Læknablaðið - 15.04.2006, Qupperneq 9

RITSTJÓRIUARGREINAR
að það síðastnefnda felur í sér að engin ákvæði eru
í drögum þessum um faglega stjórnun eða ábyrgð
á sjúkrahúsum. Það vekur einnig sérstaka athygli
að ekki er getið um slíka grundvallarbreytingu
á frumvarpinu í yfirliti ráðuneytisins um helstu
breytingar sem felast í lögunum. Það er engu lík-
ara en verið sé að reyna að læða þessu í gegnum
Alþingi.
Breytingarnar ganga allar í miðstýringarátt.
Markmiðið virðist fyrst og fremst vera 1) að auka
völd ráðherra og rekstrarstjórnenda, og 2) að
draga úr stjórnunaráhrifum þeirra sem bera uppi
læknisfræðilega þekkingu sem sjúkrahúsið byggir
á (það er læknanna). Halda skal aftur af faglegri
stjórn, sama hvað það kostar. „Alfaðir ræður“, eins
og segir í jarðarfararsálmi. Breytingarnar ganga
þvert á hugmyndir nútímans um dreifistýringu,
minnkun yfirbyggingar fyrirtækja og samþætt-
ingu faglegrar og rekstrarlegrar ábyrgðar. Þær eru
líklegar til að skaða háskólasjúkrahúsið faglega og
rekstrarlega, því - ef af verður - þá er hætt við að
starfsáhugi fjölmargra lækna minnki á stofnuninni
og er varla á bætandi. Það gæti leitt, þegjandi og
hljóðalaust, til aukins flutnings lækna og lækn-
isverka út af stofnuninni langt umfram það sem
þegar er orðið. Margir læknar Landspítala reka nú
þegar stórar, sjálfstæðar læknastöðvar og þangað
hafa mörg smærri verk flust á undanförnum árum
því læknar geta unnið sífellt fleiri verk á eigin
stofnunum og margir þeirra eru ósáttir við aðstöðu
sína á Landspítala.
Sá sem þetta ritar vonar að læknar, forystumenn
þeirra, landlæknir, aðrar starfsstéttir og alþingis-
menn beri gæfu til að sjá hvílíkt óheillaspor þessi
frumvarpsdrög eru. Flestir læknar á Landspítala
vilja í lengstu lög reyna að varðveita kennslu- og
vísindaþátt starfs síns. Þar er mikið í húfi. En
það er augljóst og fyrir því eru erlend fordæmi,
að læknar flytja verkefni sín burt frá stofnunum
þar sem þeir hafa ekki stjórnunaráhrif. Þá fækkar
ekki bara læknisstörfum. Þá hrynur háskólasjúkra-
húsið. Hagkvæmni í rekstri mun aldrei nást fram
rneðan læknar, sem með ákvörðunum sínum stofna
til kostnaðar lækninga, eru sviptir ábyrgð sinni.
Hefur kennslusjúkrahús landsmanna ávinning af
óánægðum læknum? Vill einhver sjúklingur vera
hjá óánægðum lækni? Skiptir valdastaða ráðuneyt-
isins svo miklu máli að sjúkrahúsið megi hrynja?
Myndi ábyrg stjórn venjulegs fyrirtækis una því
að rekstrarstjórnendur kipptu grunninum undan
starfseminni? Eða er kannske engin ábyrg stjórn
á Landspítala?
Líkja má ástandinu á Landspítala og víðar í
íslensku heilbrigðiskerfi við Indland á dögum
bresku nýlenduherranna. Þeir sem best þekktu
til innviða voru sviptir ábyrgð en stjórnendur frá
herraþjóðinni tók við valdataumum. Herraþjóðin
breska kom sér vel fyrir í ókunnu landi og spilaði
póló. En Indverjarnir sem þekktu landið sitt út
og inn og ráku samfélagið í raun voru áhrifalitlir
í æðstu stjórn nerna auðvitað nokkrir Indverjar
sem ýmist meðvitað eða ómeðvitað störfuðu með
herrastéttinni. En Gandhi breytti Indlandi með
snjallri aðferð. Læknar geta líka breytt sjúkra-
stofnunum til batnaðar, en þá þurfa forystumenn
stéttarinnar og stéttin í heild að beita sér.
Læknablaðið 2006/92 261