Læknablaðið - 15.01.2000, Qupperneq 70

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRÁ LANDLÆKNI
Biðlistar sjúkrastofnana
Samantekt frá
landlæknis-
embættinu,
unnin af Aðalheiði
Sigursveinsdóttur
og Sigurði
Guðmundssyni
Landlæknir kallaði eftir stöðu á biðlistum á öll-
um sjúkradeildum landsins í október síðastliðnum.
Eftirleiðis munu biðlistar verða innkallaðir til land-
læknis þrisvar sinnum á ári. Meðfylgjandi eru biðlist-
ar þeir er bárust embættinu. Nú eru listarnir skráðir
með nokkrum breytingum frá því sem verið hefur.
Rétt er að útskýra þær breytingar. I stað þess að gera
eingöngu grein fyrir fjölda einstaklinga sem bíður er
einnig skráð sú forgangsröðun sem er skráð á biðlist-
um einstakra deilda. Nýtt skráningarferli, lágmarks-
skráning vistunarupplýsinga er að komast í gagnið
hjá einstökum deildum.
Tafla I sýnir stöðuna eins og hún var á sama tíma
árin 1996, 1997 og 1998 eftir því sem upplýsingar
leyfa hverju sinni. Einnig kemur fram meðalbiðtími
sjúklinga á hverri deild í vikum talið eins og staðan
var í október. Taka verður skýrt fram að vart er
hægt að bera heildartölur ára saman þar sem aldrei
hafa verið jafn margar deildir sem skila inn tölum til
embættisins en sérstök áhersla var lögð á það nú að
hafa alla biðlista heilbrigðisstofnana með.
Biðlistar eru í eðli sínu ekki neikvæðir þó svo
að of langir biðlistar og óhóflegur biðtími eftir
meðferð séu það. Listi yfir sjúklinga sem óska eftir
og þarfnast meðferðar og kallaður er biðlisti getur
í sumum tilfellum verið að megninu til listi yfir
sjúklinga sem hafa valið sér ákveðið tímabil sem
þeir vilja gangast undir meðferð og eru í sjálfu sér
ekki að bíða eftir að komast að heldur kjósa sjálfir
að fá meðferð síðar. Hæfilega langir biðlistar eru í
flestum tilfellum jákvæðir að því leyti sem þeir
gera deildum sjúkrahúsa tækifæri til að halda uppi
áætlunum og fullri starfsemi til nokkurra vikna í
senn. Sé enginn biðlisti til dæmis á skurðdeild eyk-
ur það verulega líkur á að hún nýtist ekki sem
skyldi þar sem ekki er hægt að skipuleggja aðgerð-
ir fram í tímann. Þess ber einnig að geta að biðlist-
ar eru eðlilega breytilegir eftir deildum. A sumum
biðlistum er nokkuð um einstaklinga sem geta
ekki gengist undir meðferð vegna þess að beðið er
eftir einhverri annarri meðferð eða að árangur
náist hjá sjúklingnum sjálfum. Dæmi um þetta eru
biðlistar barnadeilda þar sem stór hluti þeirra bið-
lista er vegna þess að einstaklingarnir eru ekki lík-
amlega tilbúnir að gangast undir aðgerð eða þurfa
á einhverri annarri meðferð að halda fyrst. Vel
gerðir biðlistar geta sýnt fram á heilbrigðisvanda
og þörf fyrir heilbrigðisþjónustu. Þá geta biðlistar
stutt ákvarðanir um áherslubreytingar í heilbrigð-
isþjónustunni. Eftirlit með vel gerðum biðlistum
getur leitt til jafnræðis og réttlátari þjónustu við
sjúklinga.
Biðlistar eftir deildum
Almennar skurðlækningar
Heildarbiðlistinn hefur lengst á almennum skurð-
deildum. Undantekning er þó á Sjúkrahúsi Reykja-
víkur þar sem biðlistinn hefur styst um helming. Rétt
er að gera grein fyrir biðlista deildarinnar á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur. Sérstaklega voru athugaðir sjúk-
lingar sem biðu eftir magaminnkun. það er aðgerð
JDF 20. Alls bíða 25 eftir slíkri aðgerð og hafa beðið
að meðaltali í tæp fimm ár eftir meðferð. Heildar-
biðlisti deildarinnar telur því 148 einstaklinga.
Margar deildanna sem skila inn upplýsingum
nú hafa ekki sent inn biðlista til landlæknis fyrr.
Ekki er hægt að ganga út frá því sem vísu að þar
hafi ekki verið biðlistar árið 1997. Vænta má
breytinga á biðlista Landspítalans fljótlega þar
sem nú er verið að innleiða nýtt fyrirkomulag við
skráningu þeirra, jafnframt sem biðlistinn er end-
urskoðaður.
Þegar teknir eru allir sjúklingar á biðlistum á
almennum skurðdeildum, þar sem vitað er um
biðtíma, kemur í ljós að meðalbiðtími þeirra er
24,7 vikur.
Augndeildir
í fyrsta sinn sendir augndeild Fjórðungssjúkrahússins
á Akureyri inn biðlista en hann er ekki nýtilkominn.
Biðlistinn á Landspítalanum hefur lengst nokkuð frá
árinu 1997 en ekki liggja fyrir tölur frá deildinni frá
síðasta ári. Hugsanlegt er að þessi fjöldi nú eigi eftir
að minnka aftur með vetrinum þar sem mikil aukn-
ing beiðna kom til deildarinnar eftir sumarið.
Þegar teknir eru allir sjúklingar á biðlistum
augndeilda, kemur í ljós að meðalbiðtími þeirra er
16,3 vikur.
Rarnadeildir
Nú eru í fyrsta sinn birtir biðlistar frá barnadeildum
og verður það gert framvegis. Eins og getið var um í
inngangi er eðli biðlista barnadeilda annað en á öðr-
um deildum þar sem oft á tíðum eru aðrir þættir sem
orsaka bið eftir meðferð en vöntun á deildunum sjálf-
um.
Barna- og unglingageðdcild Landspítalans
Biðlistar frá deildinni hafa borist embættinu frá árinu
1996. Á þeim tíma hafa verið á bilinu 60-93 skráðir á
biðlista. Nú kemur í fyrsta sinn fram sundurgreining
Framhald á bls. 62
60 Læknablaðið 2000/86