Morgunblaðið - 08.04.2014, Blaðsíða 12

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Aðildarviðræðum Íslands við ESB
miðaði vel og ætla má að búið hefði
verið að opna 31 samningskafla um
mitt ár 2013, þannig að aðeins væru
óopnaðir kaflar um sjávarútveg og
landbúnað, ef fyrri ríkisstjórn hefði
ekki hægt á viðræðum í janúar 2013.
Sökum þess að í samningaviðræðum
eru erfiðustu málin gerð upp síðast
er erfitt að meta niðurstöðuna í
helstu hagsmunamálum Íslendinga
ef viðræðunum hefði verið lokið.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í úttekt Alþjóðamálastofnunar
Háskóla Íslands um aðildarviðræð-
urnar við ESB en hún var unnin að
beiðni ASÍ, Samtaka atvinnulífsins,
Félags atvinnurekenda og Við-
skiptaráðs Íslands. Var verkbeiðni
lögð fram á haustmánuðum 2013.
Níu einstaklingar komu að gerð
skýrslunnar og er um 60 ein-
staklingum þökkuð veitt aðstoð við
úttektina í niðurlagi hennar.
Skýrslan er 134 síður og er þar að
finna sérstakan kafla um efnahags-
mál sem fjallað er um á viðskipta-
síðu Morgunblaðsins í dag.
Aðildarferlið þyngra í vöfum
Skýrsluhöfundar telja fimm atriði
hafa tafið viðræðurnar öðru fremur.
„Í fyrsta lagi þyngdist aðildar-
ferlið nokkuð í stækkunarlotu ESB
árið 2004. Í öðru lagi hafi evrukrísan
sett strik í reikninginn þar sem auk-
inna efasemda fór að gæta á Íslandi
um hvort stöðugleiki fylgdi evrunni.
Í þriðja lagi hafi skortur á samstöðu
innan ríkisstjórnar Íslands torveld-
að ferlið og þá sérstaklega andstaða
þáverandi landbúnaðar- og sjávar-
útvegsráðherra við aðildarferlið. Í
fjórða lagi olli það óvissu hjá ESB
um áframhald aðildarviðræðnanna
þegar hægja tók á þeim af hálfu ís-
lenskra stjórnvalda í lok árs 2012 og
byrjun árs 2013. Í fimmta og síðasta
lagi er ljóst, eins og kemur fram í
köflunum sem fylgja, að makríldeil-
an reyndist erfiður tálmi sem átti
stærstan þátt í að ekki tókst að opna
kaflann um sjávarútveg áður en
hægt var á ferlinu í aðdraganda
þingkosninganna vorið 2013.“
Fimm þættir töfðu viðræður
 Alþjóðamálastofnun Háskóla Íslands sendir frá sér úttekt á aðildarviðræðum Íslands við ESB
 Skýrsluhöfundar telja að opna hefði mátt 31 kafla af 33 í fyrrasumar hefðu viðræður haldið áfram
Morgunblaðið/Þórður
Skýrsla Alþjóðamálastofnunar kynnt Talið frá vinstri: Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna, Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, Guð-
bjartur Hannesson og Össur Skarphéðinsson, þingmenn Samfylkingarinnar, og Margrét Kristmannsdóttir, framkvæmdastjóri Pfaff við Grensásveg.
12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. APRÍL 2014
MIÐVIKUDAGINN 9. APRÍL KL. 8.30 - 10.00 Á GRAND HÓTEL REYKJAVÍK
Samtök atvinnulífsins kynna nýja hagspá efnahagssviðs SA ásamt því sem
farið verður yfir stöðu og horfur í ferðaþjónustu.
Horfur til 2016: Jafnvægi innan hafta?
Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður
efnahagssviðs SA
Hvað þarf til að skapa arðbærari
ferðaþjónustu?
