Læknablaðið - 15.04.2006, Side 11

FRÆÐIGREINAR / ÁHRIF REYKINGA
Skaðleg áhrif reykinga á heilsufar
hafa verið verulega vanmetin
Niðurstöður úr hóprannsóknum Hjartaverndar
Nikulás
Sigfússon1
SÉRFRÆÐINGUR f
LYFLÆKNINGUM OG
FARSÓTTUM
Gunnar
Sigurðsson1,2
SÉRFRÆÐINGUR
í INNKIRTLA- OG
EFNASKIPTASJÚKDÓMUM
Thor Aspelund'
TÖLFRÆÐINGUR
Vilmundur
Guðnason1
LÆKNIR,
ERFÐAFRÆÐINGUR
Rannsóknin naut fjárstyrkja
frá Alþingi.
'Rannsóknarstöð Hjarta-
verndar, Holtasmára 1,201
Kópavogi,2innkirtla- og
efnaskiptasjúkdómadeild,
Landspítala Fossvogi,
108 Reykjavík.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Nikulás Sigfússon,
Rannsóknarstöð
Hjartaverndar
Holtasmára 1,201 Kópavogi.
n.sigfusson@hjarta.is og
gunnars@landspitali.is
Lykilorð: reykingavenjur,
heilsufar, áhœttumat.
Ágrip
Tilgangur: í Hóprannsókn Hjartavemdar sem stóð
yfir í um 30 ár voru reykingavenjur kannaðar með
stöðluðum spurningalista. I þessari grein er metin
áhætta sem fylgir mismunandi reykingavenjum,
annars vegar ef þær eru ákvarðaðar með einni
grunnrannsókn og hins vegar ef þær eru ákvarð-
aðar með tveimur athugunum með 15-19 ára milli-
bili, til að staðfesta hverjir reykja að staðaldri.
Efniviður og aðferðir: Pátttakendur voru tilvilj-
unarúrtak 2930 karla og 3084 kvenna sem voru
á aldrinum 34-61 árs í upphafi rannsóknarinnar
og voru boðaðir til rannsóknar í Rannsóknarstöð
Hjartaverndar, fyrst á tímabilinu 1967-1972 og
aftur 1979-1991 og síðan fylgt eftir til ársloka 2001.
Endapunktar voru klínískur kransæðasjúkdóm-
ur, kransæðastífla, krabbameinsdauði og heild-
ardauði. Áhætta var reiknuð fyrir sérhvern reyk-
ingaflokk þegar hann var ákvarðaður með báðum
heimsóknunum en einnig ef flokkunin byggðist
eingöngu á fyrri heimsókninni.
Niðurstöður: Meðaleftirfylgnitími hjá körlum
var 26 ár (staðalfrávik 9 ár). Meðal kvenna var
eftirfylgnitími 28 ár (staðalfrávik 7 ár). Það var
verulegur munur á áhættuhlutfalli (hazard ratio)
með tilliti til framangreindra sjúkdóma eftir því
hvort reykingaflokkur var ákvarðaður með einni
eða tveimur skoðunum. Meðal karla var þessi
munur mestur í sambandi við krabbameinsdauða
(ein skoðun: 2,80, tvær: 3,83) en meðal kvenna
vegna heildardauða (3,02 og 3,7). Stytting á með-
alævi samfara slíkum innbyrðis samanburði var
mest meðal karla er reyktu >15 sígarettur á dag
(við eina skoðun átta ár en við tvær 13 ár), meðal
kvenna voru samsvarandi tölur níu og 10 ár. Hjá
þeim sem reyktu <15 sígarettur á dag voru tölurn-
ar hjá körlum fjögur og níu ár en hjá konum fjögur
ár og sex ár.
Ályktun: Miðaldra karlar sem að staðaldri reykja
pakka eða meira af sígarettum á dag stytta með-
alævina um 13 ár en miðaldra konur um 10 ár.
Þegar reykingavenjur eru kannaðar eingöngu í
upphafi rannsóknar leiðir það til verulegs vanmats
á skaðsemi reykinga um 15-40% eftir endapunkt-
um.
Inngangur
Lengi hefur verið vitað að reykingar eru veruleg-
ENGLISH SUMMARY
Sigfusson N, Sigurdsson G, Aspelund T, Gudnason V
The health risk associated with smoking has
been seriously underestimated.
The Reykjavik Study
Læknablaðið 2006; 92: 263-9
Objective: To assess the risk for coronary heart disease,
myocardial infarction, cancer deaths, and all deaths
associated with different smoking categories as deter-
mined by smoking status at a baseline examination only
and at a baseline with reexamination 15-19 years later
(persistent smokers).
Material and methods: The participants were a random
sample of 2930 men and 3084 women aged 34-61 years
(when selected in 1967) invited for various standardized
examinations undertwo periods, 1967-1972 and 1979-
1991 and followed-up until the end of year 2001. The
main outcome measures were clinical coronary heart
disease, myocardial infarction, cancer deaths, and all
deaths. Risk was calculated for each smoking category
as determined by two assessments of smoking habits
and also compared with the risk as determined by one
baseline examination only.
Results: Mean follow-up for men was 26 years (SD 9
years). For women the mean follow-up was 28 years
(SD 7 years). There were substantial differences in haz-
ard ratios (HR) and median lifetime in smoking groups
as determined by one or two examinations. In men the
greatest difference in hazard ratios was for cancer deaths
(one examination: 2.80, two: 3.83) in women for total
deaths (3.02 vs. 3.7). Loss of median lifetime was great-
est in “heavy” cigarette smoking men (one examination:
eight years; two examinations: 13 years), in women the
corresponding figures were nine and 10 years, in “light”
cigarette smokers, the figures for men were four and nine
years, and for women four and six years.
Conclusions: Middle-aged men smoking one or more
packets of cigarettes per day shorten their life expec-
tancy by 13 years and middle-aged women by 10 years.
Only one baseline determination of smoking status with
subsequent follow-up underestimates the health risk
associated with smoking by 15-40% at least in popula-
tions where smoking prevalence is declining.
Keywords: smoking habits, health, risk assessment.
Correspondence: Nikulás Sigfússon, nikulas.s@hjarta.is
Læknablaðið 2006/92 263