Morgunblaðið - 08.04.2014, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. APRÍL 2014
Vinafundur í vorblíðunni Það fór vel á með þessum vorglöðu vinum þegar þeir hittust á förnum vegi í miðborg Reykjavíkur, stungu saman trýnum og þefuðu vel og vandlega hvor af öðrum.
Golli
Kíev | Rólega tímabilið
á milli upphafs styrj-
aldarinnar í september
1939 og til leift-
urárásar nasista á
Belgíu og Frakkland í
maí 1940 er oft kallað
„falska stríðið“. Síðan
Rússland réðst inn í og
innlimaði Krímskag-
ann og staðsetti fjölda
hermanna og vél-
væddra hersveita á austur-
landamærum okkar höfum við í
Úkraínu upplifað „falskan frið“.
Það er hins vegar ekkert falskt við
þær fórnir sem við Úkraínumenn
þurfum að færa til þess að verja land
okkar og lýðræði. Ungir menn og
konur bjóða sig fram til herþjónustu
sem aldrei fyrr. Ríkisstjórn okkar
hefur samið um lán til þrautavara
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn sem
mun gefa okkur sum af þeim færum
sem við þurfum til þess að koma
fjárhags- og efnahagsmálum okkar í
lag. Það samkomulag mun einnig
valda raunverulegum efnahags-
legum þjáningum, en Úkraínumenn
eru tilbúnir til þess að borga það
verð til að vernda sjálfstæði okkar.
Eftir tímabil vanrækslu, tíma þeg-
ar við – eins og aðrir í Evrópu –
trúðum því að landamærum álf-
unnar yrði aldrei aftur breytt með
valdi, erum við einnig að auka fjár-
útlát okkar til varnarmála, þrátt fyr-
ir erfiða stöðu efnahagsins. Það
verður ekkert meira gefið af land-
svæði og fullveldi Úkraínu. Ekki
einn þumlungur.
Það sem skiptir
mestu máli er að þrátt
fyrir hinn fjölmenna
rússneska her sem er
beint að okkur erum
við að hefja kosninga-
baráttu. Í næsta mán-
uði munu ríkisborgarar
Úkraínu kjósa nýjan
forseta í frjálsum kosn-
ingum – sem er hið
besta mögulega svar
við rússneskum áróðri
um að okkur hafi mis-
tekist að viðhalda lýðræðinu.
Og samt, á sama tíma og Úkra-
ínumenn eru að endurreisa landið
eftir ræningjastjórn Viktors Jan-
úkóvits, horfum við upp á nýja ógn, í
formi „friðarsóknar“ – þess gamla
herbragðs sovésku utanríkisþjón-
ustunnar til þess að grafa undan
styrk vesturveldanna. Hið nýlega
símtal Vladimírs Pútíns Rússlands-
forseta til Baracks Obama Banda-
ríkjaforseta til þess að koma aftur á
fót samræðum, ásamt rússneskri
hvítbók um það hvernig eigi að leysa
hættuástand sem skapað var innan
Kremlarmúra, er í raun sókn gegn
friði.
Herbragð Pútíns er svipað því
sem gerðist á Jalta-ráðstefnunni
1945, þegar Jósef Stalín gerði
Winston Churchill og Franklin D.
Roosevelt samseka um skiptingu
Evrópu sem færði hálfa álfuna í
hlekki í nærri því hálfa öld. Í dag vill
Pútín gera vesturveldin samsek í
sundurlimun Úkraínu með því að
semja um stjórnarskrá sambands-
ríkis, sem samin er í Kreml og
myndi búa til tylftir af Krímskögum
– þægilegum bitastærðum sem
Rússland ætti auðveldara með að
gleypa í sig síðar.
Vissulega hljómar sambandsríki
eins og það sé góður hlutur. Að færa
völd nær fólkinu er alltaf heillandi
og venjulegast mjög áhrifaríkt. En
góð heilsa lýðræðisins í Úkraínu er
ekki það sem Pútín hefur í huga; fyr-
ir hann er sambandsríki tæki fyrir
Kremlverja til að valda pólitískum
skaða og á endanum innlima austur-
og suðurhéruð Úkraínu í rússneska
sambandslýðveldið. Svo vitnað sé í
Clausewitz með öðrum orðum er
sambandsríki fyrir Pútín innlimun
eftir öðrum leiðum.
