Læknablaðið - 15.12.2005, Blaðsíða 36

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
Af hornsteinum og sjálfbírgingsiegum
embættismönnum
Elínborg
Bárðardóttir
Höfundur er
formaöur Félags íslenskra
heimilislækna og fulltrúi þess
í stjórn LÍ.
í pistlunum Af sjónarhóli
stjórnar birta stjórnarmenn
LÍ sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Eins og kunnugt er eiga heimilislæknar á íslandi
sér sögu um endurtekin átök við yfirvöld um
kjör sín og fyrirkomulag heimilislæknisþjónustu
á íslandi. Uppsagnir þorra heimilislækna 1985 og
1996 bera vott um það sem og hörð átök og uppsögn
hóps lækna í Keflavík og Hafnarfirði 2002. Átökin
2002 byrjuðu með svokallaðri vottorðadeilu en
þróuðust síðan í baráttu um sömu réttindi og kjör
og aðrir sérfræðingar. í kjölfar þeirra átaka fengust
kjarabætur sem lengdu launakjör heilsugæslu-
lækna við kjör sérfræðinga á sjúkrahúsum. Hluti af
sáttum heimilislækna og heilbrigðisráðherra 2002
var að heilsugæslulæknar fóru undan kjaranefnd
og eru nú með samningsrétt eins og aðrir læknar.
Einnig gerði stjórn Félags íslenskra heimilislækna
(FÍH) samkomulag við Jón Kristjánsson heilbrigð-
isráðherra um að heimila aukna starfsemi sjálf-
stætt starfandi heimilislækna sbr. viljayfirlýsingu
ráðherra frá 27. nóvember 2002. I viljayfirlýsingu
ráðherra sagði meðal annars: „... jafnframt mun
heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra beita sér
fyrir því að sérfræðingar í heimilislækningum geti
annaðhvort starfað á heilsugæslustöðvum eða
á læknastofum utan heilsugæslustöðva. Gerður
verði nýr samningur um störf á læknastofum sem
byggi á gildandi samningum sjálfstætt starfandi
heimilislækna og verði lögð áhersla á afkastahvetj-
andi launakerfi sbr. 2. mgr.“ Því miður hefur þetta
þriggja ára samkomulag FÍH við ráðherra enn ekki
verið efnt þrátt fyrir eftirgangsmuni stjórnar FÍH.
Á aðalfundi LI í september sem haldinn var í
Kópavogi var kynnt skýrsla félagsins um stöðu og
framtíð íslenskra heimilislækna og má segja að hún
sé afrakstur tilraunar LÍ til að halda sjálfstæðismáli
heimilislækna vakandi.
Skýrslan var unnin af nefnd sem sett var á stofn
í kjölfar aðalfundar LÍ 2004 en þar var samþykkt
ályktun um að fela stjórn að gera greinargerð um
stöðu heimilislækninga hérlendis og bera saman
við þróun í rekstri heimilislækninga í nágranna-
löndum. í umræddri skýrslu er rakin söguleg þróun
heimilislækninga, fjallað um stöðu heimilislækna á
höfuðborgarsvæðinu og landsbyggðinni og gerður
samanburður við helstu nágrannalönd hvað varðar
rekstur heimilislækninga. Stefna ríkisstjórnarinnar
í heilsugæslumálum er rakin sem og stefna stjórn-
málaflokkanna. Fjallað er um hvernig sjónarmið
um einkarekstur falla að stefnu stjórnvalda og
hvernig rammasamningur LI við heilbrigðisyfir-
völd fyrir sjálfstætt starfandi lækna gæti litið út.
Loks um hverju þurfi að breyta í laga- og reglu-
gerðarumhverfi svo auka megi sjálfstæði heimilis-
lækna.
Niðurstaða skýrslunnar er í stuttu máli sú að
nauðsynlegt sé að auka sjálfstæði heimilislækna og
stuðla að vali og fjölbreytileika í grunnþjónustunni
til að tryggja hag sjúklinga og heimilislækna. Það
verði gert með samningi um sjálfstæða starfsemi
heimilislækna sem dragi úr þeirri miðstýringu sem
nú ríki í kerfinu. Það er skemmst frá því að segja
að krafan um aukið sjálfstæði í rekstri heimilis-
lækninga stangast alls ekki á við stefnu stjórnvalda
eða helstu stjórnmálaflokka og virðist þvert á móti
geta leitt til að markmiðum heilbrigðisyfirvalda
verði náð, það er um valfrelsi sjúklinga annars
vegar og hins vegar að heimilislæknirinn verði
fyrsti valkostur sjúklinga. Samkvæmt núgildandi
löggjöf hefur heilbrigðisráðherra víðtækar heim-
ildir til að haga almennri læknisþjónustu með
ýmsu móti. Vilji og framkvæmd er allt sem til þarf.
Eins og komið hefur fram hefur stjórn FÍH ítrekað
gengið eftir efnd loforðs um samning um sjálfstæð-
an rekstur heimilislækna, sbr. viljayfirlýsingu ráð-
herra frá 27. nóvember 2002 en ennþá án árangurs.
Þegar stefna stjórnarflokkanna og framkvæmd
heilbrigðisráðuneytisins í málinu er skoðuð virð-
ist annað af tvennu liggja fyrir. Annaðhvort fylgja
stjórnarflokkarnir og/eða ráðherra annarri stefnu
en þeirri sem þeir/hann opinberlega segjast fylgja
eða að embættismannakerfi heilbrigðisráðuneyt-
isins lifir sjálfstæðu lífi og fer hreinlega ekki eftir
stefnu ríkisstjórnarinnar og ráðherra. Eða mega
embættismenn ráðuneytisins kannski ekkert vera
að því að sinna málum heimilislækna sem eru
hornsteinar grunnþjónustunnar í landinu?
932 Læknablaðið 2005/91