Morgunblaðið - 31.12.2013, Blaðsíða 62

62 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 2013
Styrkþegum úr Myndlistarsjóði á
árinu 2013 var í gær veitt viðurkenn-
ing í Listasafni Íslands að við-
stöddum Illuga Gunnarssyni,
mennta- og menningarmálaráð-
herra.
Á árinu 2013 bárust Myndlist-
arsjóði alls 226 umsóknir um 293
milljónir. Alls hlutu 70 verkefni
styrk að upphæð 41,5 milljónir.
„Þessi mikli fjöldi umsókna sýnir
með skýrum hætti mikilvægi Mynd-
listarsjóðs en sjóðurinn er fyrsti og
eini opinberi verkefnasjóðurinn á
sviði myndlistar á Íslandi,“ segir
m.a. í tilkynningu frá Kynning-
armiðstöð íslenskrar myndlistar.
Fyrri úthlutun ársins fór fram í
september og sú seinni fyrir
skemmstu. Þá var úthlutað alls 21,5
milljónum sem skiptust milli 42
verkefna myndlistarmanna og fag-
aðila á sviði myndlistar.
Hæsti styrkurinn nam einni millj-
ón króna og hlutu alls sex verkefni
þá upphæð. Hulda Rós Guðnadóttir
fyrir Keep Frozen, sem er útgáfa
um rannsókn í myndlist, Ásdís
Ólafsdóttir fyrir útgáfu á sérhefti
Artnord um íslenska samtíma-
myndlist, Bryndís Björnsdóttir fyrir
sýninguna Occupational Hazard,
Libia Castro og Ólafur Ólafsson til
framleiðslu á skúlptúrnum Bosbolo-
bosboco #6 (Departure – Transit –
Arrival) fyrir 19. Sydney tvíæring-
inn, You Imagine What You Desire,
og loks Skaftfell, miðstöð myndlistar
á Austurlandi fyrir Frontiers in Re-
treat.
Ljósmynd/Job Janssen og Jan Adriaans
Hljóðskúlptúr Bosbolobosboco #4 eftir Libiu Castro og Ólaf Ólafsson frá
árinu 2004. Myndin er birt með leyfi listamannanna.
41,5 milljónum úthlutað
til 70 myndlistarverkefna
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
„Þetta er það sem við köllum sjón-
ræna tónlistarhátíð og þetta er í
fyrsta skipti sem hún er haldin,“ seg-
ir Curver Thoroddsen, kynning-
arstjóri Reykjavík Visual Music -
Punto y Raya Festival sem hefst 30.
janúar nk. og lýkur 2. febrúar. „Hug-
takið „sjónræn tónlist“ er nýlega
orðið aldargamalt en það var skil-
greint af listgagnrýnandanum Roger
Fry árið 1912. Skilgreiningin nær yf-
ir myndrænan strúktúr sem er látinn
lúta lögmálum tónlistarinnar. Þar
sem tónlist inniheldur tímaelementið
er því þessi myndræni strúktúr í
formi hreyfimynda. Sjónrænt tón-
listarverk liggur því einhvers staðar
á milli myndlistar, kvikmyndagerð-
ar, grafískrar hönnunar og tónlistar.
Nú á dögum tengist hún einnig mikið
tölvutækni og forritun. Sjónrænt
tónlistarverk getur verið hljóðlaust
en oftast eru þau samofin tónlist eða
lifandi tónlistarflutningi og það er
það sem við einbeitum okkur að á
tónleikunum í Hörpu. Þar flytja
helstu nöfnin í þessum geira verk
sín,“ útskýrir Curver.
„Hátíðin verður haldin í Hörpu en
samhliða henni verður einnig opnuð
sýningin Hljómfall litar og línu í
Listasafni Reykjavíkur. Á daginn, í
Hörpu, verður svo spænska hátíðin
Punto y Raya með sýningar á verk-
um sem tóku þátt í samkeppni,
vinnustofur og lifandi uppákomur
líka. Þannig að áhugasamir ættu að
geta kynnt sér vel sjónræna tónlist
um þessa helgi.“
Úrval stuttmynda
-Hátíðin er haldin í samstarfi við
sambærilega spænska hátíð, Punto y
Raya. Hvernig kom það til?
