Læknablaðið - 15.12.2004, Blaðsíða 25

FRÆÐIGREINAR / VÍSINDASTÖRF Á LAN DSPÍTALA
ur að erlendir rannsóknarstyrkir hafa aukist, og þá
einkum í gegnum samvinnu við erlendar rannsóknar-
stofnanir. Reynsla annarra þjóða hefur almennt verið
sú að talsvert opinbert fjármagn þurfi til þess að rann-
sóknir á heilbrigðissviði skili sér sem framleiðsluvara.
Sumar þjóðir, svo sem Finnar, hafa farið þá leið að
efla opinbert fjárframboð til heilbrigðisvísinda sam-
hliða sparnaðaraðgerðum á heilbrigðissviði í þeirri
trú að langtímaáhrif slíkrar fjárfestingar muni skila
sér aftur til samfélagsins. Hefur það leitt til mikillar
eflingar á heilbrigðisvísindum þar í landi og Svíþjóð
á sér einnig langa hefð og stendur framarlega á þessu
sviði (8, 9,26).
Þrátt fyrir góða stöðu nú er framtíð vísinda á LSH
engan veginn tryggð. Sameiningu sjúkrahúsanna er
ólokið og sá ávinningur fyrir vísindin sem átti að fel-
ast í henni virðist ekki í sjónmáli. Það er hvorki laga-
legur né siðferðilegur réttur til þess að sparnaður í
rekstri spítalans komi niður á þjónustu við sjúklinga
og aðhaldsaðgerðir koma því óhjákvæmilega niður
á ýmsum öðrum þáttum í starfsemi stofnunarinnar,
eins og vísindastarfsemi. Á árinu 2004 hafði starfs-
mönnum spítalans fækkað um 400 frá samanlögðum
fjölda starfsmanna stóru spítalanna á árinu 1998 en á
sama tíma jókst aðsókn að þjónustu spítalans. Slíkt
hefur óneitanlega áhrif á vísindavirkni innan stofn-
unarinnar, sem byggir að hluta til á nýtingu tíma sem
ekki er helgaður beinni vinnu við mat og umönnun
sjúklinga.
Það er mikilvægt í þessu umróti að missa ekki sjón-
ar á hlutverki vísindastarfs á LSH. Vísindi skapa nýja
þekkingu sem leiðir til markvissari lækninga og for-
varna og betri heilsu. Ný þekking nýtist best á stofn-
unum þar sem hún verður til (8). Auk beinna áhrifa
á menntun starfsmanna gefur vísindavinnan útrás
fyrir sköpunargleði, eykur starfsánægju og afrakst-
ur hennar er á hverjum tíma stolt spítalans út á við.
Vísindastarf og kennsla heilbrigðisstétta verða ekki
aðskilin og vísindastörf kenna kennurunum. Vísindi
skapa auð í sjálfu sér; þau draga að styrki og góða
samstarfsaðila og geta leitt til fjárhagslegs ábata fyrir
samfélagið í heild.
Þakkir
Þorvaldur Finnbjörnsson sviðsstjóri greiningasviðs
RANNIS veitti aðstoð við öflun upplýsinga.
Styrkir og hagsmunaárekstrar: Höfundar fengu
enga styrki og eru allir í fullu starfi hjá Landspítala.
Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir og Bjarni Þjóðleifsson
hafa stundað rannsóknir í samvinnu við lyfja- og líf-
tæknifyrirtæki en ekki fengið neina beina styrki.
Helmlldir
1. Ríkisendurskoðun. Sameining sjúkrahúsanna í Reykjavík. Mat á
árangri. Stjórnsýsluendurskoðun; Nóvember 2003.
2. Englander MS. What Have You REALLY Written Lately? A
Step-by-Step Guide to Tracking Institutional Publications. J
Hospital Librarianship 2003; 3:79-91.
