Læknablaðið - 15.03.2002, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR / EITILÆXL
I BRISI
Eitilfrumuæxli í briskirtli
sem orsök stíflugulu
Sjúkratilfelli
Ingi Þór Hauksson'
Tómas
Guðbjartsson1'2
Jón Hrafnkelsson3
Friðbjörn
Sigurðsson3
Jónas Magnússon14
'Handlækningadeild
Landspítala Hringbraut,
^skurðdeild Brigham Harvard
sjúkrahússins í Boston,
’krabbameinslækningadeild
Landspítala Hringbraut,
4læknadeild Háskóla íslands.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Ingi Þór Hauksson,
handlækningadeild
Landspítala Hringbraut, 101
Reykjavík, ingithor@li.is og
Tómas Guðbjartsson, tomas-
gudbjartsson@hotmail.com
Lykilorð: Eitilfrumuœxli í bris-
kirtli, stíflugula, ERCP, PTC.
Ágrip
Eitilfrumukrabbamein (lymphoma) upprunnið í
briskirtli er afar sjaldgæft krabbamein. Líkt og kirtil-
krabbamein í briskirtilhöfði getur það orsakað stíflu-
gulu og kviðverki. Horfur eitilfrumuæxlanna eru hins
vegar miklu betri þar sem þau svara yfirleitt vel með-
ferð með frumudrepandi lyfjum og geislun. Lýst er
fyrsta tilfellinu sem greinst hefur hér á landi. Tilfellið
sýnir hversu mikilvægt er að fá gott vefsýni fyrir rétta
greiningu.
Sjúkratilfelli
71 árs gamall karlmaður var lagður inn á handlækn-
ingadeild Landspítala í júlí 1999 vegna mánaðar
langrar sögu unt gulu og versnandi kviðverki. Hann
var hraustur áður en hafði haft háþrýsting og vægt
hækkaða blóðfitu.
Þremur mánuðum fyrir innlögn var hann á ferða-
lagi á Spáni og veiktist þá af niðurgangi sem rakinn
var til matareitrunar og veikindin gengu yfir með
vökvameðferð. Hann leitaði einnig til læknis tveimur
vikum fyrir innlögn vegna takverks, hita og kvið-
verkja. Vegna gruns um lungnabólgu var hafin breið-
virk sýklalyfjameðferð.
Viku síðar voru kviðverkir orðnir meira áberandi
auk þess sem ógleði gerði vart við sig. Matarlyst hélst
þó góð og þyngd var óbreytt. Um svipað leyti tók
eiginkona hans eftir gulum húðlit og gulum augnhvít-
um. Síðar gerðu rauðleit útbrot á bol og útlimum vart
við sig sem fylgdi mikill kláði. Hægðir urðu jafnframt
áberandi ljósar og fljótandi og þvag dökkleitt.
A bráðamóttöku sýndi skoðun hraustlegan mann
í eðlilegum holdum sem ekki var illa haldinn af verkj-
um eða meðtekinn. Lífsmörk voru eðlileg en hiti
37,9°C. Húð og augnhvítur voru áberandi gular og
dreifð eymsli um ofanverðan kvið án teikna um líf-
himnubólgu eða líffærastækkanir.
Blóðrannsóknir við komu sýndu eðlilegan blóð-
hag og deilitalningu en C-reaktívt prótein (CRP) var
vægt hækkað (30). Lifrarpróf sýndu hækkun sem
samrýndist stíflugulu auk þess sem bæði amylasi og
lípasi voru verulega hækkaðir.
Maðurinn var lagður inn til frekari rannsókna.
Vinnugreining var briskirtilbólga í kjölfar gallganga-
stíflu af völdum gallsteina. Gerð var ómskoðun af
gallvegum og briskirtli. Ekki var hægt að sjá gall-
steina en gallvegir reyndust áberandi víðir í lifur
(mesta vídd 1,4 cm) og þétt fyrirferð sást í briskirtils-
ENGLISH SUMMARY
Hauksson IÞ, Guöbjartsson T, Hrafnkelsson J,
Sigurðsson F, Magnússon J
Primary pancreatic lymphoma causing obstructive
jaundice in a 71 year old man. A case report and
review of the literature.
Læknablaöiö 2002; 88: 189-92
Primary lymphoma of the pancreas is a very rare disease.
They are difficult to diagnose and have good prognosis,
due to their sensitivity to chemotherapy and radiation. As
compared to the more common pancreatic adenocarci-
nomas which usually have bad prognosis. Histological
diagnosis relies on good biopsy. We report a case of
primary pancreatic non-Hodgkin's lymphoma diagnosed in
a 71 year old icteric man. Chemotherapy and radiation
therapy was started after relieving the jaundice with a
PTC-introduced stent through the pancreatic part of the
choledochus. This is the first reported case of pancreatic
lymphoma in lceland.
Key words: pancreatic lymphoma, obstructive jaundice,
ERCP, PTC.
Correspondance: Ingi Þór Hauksson, ingithor@li.is and
Tómas Guðbjartsson, tomasgudbjartsson@hotmail.com
höfði. Við sneiðmyndir af efri hluta kviðarhols kom í
Ijós 7,4 x 9,3 cm æxli í brishöfði með vöxt umhverfis a.
mesenterica superior og þrýsti æxlið á skeifugörn
(myndir 1 og 2). Ekki sáust aðrar líffæra- eða eitil-
stækkanir né teikn um meinvörp í kviðarholi.
Fyrirhugað var að gera skeifugarnarspeglun til að
meta orsök og staðsetja stfflu og létta um leið á gul-
unni með því að koma á rennsli milli gallgangs og
skeifugarnar með stoðlegg (stent) upp í gallgang
(endoscopic retrograde choledochography (ERC)).
Vegna þrengingar í öðrum hluta skeifugarnar reynd-
ist ekki unnt að komast að gallgangaopinu en í stað-
inn voru tekin sýni gegnum skeifugarnarvegginn við
fyrirferðina.
Smásjárskoðun sýndi að ekki var um kirtilfrumu-
krabbamein að ræða heldur eitilfrumuæxli af Non-
Hodgkin (NHL) af stórfrumugerð og dreift vaxandi.
Yfirborðslægar eitlastækkanir þreifuðust ekki.
Stigun sjúkdómsins með sneiðmyndatöku af brjóst-
holssvæði og kviðarholi sýndi ekki frekari meinsemd-
ir. Beinmergur (aspirat) reyndist eðlilegur ef frá er
Læknablaðið 2002/88 189