„Hátíðin er sett saman af Reykja-
vík Center for Visual Music en sú
miðstöð var stofnuð af Friðriki Steini
Kristjánssyni. Hann er ræðismaður
Spánar á Íslandi og er sérstakur
áhugamaður um sjónræna tónlist.
Hann setti saman miðstöð og ráð-
gjafanefnd til að vekja þetta fyr-
irbæri til vegs og virðingar hérna
heima. Friðrik hafði kynnst abstrakt
kvikmyndahátíðinni Punto y Raya
Festival á Spáni og upp kom hug-
myndin um samstarf. Punto y Raya-
hátíðin býður upp á heilmikla dag-
skrá á hátíðinni hér, 95 valdar ab-
strakt-stuttmyndir úr keppni á
hennar vegum verða sýndar og há-
tíðirnar tvær standa einnig saman að
keppni, Live Cinema Competition,
og verða úrslit hennar gerð ljós. Sex
listamenn koma hingað til lands og
flytja fjögur verk sem keppa til úr-
slita í keppninni. Einnig verða sýn-
ingar á pólskum og austurrískum ab-
strakt-kvikmyndum sem Ania
Głowiñska og Thomas Renoldner
„kúratora“. Svo það verður allt vað-
andi í sjónrænni tónlist í Reykjavík
þessa helgi,“ segir Curver og kímir.
Yfir 100 listamenn
-Hversu margir listamenn taka
þátt í hátíðinni og geturðu nefnt þá
helstu og sagt mér aðeins frá þeim?
„Það eru heilmargir listamenn
sem tengjast hátíðinni. Fyrir utan
þau átta atriði sem verða flutt „live“
á hátíðinni eru þessi 95 sérvöldu verk
frá samkeppninni. Ég geri mér ekki
grein fyrir hve mörg verk verða á
pólsku og austurrísku sýningunum
en það verða einhverjir tugir, þannig
að talan fer vel yfir hundrað lista-
menn. Meðal þeirra helstu er goð-
sögnin Rioji Ikeda en hann kemur
upprunalega úr raftónlistinni. Hann
gerir núna gríðarlega stórar og flott-
ar vídeóinnsetningar og svo líka lif-
andi flutning á raftónlistar/vídeó-
verkum. Ég hef verið það heppinn að
sjá svoleiðis flutning hjá Ikeda í
Berlín og það hafði alveg ótrúlega
sterk áhrif á mig,“ segir Curver og
nefnir einnig að listagengið D-Fuse
eigi eitt verkanna fjögurra sem
keppi til úrslita í Live Cinema Com-
petition. Gengi þetta hafi m.a. unnið
með tónlistarmönnunum Beck og
Steve Reich. „Íslandsvinurinn Max
Hattler er einnig í keppninni og
mjög áhugavert japanskt listapar
sem heitir Usaginingen en það
myndi útleggjast einhvernveginn
sem „kanínumaður“ eða „mannkan-
ína“ á íslensku. Á opnunartónleik-
unum verða frumflutt tvö verk sér-
pöntuð af hátíðinni. Snillingurinn
Anna Þorvaldsdóttir vinnur með Sig-
urði Guðjónssyni myndlistarmanni
og Bret Battey vinnur verk með
Huga Guðmundssyni tónskáldi,“
segir Curver og bætir við að allir
ættu því að geta fundið eitthvað við
sitt hæfi á hátíðinni.
Sjónræn tónlistarhátíð
 Hátíðin Reykjavík Visual Music - Punto y Raya Festival
haldin í fyrsta sinn  Ryoji Ikeda meðal listamanna
Ljósmynd/Johannes Dirr
Rafmagnað Listamennirnir Max Hattler og Noriko Okaku fremja gjörning
í klúbbnum Sucasa í Ulm, Þýskalandi, árið 2010.
MÚSÍK Í
LJÓSVAKA
Guðmundur Emilsson
ge224@simnet.is
Morgunblaðið falaðist eftir áramóta-
grein. Þetta er hún. Gleðilegt ár, vin-
ir, og þakkir fyrir að leyfa mér að
leika lausum hala á fimmta áratug.
Ritskoðun? Aldrei orðið fyrir henni
fremur en Íslendingar bombum. Sem
útskýrir kannski eftirfarandi:
Hún Dimmalimm, dóttir mín, er
fædd í útihúsi á Öxarfjarðarvöllum – í
bílskúrsjötu – 11. september 2001.
