Morgunblaðið - 04.09.2014, Blaðsíða 64

64 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2014
Útsölustaðir: Elko, Hagkaup, Spilavinir
BANANAGRAMS
Orðaleikurinn sem gerir ykkur bananabrjáluð!
Einfaldur og hraður orðaleikur þar semaldur
og reynsla í stafarugli skiptir engumáli.
Ekki þarf penna, pappír né spilaborð.
Fullkomið spil hvenær seme
og hvar semer!
r
NÝTT
nordicgames.is
Kristni á upptök sín
í Mið-Austurlöndum á
1. öld og varð að-
altrúin þar, fram að
sigrum arabískra
múslímaherja á 7. öld.
Kristnum hefur fækk-
að í Mið-Aust-
urlöndum úr 20% íbú-
anna í byrjun 20.
aldar niður í 5% árið
2008, þ.e. um 75% á
einni öld, og fer stöðugt fækkandi.
Horfur eru á, að fjöldi kristinna í
Mið-Austurlöndum, sem var að-
eins 12 milljónir árið 2008 verði
kominn niður í 6 milljónir árið
2020. Skýringar á þessu eru sagð-
ar margar, m.a. minni fæðing-
artíðni en hjá múslímum og mikill
„útflutningur“ kristinna, en þýð-
ingarmesta ástæðan er skipulagð-
ar trúarbragðaofsóknir og hermd-
arverk á hendur þeim. Kristnu
fólki og kirkjum þess frá frum-
kristni er eytt í Sýrlandi og Írak,
af öfgasamtökum Ísis og kalífats
þeirra og í Egyptalandi af
Bræðralagi múslíma, sem þó hefur
tekist að fjötra, a.m.k. um skeið.
Yfir 500 orrustur íslamskra
kalífata gegn kristnum
Þegar útbreiðsla íslams hófst
með sverði og brandi á 4. áratug 7.
aldar náði kristna Býsansveldið
eða austurrómverska keis-
aradæmið í kringum mest allt
Miðjarðarhaf og harkalegur
árekstur varð á milli hinnar nýju
trúar vígaglaðra hjarðaraba og
hins kristna heims. Múslímar eru
taldir hafa efnt til á 6. hundrað
orrustna við kristna fram á 19. öld,
í Mið-Austurlöndum, á Balk-
anskaga, Ítalíu, Frakklandi og
Spáni. Tæplega átta alda hernámi
Spánar lauk 1492 með sigri Ferd-
inands og Ísabellu á Márum. Rúm-
lega fjögurra alda hernámi Ottóm-
antyrkja á Balkanskaga lauk 1912
með sigri Serba, Svartfellinga,
Búlgara og Grikkja í Balkanstríð-
inu. Mikil eðlisbreyting hefur orð-
ið á Jihad („heilögu stríði“) frá
árinu 1923, það fólst áður í stríði
af hálfu kalifata en felst nú fyrst
og fremst í alþjóðlegu og landa-
mæralausu stríði gegn kristni og
öðrum trúarbrögðum, og ekki síð-
ur gegn „ekki ekta múslímum“.
Koptar, Marónítar
og Melkítar
Fjölmennasti hópur kristinna í
Mið-Austurlöndum er Koptar, að-
allega í Egyptalandi, þar sem þeir
eru rösklega 7 milljónir eða 9%
þjóðarinnar, en sumir telja þá mun
fleiri. Þeim fer alla vega ört fækk-
andi. Marónítar í Líbanon eru yfir
milljón, og fer sömuleiðis ört
fækkandi, og kristnir eru komnir
úr meirihluta niður í þriðjung íbúa
Líbanon. Kristnir Marónítar líta
ekki á sig sem Araba, heldur sem
afkomendur Fönikíumanna og
Caanoníta frá því fyrir tíð Araba á
svæðinu. Kristnir menn, sem telja
sig Araba eru yfir ein milljón, þar
af eru Melkítar fjölmennastir, og
flestir í Líbanon og Sýrlandi.
