Læknablaðið

Volume

Læknablaðið - 15.11.2001, Page 65

Læknablaðið - 15.11.2001, Page 65
UMRÆÐA & FRÉTTIR / MÁLÞING Á AÐALFUNDI LÍ Sem hlutfall af landsframleiðslunni jukust útgjöld til heilbrigðismála frá rúmlega 3% árið 1970 upp í rúm- lega 7% árið 1990 en hafa haldist í kringum 7% síð- asta áratuginn. Það er þó ekki endilega til marks um að böndum hafi verið komið á útgjöldin heldur óx hagkerfið mikið á seinni hluta síðasta áratugar. Út- gjöld til heilbrigðismála jukust að krónutölu um 6% á ári að meðaltali árin 1994-1998. Tryggvi Þór vitnaði til fjárlagafrumvarpsins þar sem því er spáð að útgjöld til heilbrigðismála muni vaxa um 2,2% á ári næstu fjögur árin og spáði því að sá vöxtur myndi haldast óbreyttur næstu áratugina. Á sama tíma vaxi íslenska hagkerfið um 1,5% á ári að meðaltali. Þetta þýði að hlutfall útgjalda til heilbrigð- ismála af landsframleiðslu muni aukast úr 6,9% á árunum 1994-1998 í 9% á árunum 2020-2050. Samkvæmt þessu mun innbyrðisskipting útgjald- anna breytast verulega. Árið 1998 var hlutur 67 ára fslendinga og eldri 38% af heildarútgjöldum til heil- brigðismála en hlutur þeirra verður kominn í 58% árið 2050 gangi spár Tryggva Þórs eftir. Niðurstaða Tryggva Þórs var sú að hann taldi lík- legt „að mikill þrýstingur verði á fjármál hins opin- bera í framtíðinni vegna heilbrigðismála. Ekki ein- ungis mun kostnaður við heilbrigðiskerfið aukast vegna breyttrar aldurssamsetningar heldur munu skattstofnar minnka þegar hlutfallslega fleiri verða á eftirlaunaaldri en nú er.“ Spurningin sem hann varp- aði fram en lét ósvarað var sú hvernig við þessum þrýstingi yrði brugðist, hvort ríkissjóður tæki þessa aukningu á sig eða hvort aukin útgjöld myndu fyrst og fremst verða hjá einstaklingunum sem tækju auk- inn þátt í kostnaði við heilsugæslu og heilbrigðismál. Samskipti háskóla og sjúkrahúss Töluverðar umræður urðu um erindi Tryggva Þórs og það sama má segja um erindi Hákonar Hákonarson- ar barnalæknis sem fjallaði um samstarf heilbrigðis- þjónustunnar við Háskóla íslands. Hann minnti í upphafi á umræður sem urðu á aðalfundi LÍ í fyrra um nauðsyn þess að við sameiningu sjúkrahúsanna í Reykjavík í eitt háskólasjúkrahús yrðu reglur um starfssvið og framgang lækna við Háskólann endur- skoðaðar. Hákon benti á að læknar væru oft í takmörkuðum tengslum við Háskóla íslands þótt þeir sinntu kennslu við læknadeild og stunduðu rannsóknir. Ástæðan er fyrst og fremst sú að það eru of fáar kennslustöður í boði fyrir lækna sem þó uppfylla öll skilyrði sem sett eru fyrir akademískum stöðuveitingum. Hann nefndi sem dæmi að á barnadeild Landspítala starfar nú á þriðja tug sérfræðinga en í læknadeild eru einungis þrjár kennarastöður í bamalækningum. Það er hins vegar mikilvægt fyrir lækna að hafa akademíska stöðu, ekki síst ef þeir leggja stund á rannsóknir eða eiga samskipti við erlend háskóla- sjúkrahús eða rannsóknarstofnanir. Núverandi staða takmarkar möguleika lækna á að sækja um erlenda rannsóknarstyrki eða sækjast eftir stjórnunar- og áhrifastöðum í tengslum við vísindaþing, faglega vinnuhópa og fleira. Síðast en ekki síst drægi núver- andi kerfi verulega úr möguleikum íslendinga til að gegna forystuhlutverki í alþjóðlegu vísindasamfélagi en til þess hefðu þeir alla burði ef rétt væri að málum staðið. Helsta ástæðan fyrir þessu misræmi er fólgin í launakerfinu því læknar sem stunda kennslu fá greitt fyrir hana aukalega ofan á venjuleg laun fyrir sjúkra- hússtörf. Háskólinn greiðir þessi kennslulaun en þar eru takmörkuð fjárráð og því er stöðugildunum haldið í lágmarki. Á erlendum háskólasjúkrahúsum er meginreglan sú að launagreiðslur fyrir kennslu- og vísindastörf eru hluti af föstum launum lækna. Aka- demískri stöðu þarf að fylgja reglulegt mat á framlagi lækna í starfi. Það þarf að fara fram eigi sjaldnar en á tveggja ára fresti og útkoman úr því látin ráða fram- gangi lækna innan Háskólans. Læknar á þremur brautum Hákon sagði að víða erlendis væri háskólahluti sjúkrahúsanna þannig skipulagður að læknum stæði til boða að starfa á mismunandi brautum. Hann nefndi sem dæmi kerfi sem hefur rutt sér til rúms í Bandaríkjunum en þar geta læknar sótt um stöður á þremur mismunandi brautum: klínískri braut, klín- ískri kennslubraut og rannsóknarbraut. Á klínískri braut hafa læknar fyrst og fremst skyldur við sjúk- linga en hafa ekki formlega kennsluskyldu. Þeim er þó ætlað að taka þátt í klínískri kennslu læknanema og aðstoðarlækna en vísindastarfsemi er þeim frjálst að stunda á eigin vegum. Á klínískri kennslubraut hafa menn skyldur við sjúklinga en einnig formlega kennslu- og rannsóknarskyldu. Á rannsóknarbraut eru að jafnaði prófessorar sem hafa litlar skyldur við sjúklinga en sinna fyrst og fremst rannsóknum, kennslu og stjórnun. í umræðum að erindi Hákonar loknu kom fram að nýleg lög um Háskólann gerðu læknadeild kleift að breyta sér í sjálfstæðan skóla innan Háskólans en við það ykist sjálfstæði hennar og svigrúm til að gera breytingar eins og þær sem Hákon nefndi. Reynir Tómas Geirsson prófessor og yfirlæknir kvenna- deildar Landspítala upplýsti að nú væri verið að leggja grunn að svona skipulagi en á þeirri vegferð þyrfti að stíga yfir ýmsa þröskulda, bæði innan sjúkrahússins og Háskólans. Þeirra á meðal er upp- bygging launakerfisins sem þyrfti að breyta í samráði við félög starfsmanna í báðum stofnunum. Loks minntu heimilislæknar á að ekki mætti gleyma heilsu- gæslunni í svona breytingum því þar færu fram bæði rannsóknir og kennsla. I desemberblaðinu verður fjallað um erindi Steins Jónssonar og fulltrúa heilbrigðisráðuneytisins. -ÞH Læknablaðið 2001/87 925

x

Læknablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.