Læknablaðið - 15.12.2005, Blaðsíða 54

UMRÆÐA & FRETTIR / HUGÐAREFNI
Líf með hestum
Höfundur (til vinstri)
og Freyr Magnússon
með hesta sína á Litla-
Príhyrningi. í baksýn
til liœgri er Bjallinn, þá
Austurhorn Þríhyrnings
og þar upp afog fjœr til
vinstri á fjallshryggnum
sést„typpan". Skáhallt
til hœgri frá henni er
sneiðingurinn í skriðum
fjallsins, sem farið var með
hesta eftir upp á hrygg þess
og í Flosadal. Þótt annað
kunni að sýnast, er þarna
tiltölulega greið leið upp
að fara. (Ljósm.: Skúli
Pálsson.)
Þorkell
Jóhannesson
Höfundur er læknir,
prófessor úr embætti.
dr. thorkell@simnet. is
Inngangur
Ég man ekki hvenær ég var fyrst settur upp á hest,
en það hefur verið snemma. Fimm ára eða þar um
bil var ég hafður með á vagnhesti í kálfastússi í
Mjóumýri sem þá var kúabeit frá Breiðholti, en er
nú undir malbiki í Seljahverfi. Klárinn snarstans-
aði og ég fauk fram af honum. Því er mér þetta í
minni. Síðan hafði ég að heita má öll sumur hesta
undir höndum, að vísu mest brúkunarhesta, allt til
ársins 1952. Árið eftir fór ég úr landi og var í burtu
í ein 12 ár. Á þeim árum kom ég varla á hestbak.
Heimkominn fór ég að fara með hesta á ný og frá
1969 hefur fjölskyldan átt reiðhesta.
Hestamennska getur verið með ýmsum hætti.
Hjá mér hefur umgengni við hesta og útreiðar
ætíð verið mótvægi eða slökun frá daglegu amstri.
Á löngu tímabili sundurslítandi kennslu á vegum
Háskóla íslands þegar höfuð manns nánast líkt
og þornaði upp í rás dagsins, verkaði veran í hest-
húsinu og samvera við félaga þar eins og græðandi
endurfylling hugans eða sem einhvers konar „cer-
ebral refill”. Þó fór svo að ég gat ekki með öllu
losað mig við aðferðafræði vinnudagsins og fór að
gera athuganir og rannsóknir á eigin hestum og
annarra með læknum, dýralæknum, lyfjafræðingi
og örverufræðingi. Mun ég á eftir víkja að þremur
slíkum rannsóknum sem birtar hafa verið.
Allir hestamenn að kalla sækjast eftir að ferðast
á hestum sínum á sumrin. Hér á eftir mun ég því
einnig víkja að eftirminnilegum sumarferðum á
hestum sem birst hafa á prenti. Eigi er hér rúm til
þess að fjalla um reiðleiðalýsingar sem ég hef lagt
nafn við (1).
Sumarferðir á hestum
Djúp og Strandir
í júlí 1977 fórum við allnokkur í 10 daga reiðferð
um Djúp og um Strandir að undirlagi Guðmundar
Magnússonar leigubflstjóra og Strandamanns. Bfll
fylgdi okkur víðast og yfirleitt var gist í tjöldum.
Hestarnir voru fluttir á bíl norður í Reykhólasveit.
Þaðan lá leiðin um Kollabúðaheiði í Staðardal og
svo upp hann og um Langadal að Nauteyri. Þar var
skemmtileg útilaug, hlaðin úr torfi. Næsti áfangi var
að Melgraseyri. Við brugðum okkur þaðan inn í
Kaldalón. Þangað hafði ég komið á hestum 26 árum
áður og riðið upp á jökulsporðinn. Þar var nú komin
klettabringa undan jöklinum. Næsta dag var haldið
að Laugalandi, upp Skjaldfannardal og Hraundal
og síðan yfir vatnaskilin og um Ófeigsfjarðarheiði
til Ófeigsfjarðar. Á kortum er þarna merkt gömul
alfaraleið og hefur hún án efa fyrrum verið farin á
jökli. Nú er jökullinn hvergi nærri og leiðin grýtt og
hreint torleiði á hestum. Við urðum að ganga langar
leiðir með hestana. Það var því rétt þegar konan
mín sagði að þetta hefði verið ferð „með hesta“ en
ekki „á hestum". I Ófeigsfirði var hópnum skipt
á tvö hús og stóð veisluborð í hvoru húsi líkt og
við hefðum sent boð á undan okkur! Við höfðum
svo náttstað í Ingólfsfirði. Næsta dag héldum við í
Veiðileysufjörð. Á leiðinni þangað var meðal ann-
ars stansað í Djúpuvrk. Undarlegt var að skoða
draugahús sfldarverksmiðjunnar þar á staðnum.
Á níunda degi var komið til Hólmavíkur og á 10.
degi til Ólafsdals. Þar var gist í gamla timburhúsinu.
Næsta dag voru flest hrossin sótt á bfl. Ferðasagan
hefur birst í stuttu máli (5).
Á leiðinni vestur í Reykhólasveit í upphafi
ferðar komum við að hrikalegu bflslysi þar sem
tvær stúlkur dóu. Einn í hópnum slasaðist snemma
í ferðinni. Varð það tilfelli á endanum læknisfræði-
lega ærið áhugavert, en það er önnur saga.
Fjallið Þríhyrningur
Sumarið 1987 byggðum við hjónin sumarbústað í
Litla-Odda í landi Gaddstaða við Hellu. Höfum
við stundað þar trjárækt og ræktað beitiland er
dugir nokkrum hestum sumarlangt. Á meðfylgj-
andi mynd sést einmitt þegar verið er að taka
þar hesta síðsumars og flytja í haustbeit. Þarna í
grennd eru einhverjir bestu reiðvellir á íslandi sem
jafnframt eru Njáluslóðir. Hlaut ég því fyrr eða
síðar að ríða í slóð Gunnars, Njáls og sona hans
eða Flosa og Sigfússona.
950 Læknablaðið 2005/91