni.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Setið fyrir svörum Frá vinstri: Birkir Leósson og Reynir Jónsson frá Deloitte og Friðrik J. Arngrímsson og Sveinn
Hjörtur Hjartarson hagfræðingur frá Landssambandi íslenskra útvegsmanna.
Miða við rangar tölur
 Spár fjármálaráðuneytisins og Seðlabankans 2009
um afurðaverð og gengisþróun gengu ekki eftir
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Formaður atvinnuveganefndar Jón Gunnarsson, Sjálfstæðisflokki.
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Þetta lítur ekki vel út og ég er ekki
bjartsýnn. Ef fyrri ríkisstjórn hefði
verið áfram hefði verið hægt að loka
strax,“ sagði Ármann Einarsson,
framkvæmdastjóri Auðbjargar ehf. í
Þorlákshöfn, um umræðuna um
veiðigjöld. „Þetta stefnir allt að því
að sjúga pening af landsbyggðinni til
Reykjavíkur.“
Auðbjörg ehf. gerir út Arnar ÁR,
237 brúttórúmlesta bát smíðaðan
1967, og Ársæl ÁR, 197 rúmlesta bát
smíðaðan 1966. Auðbjörg ehf. er
einnig með fiskverkun og vinna 60-
70 manns hjá fyrirtækinu til sjós og
lands. Þeir eiga einnig Arnarberg
ÁR og Skálafell ÁR sem eru á sölu-
skrá og er líklega búið að selja
Skálafellið út til niðurrifs.
„Fyrri ríkisstjórn þrengdi svo að
þessu að það var ekkert svigrúm til
að halda þessum bátum úti,“ sagði
Ármann. „Við erum að reyna að
minnka við okkur.“ Kvótinn var
færður á milli báta og stunda þeir
bæði bolfiskveiðar og humarveiðar.
Ármann sagði aðspurður að sér
þætti umræðan um veiðigjöld væg-
ast sagt skrítin. Hann sagði að Auð-
björg ehf. borgaði nú 15-16 milljónir
í veiðigjöld sem þeim þætti alveg
nóg. Fyrirtækið fékk afslátt vegna
skuldastöðu. Verði afslátturinn tek-
inn af fer upphæðin í um 30 millj-
ónir.
„Þetta átti að enda í 80 milljónum
hjá okkur miðað við áætlanir fyrri
ríkisstjórnar. Deloitte tók þetta út
og það kom í ljós að 80-90% af sjáv-
arútvegsfyr-
irtækjunum
hefðu farið á
hausinn með því
áframhaldi,“
sagði Ármann.
Hann sagði að
það hefði stefnt í
að veiðigjöldin í
heild færu í 13
milljarða á þessu
ári. „Þau hefðu sjálfsagt endað í 30-
40 milljörðum eftir fáein ár hefði allt
gengið eftir hjá síðustu ríkisstjórn.
Það hefði gengið frá íslenskum sjáv-
arútvegi.“
Ármann sagði að nærri tíu millj-
arða veiðigjöld sem núverandi rík-
isstjórn hugsaði sér að leggja á sjáv-
arútveginn væru of mikil. Umræðan
væri orðin svo brengluð að allt væri
brjálað yfir að ætla sér að halda
„bara“ tíu milljarða veiðigjöldum.
Snjallari en Norðmenn?
Ármann kvaðst hafa spurt mikinn
talsmann veiðigjalda hvort Íslend-
ingar væru miklu snjallari en Norð-
menn að hans mati. Maðurinn svar-
aði því neitandi. Þá spurði Ármann
hvort maðurinn vissi hvað norskur
sjávarútvegur borgaði mikinn auð-
lindaskatt? Maðurinn vissi það og
Ármann spurði hvað það væri mikið.
„Það er núll,“ svaraði maðurinn.
„Og við erum að keppa við Norð-
menn á alþjóðlegum mörkuðum um
sölu á fiski,“ sagði Ármann. „Upp-
sjávarfyrirtækin hafa verið að gera
það gott, en hvers vegna eru þau
ekki bara látin borga venjulega
skatta ef þau eru að græða?“
„Lítur ekki vel út og
ég er ekki bjartsýnn“
Ármann Einarsson
„Veiðgjöldin kippa grundvellinum
undan því að menn geti gert út,“
sagði Egill Þráinsson, skipstjóri og
útgerðarmaður á Sveinbirni Jak-
obssyni SH í Ólafsvík. Hann gerir
bátinn, sem er rúmlega 100 brúttó-
rúmlestir, út í félagi við Sigtrygg
bróður sinn. Fimm eru í áhöfn.
„Við erum á bolfiskveiðum,“ sagði
Egill. „Þessi veiðigjöld mega ekki
verða mörg ár í viðbót, þá verða þau
búin að éta upp fyrirtækið. Veiði-
gjöldin leggjast mjög þungt á út-
gerðina í Snæfellsbæ vegna þess að
þetta er bolfisksvæði. Menn eru
mjög svartsýnir, það eru margir
skuldugir og líst illa á þetta.“
Egill sagði útgerðarmenn báta
fyrir vestan hafa kastað því á milli
sín að réttast væri að koma sér út úr
greininni. Hann
sagði að lækkun
sérstaka veiði-
gjaldsins á bol-
fisk myndi laga
stöðuna eitthvað.
