Morgunblaðið - 31.12.2013, Blaðsíða 48

48 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 2013
TEHERAN| Í kosninga-
baráttu minni til að
verða forseti Írans lof-
aði ég því að ná jafn-
vægi á milli raunsæis
og þeirra hugsjóna sem
íslamska lýðveldið
stendur fyrir – og hlaut
ég stuðning mikils
meirihluta íranskra
kjósenda fyrir. Í ljósi
þess almenna umboðs
sem ég fékk, var ég staðráðinn í að
láta meðalhóf og almenna skynsemi í
forgang, og er það nú leiðarljós allrar
stefnumörkunar ríkisstjórnar minn-
ar. Sú skuldbinding leiddi beint til
bráðabirgðasamkomulagsins í nóv-
ember, sem samþykkt var í Genf um
kjarnorkuáætlun Írans. Sú skuld-
binding mun halda áfram að leið-
beina okkur á árinu 2014.
Vissulega er það svo, að þegar
kemur að utanríkismálum er rík-
isstjórn mín að losa sig við öfga-
kenndar nálganir. Við sækjumst eft-
ir skilvirkum og uppbyggilegum
samskiptum og leggjum áherslu á að
byggja gagnkvæmt traust við ná-
granna okkar og aðrar þjóðir sem
skipta máli í Mið-Austurlöndum og á
alþjóðasviðinu, sem leyfir okkur að
beina utanríkisstefnu okkar að þróun
hagvaxtar heima fyrir. Til að ná því
markmiði munum við vinna að því að
eyða spennu í utanríkismálum okkar
og styrkja tengsl okkar
við hefðbundna sam-
starfsaðila, sem og
nýja. Þetta krefst þess
augljóslega að mynda
almenna sátt heima
fyrir og þess að sett séu
gagnsæ markmið – en
þau ferli eru þegar haf-
in.
Þó að við munum
forðast ágreining og
fjandskap, munum við
einnig leitast við að
verja stærri hagsmuni
okkar. En, í ljósi þess hversu mjög
heimurinn er að verða samtengdur
og háður innbyrðis, krefjast allar
áskoranir þess að ríki vinni saman á
virkan hátt. Engin ríki – og stór-
veldin þar með talin – geta mætt á
skilvirkan hátt þeim áskorunum sem
þau standa frammi fyrir ein síns liðs.
Og í raun bendir hinn mikli hraði í
hagvexti í þróunarríkjunum til þess
að vægi þeirra sé að verða meira en
þeirra í þróaða heiminum. Í dag eru
þau ríki líkleg til þess að nálgast 60%
af þjóðarframleiðslu heimsins, miðað
við 40% árið 2000, sem gefur þeim
vald til þess að takast á hendur
stærra hlutverk á alþjóðasviðinu.
Á slíkum breytingatímum getur
Íran aukið hlutverk sitt á alþjóða-
sviðinu. Í kosningunum í ár, þar sem
nærri því 75% af þeim sem höfðu
kosningarétt mættu á kjörstað, sást
hvernig trúarlega lýðræðisríkið okk-
ar er að vaxa úr grasi. Hin forna
menning Írans, löng samfelld þjóð-
skipan, staða á alþjóðasviðinu, fé-
lagslegur stöðugleiki í heimshluta í
uppnámi og velmenntuð æska gefa
okkur tækifæri til þess að horfa til
framtíðar með tiltrú og sækjast eftir
því forystuhlutverki á alþjóðasviðinu
sem fólk okkar á skilið – hlutverk
sem enginn á alþjóðasviðinu getur
litið framhjá.
Við erum einnig að íhuga hvernig
hægt sé að byggja aftur og bæta tví-
og marghliða samskipti okkar við
ríki Evrópu og Norður-Ameríku á
grundvelli sameiginlegrar virðingar.
Þetta krefst þess að lægja öldur og
koma á fót alhliða samskiptum sem
innihalda einnig efnahagstengsl.
Við getum byrjað á því að forðast
ný deilumál á milli Írans og Banda-
ríkjanna, og á sama tíma reynt að
eyða þeim fortíðardraugum sem enn
setja blett sinn á samskipti þessara
ríkja. Þó að við getum kannski ekki
gleymt því vantrausti og grunsemd-
um sem hafa ásótt hugarheim Írana
um ríkisstjórnir Bandaríkjanna síð-
ustu 60 árin, getum við í dag lagt
áhersluna á núið og horft til fram-
tíðar. Það þýðir að taka skrefið yfir
klækjastjórnmál og leiða þrýstihópa
í báðum löndum okkar í stað þess að
fylgja þeim.