Kristnir Arabar eru einnig í Ísrael
og á yfirráðasvæðum Palest-
ínuaraba, þar sem þeim hríðfækk-
ar.
Assýríumenn, Armenar
og Grikkir
Assýríumenn eru flestir í Írak
og Sýrlandi, allt að ein og hálf
milljón, en fjöldi þeirra er mjög á
reiki og erfitt er að staðsetja þá
nákvæmlega. Langflestir þeirra
hafa forðað sér frá heimkynnum
sínum um árþúsundir, sem á sín-
um tíma tilheyrðu
Mesópótamíu. Þeir
tala aramísku, tungu-
mál Krists, sem er
mörg þúsund ára
gamalt, og mun eldra
en arabíska og hebr-
eska nútímans. Tyrk-
ir, ekki síst að und-
irlagi Mustafa
Kemal, öðru nafni
„Atatürk“, en líka
kallaður „kristnieyð-
arinn“, drápu um 1,5
milljónir Armena, 1 milljón
Grikkja og 750 þúsundAssýringa í
skjóli fyrri heimsstyrjaldar og
fram til ársins 1923. Í kjölfar þess
varð fyrsta kristna ríki sögunnar,
Armenía, minnkað niður í smáríki,
sem nemur aðeins 3% af stærð
Tyrklands. Í Armeníu og Anatólíu
var vagga kristninnar fyrir hart-
nær 2.000 árum, og Armenar og
Grikkir bjuggu þar í meira en
hálft árþúsund fyrir Krist. Þessar
helfarir hafa hlotið litla fordæm-
ingu, nema af hálfu þessara þjóða
sjálfra og Svía, en armenska hel-
förin hefur þó verið viðurkennd af
20 þjóðum til viðbótar. Ég skora
hér með á Alþingi Íslendinga, að
viðurkenna helfarir þessara
merku orþódoxkristnu þjóða, sem
hefur á einni öld fækkað í Tyrk-
landi úr tæpum 6 milljónum
manns niður fyrir 100.000.
Helfarir og mannfall
orþódox-kristinna í Evrópu
Almennt er talið, að um 10
milljónir manns hafi látist í Úkra-
ínu, vegna skipulagðrar hungus-
neyðar af hálfu liðsmanna Stalíns.
Fyrir utan morð sín á gyðingum
og fjölda Slava, þá stóð Hitler fyr-
ir þjóðarmorðum á Serbum og sí-
gaunum. Serbar urðu einnig illa
úti í fyrri heimsstyrjöld, þar sem
hátt í fimmtungur þjóðarinnar dó.
Mannfall Rússa var einnig gíf-
urlegt í báðum heimsstyrjöldum,
en talið er að um 30 milljónir
orþódox-kristinna hafi fallið í síð-
ari heimsstyrjöld og um 7 millj-
ónir í þeirri fyrri. Talið er að
beint mannfall orþódox-kristinna í
kommúnískum byltingum á liðinni
öld nemi milljónum og er talið að
fórnarlömb borgarastríðsins í
Sovétríkjunum 1917-1922 hafi
verið 9 milljónir. Ógnarstjórn
Stalíns kostaði, að talið var, um 30
milljón mannslíf, en sú tala hækk-
aði, þegar Yeltsin opnaði skjala-
söfn Sovétríkjanna árið 1991 og
áður nefndi Soltsjenitsyn mun
hærri tölur. Þannig er ljóst að
mannfall orþódox-kristinna nem-
ur yfir 80 milljónum manns á lið-
inni öld, og vega skipuleg dráp af
hálfu pólitískra ofbeldisafla, ísl-
amstrúarinnar, nasismans og þó
sérstaklega kommúnismans þungt
í því samhengi. Skylt er þó að
geta þess, að íslam hefur frá 7.