Ásberg Jónsson, framkvæmdastjóri
Nordic Visitor
Ferðaþjónustan: Framleiðni og lífskjör
Sigríður Mogensen, hagfræðingur á
efnahagssviði SA
Fundarstjóri:
Þorsteinn Víglundsson,
framkvæmdastjóri SA
EFNAHAGSHORFUR TIL 2016
Skráning á www.sa.is Léttur morgunverður og skráning frá kl. 8.00
Skýrsluhöfundar gera grein fyrir
áhrifum þess ef aðildarumsókn Ís-
lands verður dregin til baka. Um
það atriði segir orðrétt:
„Afleiðingar af því að draga um-
sóknina til baka eru þær að Ísland
væri ekki lengur með beinan að-
gang að framkvæmdastjórn ESB
þar sem hún hefði engar skyldur
lengur gagnvart Íslandi. Nú, þegar
umsóknin hefur verið sett í bið,
eru samskiptin hefðbundin sam-
skipti á grundvelli EES, í gegnum
EEAS. Á meðan umsóknin hefur
ekki verið dregin til baka hefur Ís-
land enn aðgengi að sömu fundum
og önnur umsóknarríki og Sameig-
inleg þingmannanefnd Evrópu-
þingsins og Alþingis hittist að
jafnaði á hálfs árs fresti.“
Skýrsluhöfundar skrifa jafn-
framt að ef umsóknin verður dreg-
in til baka þurfi að leggja fram nýja
umsókn og leita eftir „samþykki
allra aðildarríkjanna fyrir því að
hefja aftur aðildarviðræður, kalla
saman nýja ríkjaráðstefnu og veita
framkvæmdastjórninni nýtt samn-
ingsumboð, og endurtaka öll önn-
ur skref aðildarviðræðuferlisins“.
„Hér er því um að ræða mikil-
vægan tæknilegan mun á stöðu
ríkis í viðræðuhléi og ef umsókn
yrði dregin til baka,“ skrifa þeir og
vitna til ónafngreindra heimildar-
manna sem vara við afleiðingum
þess að gera langt viðræðuhlé.
Embættismenn framkvæmda-
stjórnar ESB færist til milli stofn-
ana. Með nýju fólki hjá ESB og að-
ildarríkjum geti komið fram nýjar
áherslur. „Viðmælendur skýrslu-
höfunda í Brussel komu ítrekað
inn á þetta atriði og sögðu að auk
þess gæti hið pólitíska andrúms-
loft innan stofnana ESB breyst
með nýju fólki, t.d. á þann veg að
þeir sem tækju við yrðu íhalds-
samari en núverandi fram-
kvæmdastjórn og Evrópuþing, t.d.
ekki eins hliðhollir frekari stækkun
ESB eins og verið hefði til þessa.“
Lýsa afleiðingunum fyrir Ísland
sé umsókn dregin til baka
AFSTAÐA TIL STÆKKUNAR GETI BREYST MEÐ NÝJU FÓLKI
Sérstakur kafli er um sjávarútveg.
Framar er vikið að makrílnum:
„Aðildarviðræður Íslands við
ESB um sjávarútvegsmál komust
aldrei af stað vegna makríldeil-
unnar. Sú deila varð til þess að
sjávarútvegsdeild framkvæmda-
stjórnar ESB, Frakkland, Írland,
Portúgal og Spánn beittu sér fyrir
því að opnunarviðmið yrði tengt
deilunni fyrir Ísland. Opnunarvið-
mið eru skilyrði sem umsóknarrík-
inu er gert að uppfylla áður en
samningaviðræður um efni kaflans
geta hafist.
Íslensk stjórnvöld gátu ekki
sætt sig við slík skilyrði enda um
lykilkafla að ræða sem hugsan-
legur aðildarsamningur myndi
standa eða falla með. Stækk-
unardeild framkvæmdastjórnar
ESB, Norðurlöndin (sem eru aðilar
að ESB) og Bretland voru meðal
þeirra sem studdu kröfur Íslands
að þessu leyti og beittu sér gegn
opnunarviðmiðum.“
Vekur þessi umsögn athygli í
ljósi þeirra ummæla Össurar
Skarphéðinssonar utanríkis-
ráðherra í samtali við RÚV 21.
mars 2012 „að ekkert bendi til
þess að tengsl séu á milli aðildar-
viðræðna við Evrópusambandið og
deilunnar um makrílveiðar“.
Haft er eftir ónafngreindum
embættismönnum ESB, sem og
fulltrúum aðildarríkjanna, að
„sjávarútvegsstefnan búi yfir tölu-
verðum sveigjanleika og hægt sé
að finna raunhæfar lausnir sem
báðir aðilar ættu að geta sætt sig
við“. „Hvernig þær lausnir líta út
er ekki hægt að fullyrða um fyrr en
aðildarsamningur liggur á borð-
inu,“ segir þar m.a. Þegar síðasti
fundur íslenska samningahópsins
var haldinn í lok október 2012 hafi
rýniskýrsla um íslenskan sjávar-
útveg ekki verið afgreidd af hálfu
aðildarríkja ESB og íslenska sendi-
nefndin því ekki verið búin að
leggja fram sína samningsafstöðu.
„Sjávarútvegsmál komust
aldrei af stað“ vegna makríls
ÁHRIF MAKRÍLDEILUNNAR KRUFIN
Skannaðu kóðann
til að lesa skýrsl-
una um viðræður.