Dimmalimm man ekki mannvonsku.
Hún fer í háttinn þegar flugeldar
bresta á – hnerrar er púðurfnykur
berst í hús – og dillar sér í afsök-
unarskyni. Hún er mállaus, kol-
svartur fjórfætlingur – minnismerki
um bombur í New York. Ég hef tekið
áramóta-bardagakúnstir landsmanna
nærri mér frá blautu barnsbeini – og
hafnað þátttöku. Þegar nær dregur
sprengitíð sækja á mig ljótar hugs-
anir – en kynslóð útlendinga sem man
ekki sprengjur fyllir öll húsaskjól
eins og skrásetja eigi heimsbyggðina
í Reykjavík. Maður flýgur eins og
maður er fiðraður. Ég má skjóta
hugsunum úti tómið – ekkert síður en
aðrir. Og þá er ég ekki byrjaður að
tala um saklaus börn í Sýrlandi og
Suður-Súdan – hvað þá annað – sem
menn eru að sprengja í loft upp. Mér
býður við brjálsemi.
Fyrst sækja á voðalegar hugsanir
YouTube slóðir
 WWII The Blitz – Scenes From London
During The Blitz 1940/41 3.08 mín.
 The 1000 Bomber Raid on Cologne
(Köln) – 1942. 8.37 mín.
 The bombing of Dresden 1945 – Very
Grapic History. 4.25 mín.
 Krzysztof Penderecki – Threnody for
the victims of Hiroshima – Zaraza Doom-
hammer. 10.04 mín.
Ég bjó við White Horse Lane í Step-
ney 1960. Þar stóð einmana hús á víg-
velli líkt og Kölnardómur síðar. Mað-
ur lék sér í bardagarústum. Kofasmíð
var leikur einn. Barnið var í miðju
harmljóði – án þess að vita það. Ég
hef verið í Köln og Dresden þar sem
fólk fuðraði upp – og forn handrit –
eins og í Kaupmannahöfn. Ég hef
verið í Hiroshima og lotið höfði fyrir
brotum úr Búddha. Hef verið í Varsjá
sem var bókstaflega jöfnuð við jörðu
svo Stalín handan ár þyrfti ekki að
standa í svoleiðis stússi. Fékk þar
reyndar leyniþjónustu-skammbyssu í
bakið síðar og leiddur afsíðis. Ég var
líka handtekinn á torgi hins himneska
friðar í Peking og „afvopnaður“. Hef
búið á sundurskotnu hóteli í Búkarest
eftir uppreisn. Næstum verið
sprengdur í loft upp í Jerúsalem
ásamt vini mínum frá Ramallah. Ók
fram á rústir Menningarmiðstöðvar í
Buenos Airies. Og Pendercki spurði
mig í Kraká austan járntjalds: Viltu
skoða Auschwitz – bara steinsnar?
Ég afþakkaði þá hryggðarbyggð.
Með heyrnartólunum koma
fagrar „concept“-hugsanir
YouTube slóðir
 John Cage – Klangwechsel Halberstadt
– 5.8.2011 1.44 mín.
 Beethoven Symphony No. 9 – Mvt. 4 –
Barenboim/West-Eastern West-Divan
Orchestra 30.00 mín.
Lengsta verk tónbókmennta hófst
2001 og lýkur 2640. Fréttamenn og
ferðalangar flykkjast til Halberstadt
þá örsjaldan skipt er um tón – sem er
ekki alveg það sem hinn ljúfi frið-
arsinni Cage hafði í huga. Þeim Bar-
enboim og Said þótti ástæða til að
Ísrael og Palestína ræddu sín mál –
og stofnuðu hljómsveit. Beethoven
varð fyrir bombu – þegar holdgerv-
ingur lýðræðis – Napoleon Bonaparti
– krýndi sig keisara 1804. Eftir það
hét Napoleon hundur. Beethoven
heyrði ekkert lýðræðisþrugl eftir það
– gerðist herskár friðarsinni í þögn-
inni og maður mannúðar. Hér er
marserandi herlúðrasveit að leika
bræðralagssöng. Það athugist. Þetta
voru hinstu hugsanir hans (1827).
Við áramót
Rústir Menningarmiðstöð í Buenos
Aires, þaðan er Daniel Barenboim.