Morgunblaðið - 31.12.2013, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 2013
56 10 000
TAXI
BSR
Góð þjónusta í 90 ár
BAKSVIÐ
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Tvær sprengjuárásir, sem kostuðu á
fjórða tug manna lífið í rússnesku
borginni Volgograd, eru mikið áfall
fyrir Vladímír Pútín Rússlandsfor-
seta sem hafði heitið því að afstýra
hryðjuverkum í landinu í tengslum
við vetrarólympíuleikana sem hefj-
ast í borginni eftir tæpar sex vikur.
Að minnsta kosti fjórtán manns
létu lífið í Volgograd í sprengjuárás
á strætisvagn í gær, tæpum sólar-
hring eftir að minnst sautján manns
biðu bana í árás á lestastöð í borg-
inni. Tugir manna særðust í árásun-
um, margir þeirra alvarlega.
Engin hreyfing hafði í gær lýst
hryðjuverkunum á hendur sér. Talið
er líklegt að íslamistar, sem berjast
fyrir sjálfstæðu ríki í Norður-Kák-
asushéruðum Rússlands, hafi staðið
fyrir ódæðisverkunum. Einn af leið-
togum þeirra, Doku Umarov, hótaði
hryðjuverkum í Rússlandi til að
trufla eða hindra vetrarólympíu-
leikana á myndbandi sem dreift var á
netinu í júlí. Umarov er frá Tétsníu,
fer fyrir hreyfingu sem nefnist Kák-
asus-emírsdæmið og er sá hryðju-
verkaforingi sem rússnesk yfirvöld
leggja mesta áherslu á að handtaka.
Tétsenar hófu uppreisn gegn rúss-
neskum yfirvöldum eftir hrun Sov-
étríkjanna árið 1991 og Borís Jeltsín,
þáverandi forseti Rússlands, sendi
um 40.000 hermenn til Tétsníu árið
1994 til að reyna að bæla uppreisnina
niður. Hermennirnir voru kallaðir
heim tveimur árum síðar eftir mann-
skæð átök og lýst var yfir vopnahléi í
sjálfstjórnarlýðveldinu. Tétsneskir
uppreisnarmenn héldu þó áfram
árásum í rússneskum borgum, urðu
t.a.m. nær 300 manns að bana í
sprengjutilræðum í Moskvu og
tveimur borgum í sunnanverðu land-
inu í september 1999. Vladímír Pútín
var þá forsætisráðherra og hann hét
því að binda enda á uppreisnina með
því að senda hermenn til Tétsníu.
Hernaðurinn gegn uppreisnarmönn-
unum mæltist vel fyrir meðal Rússa
og er talinn helsta skýringin á sigri
Pútíns í forsetakosningunum í Rúss-
landi árið 2000. Um 300.000 Tétsen-
ar, þeirra á meðal margir óbreyttir
borgarar, og 15.000 rússneskir her-
menn biðu bana í átökunum. Hern-
aðinum lauk árið 2009 og stjórn Pút-
íns lýsti því yfir að stríðinu væri
lokið. Stuðningsmenn rússnesku
stjórnarinnar stjórna nú Tétsníu
með harðri hendi og uppreisnin hef-
ur færst þaðan til sjálfstjórnarhér-
aðanna Dagestans og Ingúsetíu.
Sagðar fá fé frá wahabítum
Sprengjuárásirnar í Volgograd
eru mikið áhyggjuefni fyrir Pútín að
mati Julie Wilhelmsen, sérfræðings í
málefnum Rússlands við norsku
utanríkismálastofnunina NUPI.
Hún bendir á að vinsældir Pútíns
hafa að miklu leyti byggst á loforð-
um hans um að binda enda á hryðju-
verkin og segir að hann hafi raun
lýst yfir sigri í stríðinu gegn hryðju-
verkamönnunum. „Pútín stafar mikil
hætta af árásunum síðustu daga,
þær kippa fótunum undan pólitísk-
um loforðum hans í mörg ár,“ hefur
Aftenposten eftir Wilhelmsen.
Nokkrir fréttaskýrendur í
Moskvu sögðu í gær að vegna mikils
öryggisviðbúnaðar í Sochi væru litl-
ar líkur á því að hryðjuverkamenn
gætu gert sprengjuárásir á íþrótta-
mannvirki í tengslum við ólympíu-
leikana. Meiri hætta væri á mann-
skæðum hryðjuverkum á öðrum
stöðum í Rússlandi. „Við vitum ekki
hvar næsta árás verður gerð, en við
vitum að hún verður gerð,“ hefur
fréttaveitan AFP eftir Alexei Mala-
shenko, fræðimanni við Carnegie-
miðstöðina í Moskvu. Hann segir að
Rússum stafi ekki aðeins hætta af
íslömskum hryðjuverkahreyfingum,
heldur einnig af hugsanlegum árás-
um „einfara“ sem geti búið til
sprengjur eftir leiðbeiningum á net-
inu.