3. Garfield E. The Design and Production of a Citation Index, in
Citation Indexing-Its Theory and Application in Science, Tech-
nology and Humanities. John Wiley & Sons, New York 1972:19-
36.
4. Bradford S. Documentation. Public Affairs Press, Washington,
DC. 1950.
5. Garfield E. Is Citation Analysis a Legitimate Evaluation Tool?
Scientometrics 1979:359-75.
6. Okubo Y. Bibliometric Iindicators and analysis of research
systems: Methods and examples. STI working papers, 51765.
OECD. Paris. 1997; 1.
7. Hinse S. Bibliometric analysis of Norvegian research activities.
Karlsruhe 2001:1-42.
8. Husso KK, S. Parkkari, T. The State and Quality of Scientific
Research in Finland. Helsinki 2000.
9. European, Commission, research C. Towards a European Re-
search Area. Science, Technology and Innovation. Key Figures
2003-2004. http://europa. eu. int/
10. OECD. The Management of science systems. OECD, STI Work-
ing Papers 1997/1.1997; Science Technology Industry: 1-12.
11. Oddný S Gunnarsdóttir SB. Vísindastarf á Landspítala Háskóla-
sjúkrahúsi 2001. Skrifstofa kennslu, vísinda og þróunar 2002; 1:
1-35.
12. Oddný S Gunnarsdóttir SS. Vísindastarf á Landspítala Háskóla-
sjúkrahúsi 2002. Skrifstofa kennslu, vísinda og þróunar 2003; 2:
1-44.
13. Sveinbjörnsdóttir S. Vísindastarf á Landspítala Háskólasjúkra-
húsi 2003. Skrifstofa kennslu, vísinda og þróunar 2004; 3:1-44.
14. Aksnes D. Medical Research in Norway - Bibliometric Indi-
cators. NIFU skriftserie nr. 9/2003. NIFU - Norsk institutt for
studier av forskning og utdanning 2003.
15. Okubo Y. Bibliometric indicators and analysis of research sys-
tems: methods and examples. OECD, STI Working Papers
1997/1.1997.
16. Amin MM, M. Impact factors: Use and abuse. Perspectives in
Publishing 2000;No. l(October).
17. Whitefield H. Impact factor-fact or fantasy. BUJI 2000; June: i-
iii.
18. Guðjónsson B. Mat á vísindavinnu. Science Citation Index sem
mælitæki. Náttúrufræðingurinn 1999; 69:19-26.
19. Van Raan AT, R. An Overview of Quantitative Science and
Technology. Indicators Based on Bibliometric Methods, Tech-
nology Economy Programme for the Development of Indicators.
OECD, Paris. 1990.
20. Randomised trial of cholesterol lowering in 4444 patients with
coronary heart disease: the Scandinavian Simvastatin Survival
Study (4S). Lancet 1994; 344:1383-9.
21. Wooster R, Bignell G, Lancaster J, Swift S, Seal S, Mangion J, et
al. Identification of the breast cancer susceptibility gene BRCA2.
Nature 1995; 378:789-92.
22. Phelan CM, Borg A, Cuny M, Crichton DN, Baldersson T, An-
dersen TI, et al. Consortium study on 1280 breast carcinomas:
allelic loss on chromosome 17 targets subregions associated with
family history and clinical parameters. Cancer Res 1998; 58:
1004-12.
23. RANNÍS. Sundurliðun á rekstrar- og stofnkostnaði til RoÞ.
www.rannis.is
24. RANNÍS. Sundurliðun á heildarfjármagni til RoÞ eftir vísinda-
sviðum 1975-2001. www.rannis.is
25. Sveinbjörnsdóttir S. Notendavinna við skipulagningu nýs spítala.
Vísindastarfsemi á LSH. Skrifstofa kennslu, vísinda og þróunar
2004; skýrsla: 1-9.
26. Science and Technology Policy Council of Finland. Finland: A
Knowledge-based Society. 1996:95-6.
Læknablaðið 2004/90 845