öld valdið dauða 270 milljóna
manns, þar af 60 milljón krist-
inna.
Eftir Ólaf F.
Magnússon
» ...mannfall orþódox-
kristinna nemur yfir
80 milljónum manns á
liðinni öld og vega
skipuleg dráp af hálfu
pólitískra ofbeldisafla,
íslamstrúarinnar, nas-
ismans og þó sérstak-
lega kommúnismans
þungt í því samhengi.
Ólafur F. Magnússon
Höfundur er læknir og
fv. borgarstjóri.
Hin gleymda
þjáning orþódox-
kristinna
Það er alltaf áhuga-
vert þegar umræðu eða
pælingum um sama eða
svipað efni skýtur upp á
yfirborðið. Menn geta
kallað það tilviljanir –
ef þær eru til – en lík-
legra er að umræðan
spinnist einmitt af því
að þörf er á henni. Í
Morgunblaðinu 21.
ágúst var áhugaverð
grein um skapandi hugsun þar sem
vitnað er í Tom Kelley, stjórnanda og
ráðgjafa hjá IDEO, sem er hönn-
unar- og nýsköpunarráðgjafarfyr-
irtæki í Kaliforníu. Þessum sama sem
sagði að öll rútína væri óvinur ný-
sköpunar.
Mönnum ber saman um að nýsköp-
un sé það hreyfiafl hagkerfa sem
stuðlar að vexti þeirra og eykur sam-
keppnishæfni fyrirtækja og þjóða.
Almennt um nýsköpun er hægt að
segja að hún sé árangursrík hagnýt-
ing nýrra hugmynda og felist í að
skapa, móta og kynna nýja vöru,
þjónustu og aðferð, sem inniheldur
eitthvert nýmæli og nær útbreiðslu á
markaði (eða innan fyrirtækis). Hún
felur oft í sér innleiðingu nýrrar
tækni, nýrrar hönnunar eða bestu
leið til þróunar. Hún þarf ekki endi-
lega að vera afleiðing mikillar rann-
sóknarvinnu heldur getur orðið
vegna frumkvæðis starfsmanna sem
leiðir til hagræðingar t.d. í fram-
leiðslu. Nýsköpun innan fyrirtækja
sýnir fram á virkni þeirra og hæfni,
sem samtímis ýtir undir stöðugleika
og eykur færni starfsmanna. Sú
færni gerir starfsmönnum kleift að
takast á við þær hröðu breytingar
sem bæði eiga sér stað í nærumhverfi
og á alþjóðavísu. Nýsköpunarvirkni
starfsmanna er mikilvæg hverju fyr-
irtæki (High involvement innovation
– þýtt af undirritaðri 2003). Með
henni er gert ráð fyrir að þróun innan
fyrirtækjanna eigi sér stað vegna
starfsmanna sem hafa frumkvæði að
stöðugum umbótum (continuous imp-
rovements).
Nýsköpunarvirkni felur það í sér
að fyrirtæki ýti undir
menningu skapandi
hugsunar og„leyfi“
stöðugar umbætur alls
staðar í fyrirtækinu,
hvort sem um er að
ræða framleiðslu- eða
þjónustufyrirtæki í öll-
um geirum atvinnulífs-
ins. Hæfni í nýsköpun
innan fyrirtækja (og
stofnana) er fólgin í
starfsmönnum þeirra
en ekki í fyrirtækjunum
sem slíkum. Stöðugar
umbætur koma ekki af sjálfu sér
heldur endurspegla þær skapandi
hugsun starfsmanna og þá menningu
innan fyrirtækisins að starfsmenn
megi (og eigi að) koma með hug-
myndir að nýjum lausnum og nýjum
nálgunum sem þeim er gert kleift að
fylgja eftir.