Það þarf einungis að skoða smáa
letrið í tillögum Rússans: Hin nýju
fylki Úkraínu myndu hafa mikið að
segja um „stefnu utanríkismála
Úkraínu“. Það skilyrði myndi gera
Pútín kleift að reyna að neyða og fá
rússneskumælandi héruðin til þess
að beita neitunarvaldi á framtíð
landsins innan Evrópu.
Það er einungis verkefni úkra-
ínskra ríkisborgara að ákveða hvaða
form stjórnarskrá Úkraínu hefur.
Rússland getur ekki haft neitt að
segja um það – né heldur önnur ríki,
alveg sama hversu hjálpleg þau vilja
vera. Úkraína er ekki Bosnía, þar
sem stjórnarskráin varð til í friðar-
viðræðum sem batt enda á áralangar
blóðsúthellingar eftir upplausn
Júgóslavíu. Ekki er landið eins og
Kósóvó heldur, sem varð sjálfstætt
ríki á sama tíma og verið var að búa
til ríkisvald í landinu. Úkraína er
fullvalda ríki og viðurkennt sem slíkt
af umheiminum, að Rússlandi með-
töldu.
Það að kaupa hið falska sam-
bandsríki Pútíns er að samþykkja
þær lygar sem Kreml hefur verið að
dreifa um núverandi bráðabirgða-
stjórn Úkraínu og þá hugrökku
menn og konur sem steyptu Janúko-
víts af stóli. Leiguþý Pútíns heldur
því fram að rússneskumælandi fólk í
Úkraínu sé í hættu en getur ekki
bent á eitt dæmi um ofsóknir sem
gæti staðfest það. Enginn rúss-
neskumælandi flóttamaður frá Aust-
ur-Úkraínu eða Krímskaga hefur
flúið til Rússlands og enginn rúss-
neskumælandi maður hefur beðið
um pólitískt hæli neins staðar utan
landsins.
Ástæðan er einföld: Það er engin
kúgun á rússneskumælandi fólki í
Úkraínu og það hefur aldrei verið
nein slík kúgun. Ríkisstjórn Úkra-
ínu, þegar Janúkóvits var við völd,
var vanhæf, spillt og lygin. En hún
kúgaði alla jafnt.
Ef það er engin kúgun á rúss-
neska minnihlutanum í Úkraínu, þá
er engin ástæða til þess að breyta
valdakerfi landsins. Ætti Úkraína þá
í raun að vera neydd til þess að búa
til nýja stjórnskipan sem byggist á
Stóru lyginni? Það sem við þurfum
er hæf, skilvirk og óspillt ríkisstjórn.
Og með hjálp Evrópu og tæknilegri
aðstoð munum við koma slíkri stjórn
á fót.
Vilji diplómata til þess að finna
friðsæla lausn á ástandinu í Úkraínu
er skiljanlegur. En skilyrðin sem
Rússar krefjast munu, ef þau eru
samþykkt af vesturveldunum, grafa
á banvænan hátt undan fullveldi
Úkraínu. Það sem er verra er að
verði skilyrði Rússlands samþykkt
mun það veita þeirri hugmynd lög-
gildingu að stærri þjóðir geti kúgað
þá nágranna sína sem minna mega
sín til að gera það sem þeim er boðið,
að því marki að sjálfstæði þeirra líð-
ur undir lok.
Úkraína mun standa uppi í hárinu
á kúgaranum – ein síns liðs, ef þörf
krefur. Við neitum að vera í hlut-
verki hins bjargarlausa fórnarlambs
þegar sögubækur framtíðarinnar
verða ritaðar.
Eftir Júlíu
Tímósjenkó »Eftir tímabil van-
rækslu, tíma þegar
við – eins og aðrir í Evr-
ópu – trúðum því að
landamærum álfunnar
yrði aldrei aftur breytt
með valdi, erum við
einnig að auka fjárútlát
okkar til varnarmála,
þrátt fyrir erfiða stöðu
efnahagsins. Það verður
ekkert meira gefið af
landsvæði og fullveldi
Úkraínu. Ekki einn
þumlungur.
Júlía Tímósjenkó
Júlía Tímósjenkó var tvisvar
forsætisráðherra Úkraínu og síðar
pólitískur fangi. Hún er nú fram-
bjóðandi í forsetakosningum
Úkraínu sem fram fara í maí.
©Project Syndicate, 2014.
www.project-syndicate.org
Freistingin frá Jöltu