Einn fréttaskýrendanna í
Moskvu, Alexander Konovalov, telur
líklegt að íslamskar hryðjuverka-
hreyfingar reyni að fremja hryðju-
verk í tengslum við vetrarólympíu-
leikana til að sýna mátt sinn og
öðlast virðingu fjárhagslegra bak-
hjarla íslamista. „Þeir vilja gera eins
mannskæðar árásir og mögulegt er
til að vekja sem mesta athygli,“ hef-
ur AFP eftir Konovalov.
Nokkrir rússnesku fréttaskýrend-
anna sögðu engan vafa leika á því að
ofstækismenn úr röðum wahabíta í
Sádi-Arabíu og fleiri arabalöndum
hefðu stutt íslömsku hryðjuverka-
hreyfingarnar í Rússlandi fjárhags-
lega. Þeir hvöttu rússnesku stjórn-
ina til að grípa til aðgerða gegn
wahabítum og öðrum öfgamönnum í
arabaríkjunum.
Stjórnin var einnig hvött til að
herða viðurlög við hryðjuverkum og
láta fangelsa skyldmenni hryðju-
verkamanna ef þau vissu af
hryðjuverkaáformum en létu hjá líða
að skýra yfirvöldum frá þeim.
1.000 km
RÚSSLAND
Sochi
MOSKVA
KASAKSTAN
ÍRAN
MONGÓLÍA
KÍNA
JAPAN
Volgograd
Sprengjuárás í aðallestastöð
Volgograd á sunnudag
Sprenging í strætisvagni í gær
Óttast fleiri mannskæð hryðjuverk
 Sprengjuárásir í Volgograd mikið áfall fyrir Pútín forseta sem hafði lofað að afstýra hryðjuverkum í
tengslum við vetrarólympíuleikana í Sochi  Íslamistar í Rússlandi sagðir fá peninga frá arabalöndum
EPA
Sorg Stúlkur í Volgograd kveikja á kertum til minningar um fórnarlömb hryðjuverkanna í borginni.
Eftirlitið hert
» Pútín forseti hefur fyrir-
skipað aukinn öryggisviðbúnað
í rússneskum borgum vegna
sprengjutilræðanna.
» Borgin Sochi hefur verið
gerð að sérstöku öryggis-
svæði. Flygildi fljúga yfir borg-
ina allan sólarhringinn til að
taka myndir af númeraplötum
grunsamlegra bíla og andlitum
fólks sem lögreglan telur
ástæðu til að fylgjast með.
» Enginn fær að fara inn í
Sochi nema með sérstökum
öryggispassa og engum bíl
verður hleypt inn í borgina
meðan vetrarólympíuleikarnir
standa yfir.
Kappaksturshetjan Michael Schu-
macher barðist fyrir lífi sínu í gær á
sjúkrahúsi í frönsku borginni Gre-
noble þar sem honum var haldið í
öndunarvél eftir skíðaslys.
Læknar hans sögðu á blaða-
mannafundi í gær að Schumacher
hefði slasast lífshættulega. Schu-
macher, sem varð sjö sinnum heims-
meistari í Formúlu 1-kappakstr-
inum, fékk alvarlega höfuðáverka
þegar hann datt á skíðum í Meribel í
Frakklandi í fyrradag.
Læknirinn Jean-Francois Payen
sagði fréttamönnum að þurft hefði
að skera Schumacher upp strax til
þess að létta þrýstingi af höfði hans.
„Því miður er hann með áverka á
heila,“ segir Payen.
Féll í dá
Stephan Chabardes, einn lækna
Schumachers, sagði á blaðamanna-
fundinum að ökuþórinn hefði verið í
miklu uppnámi þegar hann var flutt-
ur á sjúkrahúsið í fyrradag.
Handleggir hans og fótleggir
kipptust til og virtist hann ekki hafa
stjórn á þeim. Þá gat hann ekki svar-
að spurningum læknanna. Ástand
hans versnaði skyndilega og stuttu
síðar féll hann í dá.
Schumacher gekkst því næst und-
ir aðgerð og er nú haldið sofandi í
öndunarvél. Chabardes sagði einnig
að hefði Schumacher ekki verið með
hjálm þá væri hann ekki á lífi.
Fjölskylda Schumachers er hjá
honum á sjúkrahúsinu í Grenoble.
Hann verður 45 ára á föstudaginn
kemur.
Schumacher berst
fyrir lífi sínu
 Með áverka á heila eftir skíðaslys
AFP
Sigursæll Schumacher fagnar sigri
í Formúlu 1 í ágúst 2004.