Að okkar mati myndi samvinna
um sameiginlega hagsmuni hjálpa til
þess að lægja öldurnar í okkar
heimshluta. Það þýðir að það þarf að
færa röksemdir gegn þeim í Banda-
ríkjunum og Mið-Austurlöndum sem
sækjast eftir því að draga athygli
heimsbyggðarinnar frá þeim málum
sem þeir bera beina ábyrgð á, og
koma í veg fyrir að Íran nái að bæta
stöðu sína. Með því að draga úr lík-
unum á varanlegri sátt um kjarn-
orkuáætlun okkar eykur slík hegðun
líkurnar á því að pattstaðan á milli
Írans og Bandaríkjanna haldi áfram.
Mið-Austurlönd glíma nú meir en
nokkru sinni fyrr við kreddutrú,
fjandskap milli hópa og mögulegra
nýrra uppeldisstöðva fyrir öfgastefn-
ur og hryðjuverk. Á sama tíma gætu
eftirköstin af efnavopnaárásinni í
Sýrlandi dregið langan dilk á eftir
sér fyrir íbúa heimshlutans. Við trú-
um því, að við slíkar aðstæður geti
rödd skynseminnar í heimshlutanum
haft áhrif á gang mála á uppbyggi-
legan og jákvæðan hátt.
Það er enginn vafi að umrótið í ná-
lægum löndum hefur áhrif á hags-
muni margra aðila, í heimshlutanum
og utan hans, sem þurfa að vinna
saman til að tryggja stöðugleika til
lengri tíma. Íran, sem stórt ríki í
heimshlutanum, er fullkomlega
tilbúið til þess og mun ekki draga af
sér við að greiða fyrir lausnum.
Þannig að þeir sem vilja lýsa Íran
sem ógnun og draga þannig úr trú-
verðugleika landsins á heimsvísu
ættu að hætta því – í nafni friðar og
rósemdar í heimshlutanum og víðar.
Ég ber mikinn kvíðboga fyrir þeim
mannlega harmleik sem nú á sér stað
í Sýrlandi og þeim miklu þjáningum
sem sýrlenska þjóðin hefur þurft að
þola í nærri þrjú ár. Sem fulltrúi
þjóðar sem hefur þolað þann hrylling
sem fylgir beitingu efnavopna, for-
dæmdi ríkisstjórn mín harðlega
notkun þeirra í sýrlenska stríðinu.
Ég hef einnig þungar áhyggjur af því
að hlutar af Sýrlandi séu nú orðnir að
uppeldisstöðvum fyrir öfgakenndar
hugmyndir og að safnstöð fyrir
hryðjuverkamenn, sem minnir mjög
á ástandið á austurlandamærum
okkar á tíunda áratugnum. Þetta er
áhyggjuefni fyrir margar aðrar þjóð-
ir, og það að finna varanlega lausn á
ástandinu í Sýrlandi krefst samvinnu
og samstillts átaks.
Við erum ánægðir með að á árinu
2013 hafði háttvísin betur gegn hót-
unum um hernaðaríhlutun í Sýr-
landi. Við verðum að byggja á þeim
árangri og skilja að Sýrland þarfnast
sárlega samstilltra viðbragða heims-
hlutans og heimsbyggðarinnar. Við
erum tilbúnir til að leggja okkar af
mörkum til friðar og stöðugleika í
Sýrlandi í gegnum alvarlegar samn-
ingaviðræður á milli þeirra aðila sem
skipta máli. Hérna munum við einnig
þurfa að koma í veg fyrir að viðræð-
urnar breytist í leik þar sem einn
getur aðeins unnið ef annar tapar.
Það er jafnsatt um hina frið-
samlegu kjarnorkuáætlun Írans,
sem hefur mátt þola alls kyns skrum
á síðustu áratugum. Síðan í upphafi
tíunda áratugarins hefur hver spáin
á fætur annarri um það hversu ná-
lægt Íran væri því að verða sér úti
um kjarnorkusprengju reynst vera
ástæðulaus. Allan þennan tíma hafa
hrakspármenn reynt að útmála Íran
sem ógn við Mið-Austurlönd og
heiminn allan.
Við vitum öll hver er aðalæsinga-
maðurinn og hvaða tilgangi það þjón-
ar að vekja ofurathygli á þessu máli.
