Stígandi - 01.04.1944, Qupperneq 5

STÍGANDI
Apríl—-júní 1944 -II. ár, 2. hefti
Stígandi kemur nokkru seinna að þessu sinni en ráð var fyrir gert, og er
það mest sökum þess, að hann langaði að stíga þetta nýja spor sitt í nýja
jörð undir nýjum himni, ef svo mætti að orði kveða.
Þjóðaratkvæðagreiðslan um sambandsslitin og lýðveldisstjórnarskrána
er nú um garð gengin, og varð þátttaka í atkvæðagreiðslunni enn almenn-
en marga mun hafa órað fyrir. Er þar tvímælalaust langmanndómslegastur
hlutur sveitanna, enda munu menn þar minna hafa orðið varir við þann
heimskulega og ómenningarlega áróður, sem því miður var af ýmsum rek-
inn fyrir kosningarnar. Er sárt til þess að vita, að einmitt þegar þjóðin var í
þann veginn að stíga hið örlagaríka og vonandi hamingjudrjúga spor til
fullkomins stjórnarfarslegs sjálfstæðis, skyldi múgmennskuriddurum líðast
að hamast svo að skynsömum almenningi og raun bar vitni, en hins vegar
gleðilegt að sjá, hve þjóðin varð samtaka, þrátt fyrir þessa ómenningarher-
ferð. Verður aldrei nógsamlega á það bent, að hið sanna lýðræði og lýð-
veldi hlýtur að byggjast á rólegri yfirvegun og athugun almennings á mál-
efnum, og það er menningarleg skylda blaða, fyrirlesara og valdhafa að
leggja mál sem skýrast fyrir kjósendur, svo að þeir vitkist og þroskist við
umhugsun, en afmenntist ekki við einhliða áróður.
Sá, er þetta ritar, minnist þess ekki, að nokkurt blaðanna t. d. gæfi hlut-
laust yfirlit um helztu atriðin, sem fram komu með og móti sambandsslit-
um á þessu ári. Ekkert blaðanna, má ég segja, birtu báðar stjórnarskrárnar,
þá gömlu og þá nýju, og skýrðu þannig á einfaldasta hátt breytingarnar.
Og þegar svo nýja stjórnarskráin loks kom sérprentuð, var það svo seint,
að ekki vannst tími til að koma henni í hendur allra kjósenda, svo að fjöldi
manna varð að kjósa um það, sem þeir höfðu aldrei lesið, eða skila auðu
ella. Lesandi góður, hvað er kosningarréttur?
En sem betur fer, virðist ýmislegt benda til þess, að þjóðin sé nú óbundn-
ari ýmsum þröngum og einstrengingslegum sjónarmiðum en oft áður, enda
er það sannast mála, að greindum, framsýnum og þjóðhollum einstakling-
um, hvar í flokki sem þeir standa, ber oft harla lítið í milli um mörg megin-
mál. Vonandi ber þjóðin gæfu til að njóta þeirra vaxtarskilyrða.
Þeir tímar eru að baki, að þau orð séu alltaf spádómsorð, að Islands
óhamingju verði allt að vopni. Hitt finnst okkur meiri vísdómsorð, að allt-
af geti góða menn og guðspjöll séu skrifuð enn, guðspjöll framtakssemi,
guðspjöll menningarlegra verðmæta, guðspjöll vaxandi manngildis og
þroska. Þess óskum vér öll, að hamingju Islands verði allt til vaxtar.
6*