Þetta felur í sér að stjórnendur
hvetji starfsmenn til að nota sína
skapandi hugsun til dæmis til að að-
laga eldri aðferðir að nýjum tímum
eða nýjum kröfum. Tillögur starfs-
manna þurfa að vera í samræmi við
almennt verklag fyrirtækisins og
vera til þess fallnar að auka hag-
kvæmni, auðvelda og einfalda fram-
kvæmd verkefna og stuðla að nýrri
og betri nálgun þeirra. Þetta bætir
ekki einungis hag fyrirtækisins held-
ur eykur ánægju starfsmanna –
vegna þess að það er tekið tillit til
skoðana þeirra og áhuga á úrbótum.
Sem svo aftur leiðir af sér aukinn
áhuga á að gera betur – með nýsköp-
unarvirkni og stöðugum úrbótum .
Nýsköpunarvirkni er hegðunar-
tengd og það er háð stjórnunarhæfni
hvers fyrirtækis hvernig því tekst að
innleiða þessa hegðun. Þegar nýsköp-
unarvirkni verður hluti af ráðandi
menningu fyrirtækisins getum við
farið að tala um þekkingarfyrirtæki.
Það er þó ekkert auðvelt að verða eða
að vera þekkingarfyrirtæki og fyr-
irtæki verða ekki þekkingarfyrirtæki
bara með því að segjast vera það. Það
er háð stjórn og stefnu fyrirtækisins
og vilja starfsmanna til þess að vera
stöðugt að læra, hvatningu yf-
irmanna til þess og umfram allt tíma
til að svo verði. Þekkingarfyrirtæki
stuðla að aukinni þekkingu starfs-
manna sinna og eru sífellt í þróun.
Þessi fyrirtæki verða að vera tilbúin
til að fjárfesta í starfsmönnum sínum
á þann hátt sem gerir þá hæfari í að
takast á við breytingar. Mikilvægur
þáttur er fræðsla og að skapa um-
hverfi skapandi hugsunar og ýta und-
ir frumkvæði starfsmanna. Starfs-
menn þurfa að sama skapi að vera
viljugir til að aðlagast og læra eitt-
hvað nýtt og hafa áhuga á að breyta
og betrumbæta. Það að byggja upp
þekkingarfyrirtæki þarfnast stuðn-
ings við nýsköpunarvirkni starfs-
manna og þekkingaryfirfærslu innan
fyrirtækisins. Sá stuðningur þarf að
koma frá stjórnendum sem þurfa sí-
fellt að endurskoða „venjulegar“
stjórnunaraðferðir sínar. Stjórn-
endur eru líka starfsmenn og þurfa
þess vegna einnig að nota sína skap-
andi hugsun – til að koma auga á nýja
nálgun, hafa getu til að breyta og vel-
vilja gagnvart tillögum annarra
starfsmanna. Enginn stjórnandi hef-
ur hæfileika á öllum sviðum stjórn-
unar og þarf því stöðugt að þróa nýja
nálgun sína á viðfangsefni, stuðla að
nýsköpunarvirkni starfsmanna og
vera vakandi yfir breytingum og þró-
un hagkerfisins. Til að fyrirtæki geti
aðlagast nýjum og breyttum tímum,
nýrri tækni og nýjum viðhorfum er
mikilvægt að stjórnendur hafi skýra
stefnu og hvetji starfsmenn til að
koma auga á nýjar og betri lausnir og
styðji þá til framkvæmda. Bara það
að auka ánægju starfsmanna er
hreinn virðisauki í sjálfu sér.
Nýsköpunarvirkni starfs-
manna – Leið að betri árangri
Eftir Kristínu
Halldórsdóttur »Nýsköpun er
lykill að samkeppn-
ishæfni fyrirtækja og
þjóða og velgengni
þeirra stafar af getu
og færni í nýsköpun
og nýsköpunarvirkni
starfsmanna.
Kristín Halldórsdóttir
Höfundur er MA í hagvísindum,
nýsköpunarfræðingur, hönnuður og
lífeindafræðingur