Við vitum það líka að þessi staðhæf-
ing heyrist mishátt eftir því hversu
mikla áherslu alþjóðasamfélagið
leggur á að stöðva landnemabyggðir
og binda enda á hernám palestínskra
landa. Þessar fölsku ásakanir halda
áfram þrátt fyrir að öryggisstofnanir
Bandaríkjanna hafi lagt fram áætl-
anir þar sem kemur fram að Íran
hafi ákveðið að búa ekki til kjarn-
orkuvopn.
Við erum í raun skuldbundin til
þess að vinna ekki að því að þróa og
framleiða kjarnorkusprengju. Eins
og sagði í trúarskipuninni sem æðsti
leiðtoginn Ayatollah Ali Khamenei
setti fram, trúum við því heitt að þró-
un, framleiðsla, geymsla og notkun
kjarnorkuvopna sé á móti siðvenjum
íslams. Við höfum aldrei íhugað
möguleikann á því að verða okkur úti
um slík vopn, því að við trúum því að
þau gætu dregið úr þjóðaröryggi
okkar; og þess vegna eiga þau engan
stað í varnarmálum Írans. Meira að
segja sú tilhugsun ein að Íran gæti
þróað kjarnorkuvopn er hættuleg ör-
yggi okkar og þjóðarhagsmunum.
Í kosningabaráttu minni skuldbatt
ég mig til þess að gera allt sem í valdi
mínu stæði til þess að flýta fyrir
lausnum á pattstöðunni sem komin
var upp vegna kjarnorkuáætlunar
okkar. Til þess að uppfylla það lof-
orð, og til þess að nýta það tækifæri
sem kosningarnar opnuðu á, er rík-
isstjórn mín tilbúin til þess að velta
við öllum steinum til að ná fram var-
anlegri lausn sem báðir aðilar geta
sætt sig við. Við erum tilbúnir til
þess í kjölfar nóvember-samkomu-
lagsins að halda áfram að vinna með
P5+1 hópnum (sem skipaður er
fimm fastafulltrúum öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna auk Þýska-
lands) og öðrum til þess að tryggja
fullt gagnsæi í kjarnorkuáætlun okk-
ar.
Sú friðsamlega kjarnorkutækni
sem við höfum orðið okkur úti um
verður notuð innan ramma örygg-
isventla sem alþjóðasamfélagið hefur
samþykkt, og verður aðgengileg fyr-
ir fjölhliða skoðun frá Alþjóðakjarn-
orkumálastofnuninni, líkt og verið
hefur undanfarin ár. Á þann hátt
getur alþjóðasamfélagið gengið úr
skugga um þann friðsamlega tilgang
sem kjarnorkuáætlun okkar hefur.
Við munum aldrei afsala rétti okkar
til þess að hagnýta kjarnorkuna, en
við erum tilbúnir til þess að eyða öll-
um vafa og svara öllum réttmætum
spurningum um áætlun okkar.
Áframhald þrýstings, hótana og
ráðstafana sem skera á aðgang Írana
að fjölmörgum nauðsynjum – frá
tækni til lyfja og matvæla – getur að-
eins eitrað andrúmsloftið og dregið
úr þeim aðstæðum sem nauðsyn-
legar eru til þess að ná árangri.
Eins og við sýndum á árinu 2013,
eru Íranir tilbúnir til þess að tala á
alvarlegan hátt við alþjóða-
samfélagið og semja við viðmæl-
endur sína í góðri trú. Við vonumst
til þess að viðmælendur okkar séu
líka tilbúnir til þess að nýta þetta
tækifæri.
Hvað vill Íran á nýju ári?
Eftir Hassan
Rohani » Íranir eru tilbúnir
til þess að tala á
alvarlegan hátt við
alþjóðasamfélagið og
semja við viðmælendur
sína í góðri trú.
Hassan Rohani
Hassan Rohani er forseti Írans.
©Project Syndicate/Asia Society,
2013 www.project-syndicate.org
F
ÍT
O
N
/
S
ÍA Fífa salernispappírinn er einstaklega mjúkur þriggja laga pappír, náttúrulega
hvíttur, án klórbleikiefna og viðbættra ilmefna. Þú færð Fífa í næstu verslun.
WWW.PAPCO.IS
FIÐURMJÚK FÍFA
Ellert 661 1121
Löggiltur fasteignasali
Árni 570 4800
Viðskiptafræðingur
Aðalsteinn 690 2323 Katrín 570 4800Sveinbjörn 892 2916
Löggiltur fasteignasali
Halldór 693 2916 Hafrún 570 4800
Starfsfólk fasteignasölunnar
Gimli þakkar viðskiptin á liðnum
árum og óskar landsmönnum öllum
farsældar á komandi ári.