Læknablaðið - 15.12.2005, Blaðsíða 46

UMRÆÐA & FRÉTTIR / BRÉF TIL BLAÐSINS OG SVAR
æfingum sem lærir ekki heima og endurtekur sífellt
sömu atriðin og villurnar.
Staða íslenskra vísinda
Matthías heldur áfram í núverandi grein að hamra
á því að staða vísinda á íslandi og í „heilbrigðiskerf-
inu“ sé ekki eins góð og við höfum haldið fram.
Hann segir meðal annars „ ... að það kynni að
vera lítill hópur lækna hér á landi sem er hróðugur
yfir afrekum og stöðu vísinda í heilbrigðiskerfinu“.
Við viljum draga saman helstu atriði sem hafa
komið fram í fyrri greinum okkar. Þegar notaðar
eru bókfræðilegar aðferðir til að rneta fjölda út-
gefinna ISI greina á íbúa þá eru íslendingar meðal
10 hæslu þjóða í fjölda fræðigreina og sérstak-
lega í heilbrigðisgreinum. Nú nýlega birtist á vef
Menntamálaráðuneytisins úttekt á vísindastarfi í
Háskóla íslands (3). Þar kemur fram að Island er
í 6. sæti á heimslista yfir útgál'u ISI greina þar sem
framlag allra fræðigreina er talið og fáar ef nokkrar
þjóðir hafa aukið afköst sín jafnhratt og ísland.
Aðferðirnar sem notaðar eru í úttektinni á Háskóla
íslands eru þær sömu og við notum í okkar grein og
Matthías hefur gagnrýnt hvað harðast.
Aðferðafræði okkar
Matthías spyr í núverandi grein. „Getur það verið
góður mælikvarði á rannsóknastarfsemi á Islandi
að nota til þess greinar þar sem einn höfundur af
10 eða 100 er skráður við stofnun hér á landi?“
Þetta er spurning sem við spurðum okkur sjálf
og reyndum að svara í fyrstu grein okkar (4). I
rannsókn okkar á greinum frá Landspítala 1999-
2003 skoðuðum við fjölda höfunda að greinum.
Um 50% greina hafði fleiri en sex höfunda, 17%
höfðu fleiri en 10 höfunda og 0,002% meir en 100
höfunda. Einnig kom fram að >50% greina höfðu
einn eða fleiri erlenda meðhöfunda. Við gerðum
síðan heimildaleit um það hvernig best væri að
deila framlagi milli þjóða. Ymsir leiðréttingar- og
hlutfallsstuðlar hafa verið notaðir (5) en okkar
niðurstaða var að allar þjóðir/stofnanir sem ættu
aðild að grein fengju jafna hlutdeild. Þessi aðferð
er almennt notuð meðal annars í áðurnefndri
Háskóla úttekt (3). Matthíasi er heimilt að nota
hvaða aðra aðferð sem er eða að finna upp nýja.
Hann hefði meira að segja getað fengið strax svar
við spurningu sinni ef hann hefði lesið upphaflega
grein okkar.
Aðferðafræði Matthíasar
Matthías fer út í miklar reiknikúnstir til að sýna
villu okkar með að taka mest tilvitnuðu greinina
með í meðaltal þjóða. Þetta er í þriðja skipti (2,
6) sem svona reiknikúnstir eru útfærðar og erum
við búin að svara tvisvar (1, 7). Höfundar þessara
greina koma frá mörgum þjóðum og tilvitnanirnar
nýtast mörgum þjóðum. Ef þær eru settar inn eða
út hjá íslendingun eins og Matthías leikur sér að þá
á að gera það sama hjá öðrum þjóðum. Matthías
gerir það ekki og útreikningarnir eru því ekki
gildir jafnvel þó þeir séu með r og p gildum. Það er
athyglisvert að Matthías leitar ekki heimilda (eða
finnur ekki?) til að rökstyðja mál sitt. Hann leiddi
að vísu fram tvær heimildir í seinustu grein til að
styðja skoðun sína um stöðu íslenskra vísinda en
þá kom í ljós að hann skildi ekki hvaða greinar
studdu mál hans og hverjar ekki. Rangfærslur í
skrifum Matthíasar eru of margar til að elta ólar
við og voru þrjár nefndar í seinustu grein. Eitt
dæmi úr núverandi grein. „Tilvitnanafjöldi þessara
þriggja greina kom ekki fram í upphaflegu grein-
inni“ (bls. 938 efst í hægri dálki). Þetta er rangt,
þær eru tilgreindar á bls. 842-3 (4).
Lokaorð
Við höfum ekki áhuga á frekari stílæfingum með
Matthíasi á síðum Læknablaðsins og erum sann-
færð um að lesendur þess hafa það ekki heldur.
Heimildir
1. Sveinbjörnsdóttir S, Þjóðleifsson B. Er Don Kíkóti uppvakinn
á íslandi? Læknablaðið 2005; 91: 865-9.
2. Kjeld M. Vísindi á vordögum. Læknablaðið 2005; 91: 767-9.
3. Sigfúsdóttir ID, Ásgeirsdóttir BB, Macdonald A, Feller I.
An evaluation of scholarly work at the University of Iceland.
Reykjavík: Menntamálaráðuneytið, 2005. http://menntamala-
raduneyti.is/iitgefid-efni/nr/3305
4. Guðnadóttir AS, Sveinbjörnsdóttir S, Þjóðleifsson B. Vísinda-
störf á Landspítala. Alþjóðlegur og íslenskur samanburður.
Læknablaðið 2004; 90: 839-45.
5. Okubo Y. Bibliometric Iindicators and analysis of research
systems: Methods and examples. STI working papers, 51765.
OECD. Paris. 1997; 1.
6. Ólafsson Ö. Tvær athugasemdir vegna greinarinnar „Vísinda-
störf á Landspítala“. Læknablaðið 2005; 90:182-3.
7. Þjóðleifsson B. Svar við athugasemd Arnar Ólafssonar. Lækna-
blaðið 2005; 91:183.
942 Læknablaðið 2005/91