„Við erum bún-
ir að vera í útgerð
frá 1997 og
byggjum á útgerð
pabba og félaga
hans frá 1956. Það er auðvitað kom-
inn tími til að taka þetta af okkur,“
sagði Egill í hálfkæringi. Honum
fannst fólk sem aldrei hefur komið
nálægt sjósókn halda uppi um-
ræðunni um veiðigjöld. „Ég held að
það sé bara að reyna að komast
dýpra í vasana hjá öðrum,“ sagði
Egill. gudni@mbl.is
Veiðigjöldin kippa grund-
vellinum undan útgerðinni
Egill Þráinsson
Vestmannaeyjabær fagnar því að
lækka eigi sérstakt veiðigjald á bol-
fisk, í umsögn sinni til atvinnuvega-
nefndar Alþingis um veiðigjalda-
frumvarpið. Vestmannaeyjabær
leggst gegn hækkun veiðileyfa-
gjalds á uppsjávarveiðar eins og
boðað er í frumvarpinu.
Bærinn bendir á fyrri umsagnir
sínar um frumvörp um fiskveiðar
og veiðigjöld og segir margar
þeirra eiga við um veiðigjalda-
frumvarpið. „Stór hluti þingmanna
ríkisstjórnarflokkanna ætti að
þekkja til þessara athugasemda
enda börðust þeir með oddi og egg
gegn þessum frumvörpum þegar
þeir voru í minnihluta.“
Bent er á að óbreytt feli frum-
varpið í sér „að 53% af gjöldunum
verða greidd af fyrirtækjum í
þremur sveitarfélögum, Vest-
mannaeyjabæ, Fjarðabyggð og
Hornafirði. Þannig nema greiðslur
um 548 þúsund pr. íbúa í Vest-
mannaeyjum og um 430 þúsund pr.
íbúa í Fjarðabyggð. Til sam-
anburðar nema greiðslur fyrirtæja
í Reykjavík um 11 þúsund pr. íbúa“.
Minnt er á fjárfestingarþörf í
sjávarútvegi og gagnrýnt að ekkert
tillit sé tekið til kostnaðarfrekra
fjárfestinga, einkum í uppsjávar-
veiðum. Bent er á að meðalaldur ís-
lenskra fiskiskipa sé 24 ár og hafi
hækkað verulega. Þá hafi verðmæti
varanlegra rekstrarfjármuna út-
gerðarinnar (skipa og véla) minnk-
að um rúm 70% af framlegð á síð-
ustu tíu árum. gudni@mbl.is
548.000 á hvern íbúa
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vestmannaeyjar Hækkun gjalda á
uppsjávarfisk leggst þungt á Eyjar.
 Þrjú sveitarfélög
með 53% gjaldanna
félög í blönduðum rekstri kemur
gjaldið illa niður á núverandi
rekstri félagsins og ekki síst ein-
staka tegundum.“
Eskja hf. fékk Deloitte FAS til að
reikna út áhrif boðaðs veiðigjalds á
kolmunna. Áætlað er að gjaldið
verði 5,73 kr/kg. Miðað við það er
áætlað að tap af veiðunum verði 0,9
kr/kg. Þær útgerðir sem eiga fiski-
mjölsverksmiðju geta vænst hagn-
aðar upp á 12,1 kr/kg sem koma á
móti tapinu af veiðunum. „Sem
hlutfall af væntri framlegð nemur
veiðigjald af kolmunna meira en
allri framlegðinni af veiðum en 34%
af veiðum og vinnslu,“ segir í um-
sögninni. Hvað aðrar uppsjávarteg-
undir varðar segir Eskja hf. ljóst að
gjald á hverja tegund verði 20-30%
af væntanlegum rekstrarhagnaði
við veiðar og vinnslu miðað við nú-
verandi ástand á mörkuðum.
„Af þessu leiðir að stærsti hluti
veiðigjalda fyrir næsta fiskveiðiár
Eskja hf. á Eskifirði telur að frum-
varp til breytingar á lögum um
veiðigjöld sé „ekki vel unnið og geti
ekki verið grunnur að sanngjarnri
gjaldtöku fyrir nýtingu fisk-
veiðiauðlindarinnar,“ eins og segir
í umsögn Eskju hf. um frumvarpið.
Þar segir að frumvarpið byggist á
hugmyndafræði eldra frumvarps
sem fékk mikla gagnrýni sem enn
eigi við. Fyrirtækið tjáir vonir um
að frumvarpið verði endurskoðað.
Eskja hf. er í blönduðum upp-
sjávar- og bolfiskrekstri. Hún gerir
út uppsjávarfrystiskipið Aðalstein
Jónsson, uppsjávarskipið Jón Kjart-
ansson, línubeitningarbátinn Haf-
dísi og rekur fiskimjölsverksmiðju
og ferskfiskvinnslu.
„Það er ljóst að miðað við fyrir-
hugaða gjaldtöku og áætlaða sér-
staka þorskígildisstuðla verður
veruleg hækkun á veiðigjaldi upp-
sjávartegunda frá fyrra fiskveiðiári
og fyrir Eskju hf. og önnur minni
lendir á fáum uppsjávarfyr-
irtækjum og sveitarfélögum á
landsbyggðinni og greinilegt að
byrðinni er ekki dreift með sann-
gjörnum og eðlilegum hætti innan
greinarinnar,“ segir í umsögninni.
Eskja hf. segir ljóst að útgerðir án
vinnslu í uppsjávartegundum muni
eiga mjög erfitt og reksturinn verði
þungur hjá félögum sem bæði eru í
veiðum og vinnslu. gudni@mbl.is
Leggst þungt á kolmunnaveiðar
Morgunblaðið/Albert Kemp
Eskja Hún gerir m.a. út Jón Kjart-
ansson SU og Aðalstein Jónsson SU.
 Eskja ehf. segir veiðigjaldafrumvarpið
ekki vera grundvöll sanngjarnrar gjaldtöku